QĐND - Sau khi Báo Quân đội nhân dân đưa tin: Từ 1-5-2011, tăng lương tối thiểu, lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng, nhiều bạn đọc đã gửi thư điện tử, gọi điện về Tòa soạn hỏi về mức tăng của từng đối tượng cụ thể và bày tỏ sự băn khoăn, liệu giá cả có tăng trước lương hay không? Chúng tôi đã đến một số cơ quan chức năng, tìm hiểu và xin chia sẻ thêm thông tin với bạn đọc.

Lương của cán bộ quân đội và lương hưu sẽ tăng thêm khoảng 13,7%

Theo quy định của Bộ luật Lao động, mức lương tối thiểu chung là mức lương tối thiểu để trả công cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường. Mức lương tối thiểu chung được điều chỉnh tùy thuộc vào mức tăng trưởng kinh tế, chỉ số giá sinh hoạt và cung cầu lao động theo từng thời kỳ. Từ năm 2000 đến nay, mức lương tối thiểu chung đã 8 lần thay đổi, trong đó lần thay đổi gần nhất là tăng từ mức 650.000 đồng/tháng lên mức 730.000 đồng/tháng (áp dụng từ 1-5-2010).

Nhiều người tiêu dùng lo lắng khi lương tăng thì giá sẽ tăng theo. Ảnh: Trọng Hải

Theo Nghị định số 22/2011/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành, mức lương tối thiểu chung thực hiện từ ngày 1-5-2011 sẽ là 830.000 đồng/tháng, tức là tăng 100.000 đồng/tháng so với mức lương 730.000 đồng/tháng hiện đang áp dụng (tăng thêm khoảng 13,7%). Mức lương mới này được áp dụng đối với cơ quan Nhà nước, lực lượng vũ trang (trong đó có các đơn vị quân đội), tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội; đơn vị sự nghiệp của Nhà nước, công ty TNHH một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu…

Tiền lương của cán bộ công chức, viên chức, cán bộ quân đội được tính theo hệ số lương từ lương tối thiểu chung. Như vậy, kể từ ngày 1-5-2011, tiền lương của cán bộ, công chức, viên chức sẽ tăng thêm khoảng 13,7% so với mức lương đang hưởng hiện nay.

Đối với lương và phụ cấp của cán bộ, chiến sĩ trong quân đội, theo Nghị định 204 thì hệ số lương (so với lương tối thiểu chung) của sĩ quan quân đội ở một số cấp bậc như sau: Cấp thiếu úy là 4,2 (có nghĩa là gấp 4,2 lần lương tối thiểu chung), cấp trung úy là 4,6; cấp thượng úy là 5,0; cấp đại úy là 5,4; cấp thiếu tá là 6,0; cấp trung tá là 6,6; cấp thượng tá là 7,3; cấp đại tá là 8,0. Tổng mức lương và phụ cấp của sĩ quan, hạ sĩ quan hưởng lương bằng 1,8 lần, của quân nhân chuyên nghiệp bằng 1,7 lần so với tổng mức lương và phụ cấp của cán bộ, công chức, viên chức tương đương; công nhân viên quốc phòng xếp lương như công nhân viên Nhà nước và hưởng phụ cấp phục vụ quốc phòng. Binh sĩ không quy định chế độ tiền lương mà thực hiện chế độ ăn định lượng và phụ cấp sinh hoạt phí theo cấp hàm.  

Như vậy, theo Nghị định 22/2011/NĐ-CP thì từ ngày 1-5-2011, tiền lương hằng tháng (chưa kể tới các khoản phụ cấp theo lương tăng) của cấp thiếu úy sẽ tăng thêm 420.000 đồng, của cấp trung úy tăng thêm 460.000 đồng, cấp thượng úy tăng thêm 500.000 đồng, cấp đại úy thêm 540.000 đồng, cấp thiếu tá thêm 600.000 đồng, cấp đại tá thêm 800.000 đồng.

Lương tăng, liệu giá có tăng?

Đây là nỗi băn khoăn của không ít người bởi lẽ nếu lương tăng mà giá cả tăng theo thì việc tăng lương sẽ không còn có ý nghĩa. Thực tế với mức tăng 13,7% vào ngày 1-5 tới cũng chưa bù đắp mức độ trượt giá từ lần tăng lương trước (ngày 1-5-2010) bởi theo tính toán của chúng tôi, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) từ đợt tăng lương tối thiểu năm 2010 đến tháng 3-2011 đã là 13,6%. 

Theo tính toán của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội và Bộ Tài chính thì việc điều chỉnh lương tối thiểu chung và tăng lương hưu, trợ cấp cho một số đối tượng sắp tới sẽ không ảnh hưởng nhiều đến thị trường giá cả. Trước hết, với số lượng người hưởng lương từ ngân sách Nhà nước, chỉ có khoảng 8 triệu người, sẽ không có tác động lớn hoặc chi phối mạnh đến thị trường chung với khoảng 50 triệu lao động trong cả nước. Điều quan trọng là ngân sách Nhà nước đã được chuẩn bị chu đáo từ cuối năm ngoái cho việc điều chỉnh lương lần này. Trong dự toán ngân sách Nhà nước năm 2011 đã được Quốc hội thông qua đã có khoản chi cho việc tăng lương.

Trong Nghị định 22 của Chính phủ cũng đã nêu rõ: Kinh phí thực hiện mức lương tối thiểu mới đối với các đối tượng do ngân sách Nhà nước bảo đảm từ các nguồn như: Sử dụng 10% tiết kiệm chi thường xuyên (trừ tiền lương và các khoản có tính chất lương) theo dự toán đã được cấp có thẩm quyền giao cho các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp trong năm 2011; sử dụng tối thiểu 40% thu được để lại theo chế độ năm 2011 của các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp có thu. Sử dụng 50% số tăng thu thực hiện so dự toán năm 2010 của ngân sách địa phương; nguồn kinh phí thực hiện cải cách tiền lương còn dư đến hết năm 2010 của cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp và các cấp ngân sách địa phương…

Chỉ số giá tiêu dùng. Nguồn: Tổng cục Thống kê

Theo Tiến sĩ Nghiêm Văn Bảy, chuyên gia tài chính-tiền tệ thuộc Học viện Tài chính, bản chất của việc tăng lương sắp tới không phải là phát hành thêm tiền. Thực tế tại Việt Nam, những lần tăng lương tối thiểu đều ít tác động đến mặt bằng giá cả những tháng sau đó. Chẳng hạn, tháng 1-2009, sau một giai đoạn lạm phát rất cao của 2008, Chính phủ thực hiện điều chỉnh lương tối thiểu của người lao động lên mức 650.000 đồng, CPI tháng 1-2009 chỉ tăng 0,32%. Đến tháng 5-2010, khi lương tối thiểu được điều chỉnh lên 730.000 đồng, CPI của 3 tháng sau đó được đánh giá là giai đoạn thấp năm (dao động 0,06-0,23%). Với những tiền lệ như vậy, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, việc tăng lương tối thiểu trong năm 2011 sẽ ít gây tác động lên mặt bằng giá, hoặc nếu có, cũng không kéo dài.

 

Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong thuộc Viện nghiên cứu Kinh tế-Xã hội Hà Nội cũng cho rằng, quyết định tăng lương sẽ ít ảnh hưởng đến lạm phát vì mặt bằng giá cả hiện nay đã cao và phản ánh ít nhiều kỳ vọng tăng giá theo lương.

Đề phòng tình trạng "té nước theo mưa"

Thực tế, giá cả bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Tiền lương, như đã phân tích ở phần trên, chỉ có tác động rất nhỏ. Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều chuyên gia kinh tế, cũng cần phải đề phòng việc “té nước theo mưa”, một số đối tượng sẽ nhân cơ hội tăng lương để tăng giá các loại hàng hóa và dịch vụ khác. 

Tại buổi họp báo về “Triển vọng phát triển châu Á” diễn ra sáng hôm qua (6-4), tại Hà Nội, đại diện Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đánh giá cao Nghị quyết 11 cũng như các gói giải pháp toàn diện, quyết liệt được Chính phủ đưa ra tại Nghị quyết này và cho rằng, nó sẽ có tác dụng tích cực đối với mục tiêu ổn định kinh tế, giảm lạm phát của năm nay. Tuy nhiên, đại diện ADB cũng dự đoán phải đến quý IV năm nay, lạm phát ở Việt Nam mới giảm.

Mới đây, Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã được Bộ Tài chính chấp thuận phương án tăng giá than bước 1 từ 20 đến 40%, tùy từng loại than kể từ ngày 1-4, chắc chắn sẽ tác động đến mặt bằng giá cả tháng 4 và những tháng tiếp theo.

Để đề phòng tình trạng “té nước theo mưa” khi lương tối thiểu và giá than tăng, Chính phủ đang chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương tập trung kiềm chế lạm phát. Tại cuộc họp thường kỳ của Chính phủ vừa được tổ chức tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu Bộ Tài chính xác định và công bố cụ thể số tiết kiệm khi thực hiện tiết kiệm thêm 10% chi thường xuyên; có biện pháp phấn đấu giảm bội chi ngân sách Nhà nước năm 2011 dưới 5%; tiếp tục chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, các cơ quan liên quan và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo quản lý tốt giá cả, nhất là các mặt hàng thiết yếu, lập các tổ liên ngành để tăng cường kiểm soát giá cả, thị trường, không để đầu cơ, tăng giá.

Thực hiện sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã thành lập các đoàn kiểm tra giá 7 mặt hàng (thép xây dựng, khí hóa lỏng, sữa bột cho trẻ em dưới 6 tuổi, đường ăn và thức ăn chăn nuôi gia súc, xi măng và phân bón hóa học) tại 24 đơn vị. Thời gian kiểm tra sẽ tiến hành từ giữa tháng 4 đến đầu tháng 5 năm 2011.

Cán bộ công chức và người lao động cũng đang “chung tay kiềm chế giá” cùng Chính phủ bằng cách triệt để tiết kiệm, hạn chế những chi phí không cần thiết…

Hy vọng, với các giải pháp đồng bộ và quyết liệt, giá cả hàng hóa sẽ không tăng theo lương.

Đỗ Phú Thọ