Hai ngày vừa qua trong chuyến thăm chính thức Cam-pu-chia của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết dồn dập những hoạt động. Hôm nay chỉ còn kế hoạch thăm tỉnh Xiêm Riệp, chủ yếu là ở Ăng-co Vát và Ăng-co Thom. Các cuộc gặp gỡ, trao đổi ý kiến đều thể hiện rõ tình nghĩa láng giềng và mong muốn đưa sự hợp tác lên tầm cao mới toàn diện, mạnh mẽ hơn nữa.

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết thăm Đại tăng thống Tép Vông

Những cuộc gặp cảm động

Trong các cuộc hội đàm, tiếp, gặp gỡ thì từ Quốc Vương, các quan chức Quốc hội, Chính phủ hoặc những người dân thường, đều tỏ rõ lòng biết ơn Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân ta đã giúp Cam-pu-chia thoát khỏi nạn diệt chủng và ngay sau đó là giúp xây dựng lại đất nước. Dù dưới các góc độ tiếp cận và tầm mức có khác nhau song lòng biết ơn đó như được khắc vào tâm khảm của mỗi con người Cam-pu-chia.

Ngay cả khi gặp Đại tăng thống Tép Vông, mà nhiều người quen gọi là “Vua Sư”, câu chuyện vẫn theo âm hưởng đó. Đón Chủ tịch nước từ cổng ngoài chùa U-na-lom, cùng bước lên những bậc thềm cao giữa dòng tăng ni, phật tử cờ hoa rực rỡ, Đại tăng thống trịnh trọng làm lễ chào mừng.

Ngài nói:

- Nhân danh những nạn nhân của chế độ diệt chủng Pôn Pốt 3 năm 8 tháng 20 ngày, các tăng ni phật tử cùng nhân dân và bản thân tôi, mãi mãi ghi nhớ công ơn của Việt Nam đã giúp hồi sinh đất nước, dân tộc và phật giáo Cam-pu-chia. Không có sự giúp đỡ nào quý hơn là mang lại cuộc sống cho con người, cho cả một dân tộc.

Kể lại chuyện đã qua, Đại tăng thống nhớ đến Bộ đội tình nguyện Việt Nam, hình ảnh của anh “Sáu Nam”- tên gọi nguyên Chủ tịch nước Lê Đức Anh; và hôm nay lại được đón anh “Sáu Phong”-bí danh của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết. Nhưng Đại tăng thống cũng xin được gọi Chủ tịch nước bằng một tên chữ của Khơ-me, dùng để chỉ những người đầy lòng nhân đạo, luôn giúp đỡ người khác.

- Trong cuộc hồi sinh của dân tộc, Phật giáo cũng hồi sinh và phát triển mạnh- Đại tăng thống kể- Ngay sau nạn diệt chủng, cả Cam-pu-chia chỉ còn 70 sư, nay đã có tới 6 vạn sư; từ 2.000 chùa dột nát nay đã có 4.000 chùa mới và sửa chữa; từ một trường nhỏ bé đã có Viện Phật học. Những sư có mặt trong cuộc đón tiếp này cũng đều được đào tạo tại Viện.

Cuối chiều qua, tranh thủ thời gian khoảng 15 phút xen giữa các hoạt động theo chương trình, Chủ tịch nước và nhóm báo chí tháp tùng đã có cuộc trao đổi nhanh về chuyến thăm. Chủ tịch nước nói: Từ Quốc vương đến các lãnh đạo cấp cao nhất của bạn đều bầy tỏ tình cảm hết sức sâu nặng lòng biết ơn chúng ta. Tôi cũng cảm ơn bạn đã giúp đỡ nhân dân ta trong cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Cả hai bên cùng cảm ơn nhau, nhưng cái chính là từ nền tảng đó, cần có sự hợp tác toàn diện và rộng lớn hơn.

Biến cái ơn, cái tình thành sức mạnh

Cuộc tụ họp của các doanh nghiệp hai nước cũng diễn ra trong bầu không khí đậm đã nghĩa tình. Các doanh nhân cho dù ở nhiều lĩnh vực khác nhau, dự định cụ thể không giống nhau nhưng dường như cùng chung ý muốn thực hiện thật tốt quyết tâm của lãnh đạo cấp cao hai nước: đưa hợp tác kinh tế-thương mại phát triển tưng xứng với quan hệ truyền thống.

Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Cam-pu-chia, Xăm-đéc Hun Xen vui vẻ báo tin: Mấy năm gần đây, nền kinh tế đã đạt tốc độ tăng trưởng ở mức hai con số, thu nhập quốc dân tính theo đầu người tăng hơn 2 lần so với năm 1994. Chúng tôi đang tập trung ưu tiên cho xây dựng cơ sở hạ tầng để nâng cao đời sống nhân dân. Đây cũng là cơ hội cho doanh nghiệp hai nước góp sức vào công cuộc này. Thủ tướng nói:

- Tôi ủng hộ đề nghị của doanh nghiệp hai nước về thành lập một tổ chức phối hợp hoạt động. Sự kết hợp giữa doanh nghiệp và chính phủ tạo thời cơ xóa đói, giảm nghèo cho mọi tầng lớp nhân dân.

Ý kiến đó được các doanh nghiệp hoan nghênh vì: cần tạo các cơ hội để doanh nghiệp hai nước hiểu được khả năng và nhu cầu đầu tư, nhân dân của bạn biết được có những chủng loại mặt hàng gì do doanh nghiệp của ta làm ra- Một số doanh nhân khi gặp chúng tôi đã nói như vậy.

Anh Nguyễn Quốc Tuấn, Tùy viên thương mại của Đại sứ quán nước ta tại Cam-pu-chia trao đổi với tôi:

- Cuối năm nay sẽ có 4 cuộc hội chợ theo chương trình xúc tiến thương mại quốc gia: Hai cuộc chuyên đề y tế và thiết bị y tế; xây dựng và vật liệu xây dựng; một hội chợ hàng tiêu dùng chất lượng cao;và Hội chợ-triển lãm do Bộ Quốc phòng chủ trì. Các công việc đang được triển khai khẩn trương để có thể bảo đảm kế hoạch đề ra. Riêng cuộc Hội chợ-triển lãm thì cùng ý nghĩa kinh tế, thương mại còn có tính chất chính trị, xã hội.

- Sao lại dồn cả vào cuối năm như thế?

- Đây cũng là ý muốn của bạn, để tránh mùa mưa và có nhiều thuận lợi cho nhân dân mua sắm hàng hóa. Cũng thuận lợi cho phía ta, nhất là Hội chợ-triển lãm của Bộ Quốc phòng, dự định có cả đi thăm, tặng quà, khám chữa bệnh cho đối tượng chính sách của bạn…

Ngay trong dịp này, các nhà doanh nghiệp tiến hành nhiều cuộc tiếp xúc để tìm hiểu khả năng làm ăn. Khó kể hết những gì họ trao đổi với nhau nhưng có thể nhận thấy những đường nét mới của sự hợp tác kinh tế-thương mại của các doanh nghiệp. Những việc triển khai xây dựng thủy điện, trồng cao su, viễn thông, cung cấp thiết bị điện…đang được tăng cường. Cũng hé mở hiện tượng khi các doanh nghiệp tăng cường đầu tư vào thị trường này thì sẽ tạo ra hiệu ứng thúc đẩy nhau giữa họ.

Đại diện Tổng công ty hóa chất Việt Nam cho biết: về phân bón tổng hợp NPK, thị trường này có nhu cầu và đã được đáp ứng ở mức 40.000 tấn vào năm ngoái. Nhu cầu đó chưa dừng vì hiện nay còn nhiều diện tích đất trống hoặc ruộng đồng còn canh tác theo kiểu quảng canh. Chắc chắn thời gian tới, khi bạn mở thêm diện tích gieo trồng mới hoặc thâm canh, tăng vụ thì cần lượng phân bón tổng hợp lớn, có thể gấp hàng chục lần hiện tại. Đó là chưa kể việc đầu tư trồng cao su trong thời gian tới của một số doanh nghiệp Việt Nam tại đây, cũng tạo nhu cầu phân bón tổng hợp lớn mà chúng tôi có thể cung ứng đầy đủ.

Tại Diễn đàn doanh nghiệp, Chủ tịch nước có cuộc nói chuyện rất hấp dẫn. Không cần bài viết dự kiến ý kiến được chuẩn bị sẵn, Chủ tịch nước đề cập thẳng vào những vấn đề các nhà doanh nghiệp hai nước đang quan tâm. Chủ tịch nước nói:

- Hai nước chúng ta cần biến cái ơn, cái tình thành sức mạnh hợp tác phát triển kinh tế-xã hội trong thời gian tới.

Sau đó, chúng tôi đã trao đổi với Chủ tịch nước một số vấn đề chung quanh Diễn đàn này.

- Thưa Chủ tịch nước, nghĩa tình của hai nước, hai dân tộc sẽ tác động như thế nào đến sự phát triển ngày nay?

- Hợp tác làm ăn kinh tế, thương mại ngày nay rất phức tạp, dễ nảy sinh vướng mắc, ngay cả khi là anh em, bạn bè thân thiết của nhau. Nhưng có mối quan hệ tình nghĩa như thế, khi gặp vướng mắc thẳng thắn, chân tình, cùng nhau tháo gỡ có hiệu quả.

- Lãnh đạo cấp cao của nước ta và nước bạn đều cho rằng có thể phát huy cao hơn, hiệu quả hơn tiềm năng hiện có. Vậy tiềm năng đó là gì, thưa Chủ tịch nước?

- Có nhiều, là láng giềng thân thiện, núi, sông liền kề, chính phủ hai nước đều quan tâm khuyến khích hợp tác khai thác, phát huy tiềm năng, giao thông vận tải thuận lợi, đều đã gia nhập Tổ chức thương mại thế giới…Còn phải kể đến các yếu tố chính trị và địa chính trị hết sức quan trọng.

Ngừng một chút, Chủ tịch nước nói tiếp: Lịch sử đã gắn bó Việt Nam với Cam-pu-chia và Lào với nhau trong chiến tranh cũng như hòa bình xây dựng. Chúng ta có thể đưa sự hợp tác kinh tế phát triển nhanh hơn nữa từ quan hệ tốt đẹp sẵn có.

- Như vậy thì yêu cầu đối với doanh nghiệp của ta khi vào hai nước bạn cũng sẽ khác nơi khác?

- Rõ ràng là trong hợp tác, đầu tư kinh tế-thương mại với Cam-pu-chia và Lào thì không chỉ tính hiệu quả kinh tế đơn thuần mà còn phải kể đến sự tác động tới chính trị, xã hội.

Chúng tôi nhớ rõ trong cuộc chiêu đãi chào mừng của Quốc vương thì Chủ tịch nước bầy tỏ: Trong 40 năm qua, quan hệ Việt Nam và Cam-pu-chia đã trải qua nhiều biến đổi thăng trầm và thử thách của lịch sử, nhưng tình đoàn kết, hữu nghị thủy chung gắn bó giữa hai dân tộc đã không ngừng được vun đắp, ngày càng được củng cố, phát triển trên tất cả các lĩnh vực.

Mong muốn này đã được Quốc vương cùng nhiều lãnh đạo cao cấp khác của Cam-pu-chia biểu thị sự đồng tình cao. Đó cũng là quyết tâm không chỉ của lãnh đạo cấp cao nhất mà còn của cả những tổ chức chính trị, xã hội, doanh nhân và nhân dân. Tất cả hướng tới sự hợp tác vì sự phát triển bền vững, thịnh vượng của hai đất nước, hai dân tộc Việt Nam và Cam-pu-chia.

Bài và ảnh: Việt Ân