IAEA sẽ giúp Việt Nam phát triển điện hạt nhân bền vững

QĐND - "Chúng ta không thể áp đặt mốc thời gian cho việc chuẩn bị xây dựng nhà máy điện hạt nhân, điều quan trọng là công việc chuẩn bị phải được tiến hành cẩn thận, không nên vội vàng, gấp gáp. Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) sẽ làm mọi thứ để giúp Việt Nam phát triển điện hạt nhân một cách bền vững, hiệu quả", ông Y-u-ki-y-a A-ma-nô (Yukiya Amano), Tổng giám đốc IAEA, đã nhấn mạnh như vậy trong cuộc gặp gỡ báo chí sáng 9-1, tại Hà Nội...

Tổng giám đốc IAEA Y. A-ma-nô trong buổi gặp gỡ báo chí sáng 9-1, tại Hà Nội. Ảnh: Minh Mạnh

Chia sẻ với giới báo chí, ông Y.A-ma-nô cho biết, mục đích chuyến thăm Việt Nam lần này của ông là nhằm đánh giá hiệu quả các dự án tài trợ của IAEA cho Việt Nam, cũng như trao đổi các biện pháp nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa các bên trong lĩnh vực phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử nói chung và chương trình điện hạt nhân của Việt Nam nói riêng. Trong giai đoạn 2012-2013, IAEA hỗ trợ ngân sách khoảng một triệu ơ-rô cho các dự án hợp tác kỹ thuật của Việt Nam, trong đó có phát triển hạ tầng, an toàn điện hạt nhân… IAEA cũng hỗ trợ các dự án năng lượng nguyên tử như nâng cấp hệ thống phòng thí nghiệm, quản lý chất lượng thực phẩm xuất khẩu (quả thanh long)…

Trong lĩnh vực điện hạt nhân, ông Y.A-ma-nô cho biết, hiện nay trên thế giới có khoảng 30 quốc gia sử dụng điện hạt nhân và nhiều quốc gia đang muốn phát triển lĩnh vực này. “Không chỉ Việt Nam, nhiều quốc gia khác cũng phát triển điện hạt nhân mà chưa hề có kinh nghiệm. Để giúp đỡ các quốc gia này phát triển điện hạt nhân một cách an toàn và bền vững, IAEA đã đưa ra bộ hướng dẫn cho họ tham khảo, từ xây dựng luật năng lượng nguyên tử, đến lựa chọn địa điểm, tham gia các công ước quốc tế về điện hạt nhân, đào tạo nhân lực…”, ông Y. A-ma-nô cho hay.

Người đứng đầu IAEA cũng cho biết, Việt Nam là quốc gia đã tham vấn IAEA ngay từ khi có ý định phát triển điện hạt nhân và nhận được cam kết giúp đỡ của IAEA. Thời gian qua, Việt Nam có nhiều tiến bộ trong việc này như lập báo cáo khả thi, chuẩn bị nhân sự, tham gia công ước quốc tế… “Tuy nhiên, Việt Nam còn nhiều việc phải làm. Đó cũng là lý do tôi đến đây với mong muốn thúc đẩy hơn nữa việc hợp tác giữa IAEA và Việt Nam”, ông Y.A-ma-nô nhấn mạnh.

Nói về kế hoạch giúp đỡ Việt Nam xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, ông Y.A-ma-nô cho biết, IAEA sẽ làm mọi thứ để giúp Việt Nam thực hiện dự án này. IAEA sẽ cử đoàn công tác khảo sát và đánh giá, gồm các chuyên gia hàng đầu thế giới, tới Việt Nam để thảo luận các vấn đề như cơ sở hạ tầng, an toàn. Thông qua đoàn công tác này, IAEA sẽ nắm được nhu cầu của Việt Nam và Việt Nam cũng có thể học hỏi kinh nghiệm phát triển hạt nhân từ các chuyên gia quốc tế. Ông Y.A-ma-nô cho biết thêm, IAEA có kế hoạch đưa đoàn công tác sang Việt Nam thường niên.

Theo Tổng giám đốc IAEA, không có khoảng thời gian cố định nào cho việc phát triển một nhà máy điện hạt nhân. “Thông thường, việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên sẽ mất 10-15 năm, song với một số quốc gia thì thời gian này có thể ngắn hơn hoặc dài hơn dự kiến. Dự án điện hạt nhân là vấn đề lâu dài và sẽ được sử dụng trong nhiều thập kỷ, do đó đòi hỏi một quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng và đây mới là điều quan trọng. Bởi vậy, Việt Nam phải chuẩn bị cẩn thận, có tham vấn kỹ càng chứ không nên gấp gáp”, ông Y.A-ma-nô đưa ra lời khuyên. Người đứng đầu IAEA cũng nhấn mạnh, một trong những điểm quan trọng là Việt Nam cần có cơ quan pháp quy độc lập, chịu trách nhiệm giám sát về an toàn. Bên cạnh việc phối hợp nhịp nhàng với IAEA, Việt Nam cũng cần phối hợp tốt với các quốc gia cung cấp công nghệ điện hạt nhân để có thể xây dựng một nhà máy điện hạt nhân tốt nhất.

LINH OANH