Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc họp khẩn, chia rẽ sâu sắc

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc, bà N.Ha-lây, trong phiên họp của Hội đồng Bảo an.  Ảnh: AFP 

Tại cuộc họp, Mỹ đã đe dọa có thêm hành động quân sự ở Xy-ri sau vụ tấn công bằng tên lửa nhằm vào một căn cứ không quân tại quốc gia bị chiến tranh tàn phá này. Đại sứ Mỹ tại LHQ Ních-ki Ha-lây (Nikki Haley) nêu rõ: “Như tôi đã cảnh báo, khi cộng đồng quốc tế không thể hành động tập thể, khi đó các quốc gia sẽ buộc phải có hành động của riêng mình. Mỹ sẽ không dung thứ cho việc sử dụng vũ khí hóa học. Đây là một trong những vấn đề nằm trong lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ, chúng tôi sẽ ngăn chặn sự lan rộng và việc sử dụng vũ khí hóa học”.

Cũng theo Đại sứ Ha-lây, hành động của Mỹ là “hoàn toàn chính đáng” sau vụ tấn công bằng khí độc ở Xy-ri. Đại sứ Mỹ kêu gọi cộng đồng quốc tế mở ra một giai đoạn mới tại Xy-ri, hướng tới “một giải pháp chính trị cho cuộc xung đột bi thảm này”.

Cùng ngày, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Xti-vơ Mu-chin (Steve Mnuchin) cho biết, Mỹ sẽ sớm công bố các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Xy-ri. Quan chức này cho biết, đối với Mỹ, các lệnh trừng phạt được xem là một "công cụ vô cùng quan trọng" và Oa-sinh-tơn "sẽ sử dụng các biện pháp này ở mức hiệu quả tối đa nhất". Xuất hiện bên cạnh Bộ trưởng Mu-chin, Ngoại trưởng Mỹ Rếch Ti-lơ-xơn (Rex Tillerson) cũng cho biết, những hành động tiếp theo của Mỹ sẽ phụ thuộc vào phản ứng của Xy-ri sau vụ không kích.

Anh và Pháp đã bày tỏ sự ủng hộ về cuộc không kích của Mỹ ở Xy-ri. Đại sứ Anh tại LHQ M.Rai-cróp (Matthew Rycroft) chỉ trích việc Nga bỏ phiếu phủ quyết tổng cộng 7 nghị quyết của LHQ về vấn đề Xy-ri. Theo ông M.Rai-cróp, nếu như Nga không bỏ những lá phiếu phủ quyết đó thì Tổng thống Xy-ri B.An Át-xát (B.al-Assad) đã phải đương đầu với các lệnh trừng phạt và bị xét xử. Trong khi đó, Đại sứ Pháp tại LHQ ông Ph.Đơ-lát-thê (François Delattre) tuyên bố, các cuộc không kích của Mỹ là phản ứng hợp pháp vì đây là “hành động cần thiết để ngăn chặn Tổng thống An Át-xát".

Về phía Nga, Phó đại sứ Nga tại LHQ V.Xa-phron-cốp (Vladimir Safronkov) đã kịch liệt lên án cuộc tấn công mà ông cho là bất hợp pháp của Mỹ nhằm vào Xy-ri, đồng thời cảnh báo rằng hành động leo thang chiến tranh này của Mỹ có thể gây ra những hậu quả “cực kỳ nghiêm trọng” đối với sự ổn định của khu vực và quốc tế. “Vào đêm 7-4, Mỹ đã tấn công lãnh thổ của một Xy-ri có chủ quyền. Chúng tôi cho rằng, vụ tấn công là một sự vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế và là một hành vi gây hấn”-ông Xa-phron-cốp nhấn mạnh. Theo Phó đại sứ Nga, hành động của Mỹ còn phá hỏng những tiến triển gần đây trong các cuộc hòa đàm cho Xy-ri do LHQ dẫn đầu. Ông Xa-phron-cốp cũng cho rằng, vụ tấn công của Mỹ tại Xy-ri còn nhằm mục tiêu làm xao lãng sự chú ý của cộng đồng quốc tế vào những thương vong của dân thường tại I-rắc và Xy-ri do các hành động đơn phương của Mỹ gây ra.

Tổn hại nghiêm trọng quan hệ Nga-Mỹ?

Vụ phóng tên lửa hành trình của Mỹ vào căn cứ không quân của Xy-ri được cho là có nguy cơ làm leo thang căng thẳng giữa Nga và Mỹ. Hãng tin Interfax ngày 7-4 dẫn lời người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng I-go Cô-na-sen-cốp (Igor Konashenkov) cho biết, bộ này đã thông báo với Lầu Năm Góc rằng họ sẽ đóng đường dây liên lạc, được sử dụng để tránh các cuộc đụng độ vô tình ở Xy-ri, vào lúc 21 giờ (GMT-3 giờ Hà Nội). Ngay sau khi Nga thông báo ngừng đường dây nóng với Bộ Quốc phòng Mỹ, ngày 7-4, Lầu Năm Góc ra thông báo kêu gọi Mát-xcơ-va tiếp tục mở các kênh thông tin liên lạc quân sự này.

Trong một bài viết đăng tải trên mạng xã hội, Thủ tướng Nga Đmi-tơ-ri Mét-vê-đép (Dmitry Medvedev) ngày 7-4 cho rằng, vụ không kích căn cứ không quân ở Xy-ri bằng tên lửa của Mỹ là một hành động bất hợp pháp, đồng thời bày tỏ quan ngại về viễn cảnh đụng độ giữa quân đội Nga với quân đội Mỹ. Cũng theo Thủ tướng Mét-vê-đép, quyết định lựa chọn giải pháp quân sự của Mỹ nhằm vào Xy-ri cho thấy khả năng Oa-sinh-tơn đang lựa chọn chiến lược cứng rắn nhằm vào một chính phủ hợp pháp.

Trong diễn biến liên quan, tờ New York Post đưa tin một quan chức quốc phòng Mỹ tiết lộ với kênh truyền hình Fox News rằng, ngày 7-4, tàu chiến Grigorovich RFS-494 của Nga đã lên đường đi từ Biển Đen, qua eo biển Bosphorus, để đến vùng biển phía đông Địa Trung Hải, nơi trú ngụ của hai tàu khu trục của hải quân Mỹ đã bắn 59 quả tên lửa vào Xy-ri.

Liên quan đến quan hệ Nga-Mỹ, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Hội đồng Liên bang Nga Vích-to Ô-dê-rốp (Viktor Ozerov), trong cuộc trả lời phỏng vấn hãng tin RIA Novosti ngày 7-4 khẳng định, Nga và Mỹ có trách nhiệm tiếp tục đối thoại, bởi vì không chỉ có mối quan hệ song phương mà còn an ninh quốc tế nói chung cũng đều phụ thuộc vào việc đối thoại này. Trả lời câu hỏi liệu cuộc không kích của Mỹ nhằm vào căn cứ của lực lượng không quân Xy-ri có ảnh hưởng tới chuyến thăm Nga tới đây của Ngoại trưởng Mỹ Rếch Ti-lơ-xơn hay không, ông Ô-dê-rốp bày tỏ tin tưởng rằng ít nhất từ phía Nga sẽ không nỗ lực "hồi sinh bức tường giữa hai nước".

Không thể giải quyết cuộc xung đột Xy-ri bằng biện pháp quân sự

Trong một tuyên bố ngày 7-4, Ủy viên phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Phê-đê-ri-ca Mô-ghê-ri-ni (Federica Mogherini) khẳng định, sự tin tưởng chắc chắn rằng không thể giải quyết cuộc xung đột Xy-ri bằng biện pháp quân sự. Bà Mô-ghê-ri-ni cho biết, EU sẽ tiếp tục ủng hộ các nỗ lực và công việc của Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW), bao gồm cả cơ chế điều tra chung giữa OPCW và LHQ, liên quan đến công tác điều tra việc sử dụng vũ khí hóa học, đặc biệt tại Xy-ri. EU cũng sẽ ủng hộ các hòa đàm giữa các bên tại Xy-ri do LHQ làm trung gian nhằm tìm một giải pháp chính trị cho cuộc xung đột này.

Tại Mỹ, mặc dù vẫn nhận được sự ủng hộ từ một số nghị sĩ thuộc cả hai phe Cộng hòa và Dân chủ Mỹ ngay sau khi Lầu Năm Góc tiến hành cuộc không kích nhằm vào một căn cứ quân sự tại Xy-ri, song cả những người ủng hộ và chỉ trích Tổng thống Đ.Trăm (D.Trump) đều cho rằng, ông chủ Nhà Trắng cần phải được Quốc hội lưỡng viện đồng thuận nếu Mỹ leo thang quân sự tại quốc gia Trung Đông này. Ngày 7-4, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Pôn Roai-an (Paul Ryan) và Chủ tịch Ủy ban Quân lực Thượng viện Giôn Mác-kên (John McCain) một mặt cho rằng quyết định của Lầu Năm Góc là "công bằng và thích đáng" và là bước đi đầu tiên "đáng tin cậy" của chính quyền, nhưng cũng thừa nhận Tổng thống cần tham vấn với Quốc hội về quyết định tăng cường chiến dịch quân sự của Mỹ tại quốc gia Trung Đông này. Trong khi đó, nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ Bác-ba-ra Li (Barbara Lee), một trong những nhân vật thuộc phe chống chiến tranh cùng với một số nghị sĩ Cộng hòa đã thẳng thừng tuyên bố rằng: "Đây là hành động chiến tranh". Thượng nghị sĩ Cộng hòa Ran Pôn (Rand Paul) nhấn mạnh rằng mọi hành động quân sự của chính quyền Đ.Trăm cần phải được Quốc hội thông qua và mọi sự can thiệp tại Xy-ri lúc này đều không giúp nước Mỹ trở nên an toàn hơn.

Một số cử tri vốn ủng hộ Tổng thống Đ.Trăm trong chiến dịch tranh cử cũng tỏ thái độ chống đối ngay sau lệnh không kích Xy-ri. Hàng trăm người dân thành phố Niu Y-oóc (New York) đã xuống đường biểu tình, phản đối quyết định tấn công bằng tên lửa của Tổng thống Đ.Trăm.

NGỌC HÀ