Bà Mạnh Vãn Chu. Ảnh: Reuters

Bà Mạnh Vãn Chu, 46 tuổi, là con gái của ông Nhậm Chính Phi, nhà sáng lập Huawei-tập đoàn công nghệ hàng đầu Trung Quốc, có trụ sở tại Thâm Quyến, Quảng Đông. Theo nhiều nguồn tin, bà Mạnh được cho là sẽ thay cha trở thành Chủ tịch Huawei sau khi ông nghỉ hưu vào cuối năm nay.

Ngày 5-12, Bộ Tư pháp Canada thông báo đã bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu theo yêu cầu của Mỹ. Nữ giám đốc tài chính này bị bắt giữ tại thành phố Vancouver hôm 1-12 khi đang quá cảnh tại sân bay. Ngày 8-12, một phiên tòa đã được tiến hành ở thành phố Vancouver của Canada để quyết định việc bảo lãnh đối với bà Mạnh. Qua các bằng chứng được đọc tại phiên tòa, bà Mạnh bị cáo buộc lừa đảo tại Mỹ vì đã né tránh mối quan hệ giữa Huawei với Công ty Skycom. Theo đó, trong giai đoạn từ năm 2009 tới 2014, Huawei đã sử dụng Skycom để tiến hành các giao dịch ở Iran, bất chấp lệnh cấm của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU). Ngoài ra, Giám đốc Tài chính của tập đoàn Huawei cũng bị cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản của nhiều cơ quan tài chính.

Hiện các công tố viên của Mỹ muốn dẫn bà Mạnh Vãn Chu từ Canada sang nước này để đối diện với những cáo buộc liên quan tới việc vi phạm các lệnh trừng phạt Iran. Nếu bị dẫn độ sang Mỹ, bà Mạnh sẽ đối mặt với một số tội danh khác với mức phạt có thể lên tới 30 năm tù.

Trong khi đó, Trung Quốc đã phản đối mạnh mẽ vụ bắt giữ này. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết cả Mỹ và Canada đều không cung cấp được cho nước này bất cứ bằng chứng nào cho thấy bà Mạnh Vãn Chu đã vi phạm các quy định của hai nước, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu của Bắc Kinh về việc cần trả tự do cho bà Mạnh.

Được biết, Huawei từ lâu đã nằm trong "tầm ngắm" của giới chức Mỹ. Huawei được biết đến là đối thủ đã soán ngôi "á quân" của tập đoàn công nghệ hàng đầu Mỹ Apple trên thị trường điện thoại thông minh. Không chỉ vậy, tập đoàn này còn mở rộng sang những lĩnh vực mới như phát triển điện tử, trí tuệ nhân tạo và điện toán đám mây, đặc biệt là phát triển mạng di động thế hệ thứ 5 (5G), một lĩnh vực mà Huawei có thế mạnh và kế hoạch đầu tư tại nhiều nước.

Vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu xảy ra khi Mỹ đang xúc tiến một số vụ kiện nhằm vào các công ty công nghệ Trung Quốc, với những cáo buộc như trộm cắp an ninh mạng và vi phạm lệnh cấm vận đối với Iran. Hồi tháng 8 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã ký lệnh cấm sử dụng các công nghệ của Huawei và ZTE trong Chính phủ Mỹ và các nhà thầu cung cấp dịch vụ cho nhà nước. Việc sử dụng công nghệ của hai hãng viễn thông lớn nhất Trung Quốc cho bộ máy chính phủ được nhiều người Mỹ xem là mối đe dọa an ninh quốc gia.

Nhiều chuyên gia nhận định rằng với nỗ lực duy trì vị thế cường quốc hàng đầu thế giới, Mỹ coi sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc là "mối đe dọa" cần phải được kiềm chế. Bởi vậy, vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu được xem là đòn "nắn gân", thể hiện "sức mạnh và uy lực" của Washington trước đối thủ. Tuy nhiên, dù vì mục đích gì, vụ việc này cũng sẽ góp phần đẩy quan hệ Mỹ-Trung tiếp tục rơi vào căng thẳng, khiến những nỗ lực vừa qua của hai bên trong việc tháo gỡ bế tắc bằng một thỏa thuận thương mại có nguy cơ trở nên vô nghĩa.

LAN HÀ