Đây không phải là lần đầu tiên một sự kiện liên quan đến việc tìm kiếm một lệnh cấm vũ khí hạt nhân của LHQ gặp phải trở ngại lớn như vậy. Hồi tháng 10-2016, 123 thành viên LHQ đã thảo luận và ra tuyên bố sẽ nỗ lực tìm kiếm một hiệp ước cấm phổ biến vũ khí hạt nhân. Thụy Điển, Áo, Ai-len, Mê-hi-cô, Bra-xin và Nam Phi là những quốc gia đi đầu trong các nỗ lực này. Các nước ủng hộ quá trình đàm phán cho rằng tiến trình giải trừ vũ khí hạt nhân, bắt đầu từ năm 1997, đã diễn ra quá chậm chạp và không đạt được tiến bộ đáng kể nào. Ngoài ra, lịch sử cũng cho thấy những ví dụ thành công, chẳng hạn như cuộc vận động đã từng đưa tới lệnh cấm sử dụng đạn chùm năm 2008...

Mặc dù vậy thì Mỹ, Anh, Pháp, Nga và I-xra-en đã bỏ phiếu chống đối với các cuộc đàm phán trong khi Trung Quốc, Ấn Độ, Pa-ki-xtan bỏ phiếu trắng. Nên lưu ý một điều rằng, tất cả những nước được nêu tên ở đây, dù công khai hoặc không công khai thừa nhận, đều là những quốc gia sở hữu (hoặc có khả năng sở hữu) vũ khí hạt nhân!

Một cuộc đàm phán mà thiếu hầu như toàn bộ những nhân vật chủ chốt liên quan đến vấn đề bàn thảo thì không khác câu chuyện ngụ ngôn về “hội đồng chuột bàn chuyện thắt cổ mèo”. Đại sứ Nhật Bản Nô-bu-xi-ghê Ta-ca-mi-da-oa (Nobushige Takamizawa) phát biểu trước Đại hội đồng LHQ rằng: “Các nỗ lực để thực hiện hiệp ước về cấm vũ khí hạt nhân mà không có sự tham gia của các nước có vũ khí hạt nhân sẽ chỉ càng làm sâu sắc thêm sự chia rẽ và phân hóa trong cộng đồng quốc tế”.

Đó là lý do khiến Nhật Bản-quốc gia duy nhất trên thế giới từng phải hứng chịu những hậu quả nặng nề của các vụ ném bom nguyên tử-cũng bỏ phiếu chống vì cho rằng việc thiếu đồng thuận trong quá trình đàm phán có thể phá hoại tiến trình giải trừ vũ khí hạt nhân vốn đang hiệu quả.

Đại diện của Mỹ tuyên bố phản đối quá trình đàm phán bởi không thể bảo vệ người dân nếu để “những kẻ xấu” sở hữu loại vũ khí ghê gớm này, trong khi những nước đang nỗ lực bảo vệ hòa bình thế giới lại không có!

Những trục trặc trong giai đoạn đàm phán đầu tiên nhằm đạt được một hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân của LHQ cho thấy, để tiến tới một thế giới không có vũ khí hạt nhân, nhân loại sẽ còn phải đi qua những chặng đường dài, rất dài...

YÊN BA