QĐND - Ngày 26-12 (theo giờ địa phương), Tổng thống Vla-đi-mia Pu-tin (Vladimir Putin) đã ký sắc lệnh phê chuẩn Học thuyết quân sự mới của Liên bang Nga. Học thuyết quân sự 2014 chỉ ra hàng loạt mối đe dọa mới đối với nước Nga, trong đó Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) được xem là mối đe dọa cơ bản nhất. Tuy nhiên, học thuyết mới này vẫn mang tính chất phòng thủ khi nhấn mạnh Nga chỉ buộc phải sử dụng sức mạnh quân sự khi không còn giải pháp ngoại giao.

Học thuyết quân sự mới được Hội đồng An ninh Liên bang Nga sửa đổi từ tháng 7-2014, trên cơ sở học thuyết hiện hành. Văn kiện dài 29 trang gồm 58 điều mục này được công bố trên trang web của Điện Crem-li. So với phiên bản trước, năm 2010, học thuyết mới đã được cập nhật đáng kể.

Theo đó, học thuyết mới dành tới 14 điểm (trong tổng số 58 điểm), so với 11 điểm trong học thuyết cũ, để bổ sung những mối đe dọa quân sự từ bên ngoài, bao gồm: Học thuyết tấn công toàn cầu của Mỹ, các yêu sách về lãnh thổ, sự can thiệp vào công việc nội bộ của Nga và các nước đồng minh của Nga, các cuộc xung đột vũ trang gần biên giới Nga. Học thuyết quân sự mới cũng tiếp tục coi sự mở rộng của NATO, hệ thống phòng thủ tên lửa toàn cầu, việc bố trí vũ khí chiến lược trên vũ trụ, phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và sự trỗi dậy của chủ nghĩa khủng bố là các mối đe dọa cơ bản đối với nước Nga.

Nga thể hiện sức mạnh quân sự trong Lễ duyệt binh nhân ngày Chiến thắng phát-xít 9-5-2014. Ảnh: novinite.com

Đáng chú ý là học thuyết lần này chỉ rõ các mối đe dọa quân sự mới đối với nước Nga, liên quan tới tình hình U-crai-na, các sự kiện ở Xy-ri, I-rắc và Áp-ga-ni-xtan. Học thuyết quân sự 2014 khẳng định, việc tăng cường lực lượng quân sự nước ngoài ở các quốc gia và vùng biển sát Nga với mục đích gây sức ép về chính trị-quân sự là mối đe dọa đối với Nga. Nga cũng coi việc thiết lập ở các quốc gia giáp Nga các chế độ có chính sách đe dọa lợi ích của Nga là mối đe dọa mới. Ngoài ra, học thuyết còn chỉ ra các mối đe dọa khác gồm việc sử dụng công nghệ thông tin-liên lạc cho mục đích quân sự, các hoạt động phá hoại của lực lượng đặc biệt nước ngoài.

Về mối đe dọa từ bên trong, học thuyết quân sự mới của Nga chỉ rõ nguy cơ từ cuộc chiến thông tin nhằm vào người dân, đặc biệt là giới trẻ, với mục đích phá hoại truyền thống yêu nước, những giá trị tinh thần và lịch sử của nước Nga trong lĩnh vực bảo vệ Tổ quốc.

Về các biện pháp đáp trả, Học thuyết quân sự 2014 của Nga lần đầu tiên đưa ra khái niệm “kiềm chế phi hạt nhân”, tức là duy trì khả năng sẵn sàng chiến đấu cao của lực lượng thông thường. Văn kiện viết nêu rõ, Liên bang Nga có quyền sử dụng vũ khí hạt nhân đối phó với việc sử dụng vũ khí hạt nhân và các loại vũ khí hủy diệt khác chống Nga và các đồng minh của mình, cũng như trong trường hợp xuất hiện mối đe dọa tới sự tồn tại của Nhà nước Nga. Tổng thống Liên bang Nga là người ra quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân. Ngoài ra, học thuyết mới cũng cụ thể hóa khái niệm “sẵn sàng động viên”, điều chỉnh các nhiệm vụ về phát triển công nghiệp quốc phòng...

Ngoài ra, điểm mới đáng chú ý khác là Học thuyết quân sự 2014 của Nga đề xuất tăng cường hợp tác với các nước trong khối BRICS (gồm: Bra-xin, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi), cũng như các nước thuộc Tổ chức Hiệp ước An ninh tập thể (CSTO). Trong khi đó, nhằm kiềm chế và ngăn chặn xung đột quân sự, học thuyết mới chỉ ra sự cần thiết phải hợp tác xây dựng một mô hình an ninh mới ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Học thuyết quân sự mới của Nga được công bố sau khi U-crai-na, ngày 24-12, quyết tiến thêm một bước về phía NATO khi chính thức từ bỏ quy chế "không liên kết", hướng đến việc gia nhập liên minh quân sự phương Tây do Mỹ đứng đầu. Mát-xcơ-va đã nhiều lần phản đối quyết định triển khai quân ở nhiều nước thành viên có biên giới chung với Nga như các nước Ban-tích hay Ba Lan của NATO, cũng như các dự án lá chắn chống tên lửa của Mỹ ở Đông Âu. Nga cũng cáo buộc NATO đang biến U-crai-na thành "chiến tuyến đối đầu" và dọa sẽ cắt đứt toàn bộ quan hệ với liên minh quân sự này nếu NATO cho phép U-crai-na gia nhập liên minh.

Phản ứng trước việc Nga công bố học thuyết quân sự mới, người phát ngôn của NATO, bà Oa-na Lun-ghe-xcu (Oana Lungescu) cho biết, các biện pháp mà NATO tiến hành nhằm bảo đảm an toàn cho các nước thành viên NATO là hoàn toàn có tính chất phòng thủ, tương xứng và phù hợp với luật pháp quốc tế. “Do đó, NATO không gây ra mối đe dọa nào cho Nga hay bất kỳ quốc gia nào khác”, bà Oa-na Lun-ghe-xcu khẳng định.

Trong khi đó, Nhà Trắng cho biết, sẽ xem xét học thuyết quân sự mới của Nga và sẵn sàng hợp tác để ngăn chặn xung đột. “Chúng tôi chia sẻ với Nga về ước vọng ngăn chặn xung đột bằng cách hợp tác với nhau trên diễn đàn quốc tế và trong những vấn đề cùng quan tâm”, một quan chức Nhà Trắng giấu tên cho hay.

BÌNH NGUYÊN