QĐND - Ngày 28-8, Diễn đàn Biển ASEAN mở rộng lần thứ 3 (EAMF-3) đã diễn ra tại Đà Nẵng, với sự tham gia của hơn 100 đại diện chính phủ, các chuyên gia, học giả và nhà nghiên cứu đến từ 10 nước ASEAN và 8 đối tác gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Ô-xtrây-li-a, Niu Di-lân, Nga và Mỹ. Tại diễn đàn, các đại biểu tiếp tục bày tỏ sự quan tâm tới những diễn biến gần đây trên Biển Đông và nhấn mạnh việc tuân thủ luật pháp quốc tế trong giải quyết các tranh chấp trên biển.

Các đại biểu tham dự EAMF-3

 

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh, Trưởng SOM ASEAN của Việt Nam, nhấn mạnh hòa bình, ổn định, an ninh an toàn và tự do hàng hải là mối quan tâm chung của các nước. Bày tỏ sự đánh giá cao đóng góp chung của Diễn đàn Biển ASEAN (AMF) và Diễn đàn Biển ASEAN mở rộng (EAMF), Thứ trưởng Phạm Quang Vinh mong muốn các nước trong và ngoài khu vực cùng sát cánh với ASEAN nỗ lực vì mục tiêu chung, cũng như cùng nhau hợp tác để tăng cường lòng tin, có những biện pháp để ngăn ngừa xảy ra các rủi ro, sự cố, quản lý tranh chấp, xung đột và mở rộng các lĩnh vực hợp tác biển vì hòa bình, ổn định khu vực vì lợi ích chung.

Để làm được như vậy, các đại biểu đã đề cao việc tuân thủ nghiêm túc luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982) cũng như các cam kết khu vực, đặc biệt là thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không đe dọa hay sử dụng vũ lực. Các nước đặc biệt nhấn mạnh việc thực hiện kiềm chế, ngăn ngừa việc tái diễn các vụ việc phức tạp ở Biển Đông. Theo đó, các đại biểu hoan nghênh việc ASEAN và Trung Quốc sớm đi vào bàn việc cụ thể hóa các quy định tại Điều 5 của DOC về thực hiện kiềm chế và không có hành động làm phức tạp tình hình; đồng thời thúc đẩy thương lượng thực chất để sớm có Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Ông Rô-bớt Ha-ri-xơ (Robert K. Harris) thuộc Vụ Đông Á-Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao Mỹ, cho biết quan điểm của Mỹ đối với vấn đề Biển Đông là nhất quán, rõ ràng và điều này cũng đã được các quan chức cấp cao như Ngoại trưởng Giôn Ke-ri (John Kerry) tái khẳng định nhiều lần. “Oa-sinh-tơn giữ quan điểm trung lập với các bên tranh chấp tại Biển Đông nhưng chúng tôi quan tâm đến cách giải quyết các tranh chấp này. Mỹ phản đối bất cứ nước nào đe dọa, ép buộc và sử dụng vũ lực để làm thay đổi hiện trạng hay đạt được yêu sách. Chúng tôi bày tỏ quan ngại căng thẳng tại Biển Đông có thể ảnh hưởng đến vận tải quốc tế và dẫn đến xung đột”, ông R. Ha-ri-xơ nói.

Trong khi đó, Tiến sĩ Li Jianwei thuộc Viện Nghiên cứu Nam Hải Trung Quốc, bày tỏ sự lạc quan cho rằng vấn đề Biển Đông có thể được giải quyết nhưng cần có thời gian. “DOC mới chỉ là một văn kiện chính trị nên cần hướng tới một COC mang tính ràng buộc pháp lý và quy định tổng thể các quy tắc, hành vi ứng xử của các bên. Trước khi vấn đề Biển Đông được giải quyết, các bên cần có cơ chế bảo đảm thực hiện cũng như có hoạt động hợp tác thiết thực để xây dựng lòng tin, ngăn ngừa và quản lý sự cố. Trung Quốc và ASEAN có thể thúc đẩy hợp tác biển bắt đầu từ lĩnh vực tìm kiếm cứu nạn, nghiên cứu khoa học, bảo vệ môi trường sinh thái biển”, bà Li Jianwei chia sẻ.

Đại diện cho Niu Di-lân, Đại sứ mới được bổ nhiệm tại ASEAN Xtê-pha-ni Li (Stephanie Lee) cho biết, nước này ủng hộ giải quyết các tranh chấp trên biển bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế. “Với Niu Di-lân, UNCLOS 1982 là một bộ phận quan trọng, cơ bản của luật pháp quốc tế và cần phải được tôn trọng thực thi”, bà Xtê-pha-ni Li nhấn mạnh. Cùng chia sẻ quan điểm trên, ông Sin-gô Y-a-ma-ga-mi (Shingo Yamagami) thuộc Vụ Chính sách Đối ngoại-Bộ Ngoại giao Nhật Bản, khẳng định các diễn đàn và cấu trúc khu vực với sự tham gia của ASEAN và các nước khác như EAMF đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng cộng đồng quốc tế ủng hộ các bên tìm kiếm giải pháp hòa bình thông qua đối thoại và hợp tác với nhau trên tinh thần tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982.

EAMF được thành lập từ năm 2012, nhằm thúc đẩy trao đổi và hợp tác giữa ASEAN với các đối tác Đông Á về bảo đảm an ninh hàng hải, thúc đẩy xây dựng lòng tin và tăng cường hợp tác biển. Trên cơ sở đó, ngoài vấn đề Biển Đông, EAMF-3 cũng đánh giá về tình hình hợp tác biển hiện nay của khu vực; vấn đề tăng cường hợp tác nhằm ứng phó kịp thời với những thảm họa và va chạm trên biển. Diễn đàn cũng chia sẻ kinh nghiệm về cứu trợ nhân đạo và tìm kiếm, cứu nạn liên quan đến cơn bão Hải Yến hay vụ tai nạn máy bay MH370 vừa qua. Đáng chú ý, tại diễn đàn, các nước đối tác bày tỏ cam kết tiếp tục sẵn sàng đẩy mạnh hợp tác biển với ASEAN. “Chúng tôi là một quốc gia biển, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và chuyên môn với ASEAN trong lĩnh vực tìm kiếm cứu nạn, hỗ trợ nhân đạo, quản lý, bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Chúng tôi mong muốn đẩy mạnh kết nối hợp tác ASEAN-Niu Di-lân, để sự hỗ trợ của chúng tôi cho ASEAN được thực hiện một cách có kế hoạch, kịp thời và hiệu quả trong nỗ lực xây dựng ngôi nhà chung của khối”, bà Xtê-pha-ni Li bày tỏ.

Giáo sư Can Thay-ơ (Carl Thayer)-Học viện Quốc phòng Ô-xtrây-li-a:

Bước đi tích cực trong quan hệ Việt-Trung

Sau “cuộc khủng hoảng” giàn khoan Hải Dương 981 vừa qua trên Biển Đông, chuyến thăm Trung Quốc của ông Lê Hồng Anh, trên danh nghĩa Đặc phái viên của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, là một bước đi tích cực nhằm khôi phục và thúc đẩy quan hệ hai đảng, hai nước phát triển lành mạnh, ổn định. Việt Nam và Trung Quốc đều nhận ra rằng, nếu tiếp tục đối đầu sẽ không có lợi cho đôi bên. Trong khi đó, những chuyến thăm dồn dập của các quan chức cấp cao Nhật Bản, Mỹ, Ấn Độ vừa qua là hữu ích và cho thấy sự quan tâm của các nước với Việt Nam. Nó cũng phản ánh chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế của Việt Nam, muốn là bạn, đối tác tin cậy của các nước trên thế giới.

Giáo sư Can Thay-ơ

 

Ông Ma-tin Xi-ba-xti-an (Martin A. Sebastian), Trung tâm Ngoại giao và An ninh Biển, Viện Hàng hải Ma-lai-xi-a:

Hợp tác quốc tế là sự răn đe với thách thức phi truyền thống

Ông Ma-tin Xi-ba-xti-an

 

Trong các lĩnh vực hợp tác trên biển, hợp tác  ứng phó kịp thời với các thách thức an ninh phi truyền thống như tội phạm xuyên quốc gia, cướp biển, buôn bán người bằng đường biển là vô cùng quan trọng. Không một quốc gia nào có thể đơn độc giải quyết được những vấn đề này và sự hợp tác quốc tế sẽ chính là một “sự răn đe” hiệu quả.

Bài và ảnh: LÂM TOÀN