QĐND - Ngày 15-8, BBC đưa tin, Trung Quốc đã triệu Đại sứ Nhật Bản tại Bắc Kinh tới để trao công hàm phản đối việc hai bộ trưởng trong Nội các Nhật Bản đến viếng thăm ngôi đền Y-a-xư-cư-ni-nơi thờ các binh lính Nhật tử trận trong Chiến tranh thế giới thứ hai, gồm cả những người là tội phạm chiến tranh loại A. Vụ việc có thể sẽ là ngòi lửa mới làm bùng lên căng thẳng vốn vẫn đang tiềm ẩn từ những tranh cãi về lãnh thổ và vấn đề lịch sử giữa Nhật Bản với Trung Quốc và Hàn Quốc.

Thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh, chuyến thăm của các bộ trưởng Nhật Bản tới ngôi đền gây tranh cãi ở Tô-ki-ô này "gây tổn hại nghiêm trọng" tới tâm lý, tình cảm của nhân dân Trung Quốc và các nước châu Á khác, cũng như sự tin tưởng lẫn nhau giữa Nhật Bản và các nước láng giềng. Thông cáo cho rằng, Nhật Bản phải xem xét nghiêm túc vấn đề lịch sử và phải có hành động để giành được sự tin tưởng của cộng đồng quốc tế.

Những chính trị gia Nhật Bản tới thăm đền Y-a-xư-cư-ni. Ảnh: BBC

Trước đó cùng ngày, Quốc vụ khanh phụ trách vấn đề công dân Nhật Bản bị Triều Tiên bắt cóc Cây-di Phư-rư-ya (Keiji Furuya), Bộ trưởng Nội vụ và Thông tin Yô-si-ta-ca Sin-đô (Yoshitaka Shindo) cùng đoàn 90 nhà lập pháp của Nhật Bản đã tới thăm đền Y-a-xư-cư-ni nhân kỷ niệm kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai. Phát biểu trước báo giới, Bộ trưởng Yô-si-ta-ca Sin-đô cho biết, ông tới thăm ngôi đền với tư cách cá nhân chứ không phải tư cách bộ trưởng, và ông không tham khảo ý kiến của Thủ tướng Sin-dô A-bê (Shindo Abe) trước khi thực hiện chuyến thăm này. Còn Quốc vụ khanh Phư-rư-ya thì cho rằng: “An ủi linh hồn những người đã mất trong chiến tranh là vấn đề riêng của Nhật Bản. Đây không phải là điều để các nước chỉ trích”. Nhằm tránh gây thêm căng thẳng trong quan hệ giữa Nhật Bản với Trung Quốc và Hàn Quốc, trước đó, Thủ tướng A-bê đã tuyên bố không tới viếng đền Y-a-xư-cư-ni. 

Đền Y-a-xư-cư-ni thờ 2,5 triệu công dân Nhật Bản thiệt mạng trong Chiến tranh thế giới thứ hai, bao gồm 14 tội phạm chiến tranh, trong đó có tướng Hi-đê-ki Tô-giô (Hideki Tojo), người ra lệnh thực hiện cuộc tấn công tại Trân Châu cảng, buộc Mỹ phải tham chiến. Trung Quốc và Hàn Quốc cáo buộc, việc các chính trị gia Nhật Bản đến đền Y-a-xư-cư-ni làm lễ là hành vi gợi nhớ lại những tội ác mà quân phiệt Nhật gây ra tại châu Á. Vì vậy, nhiều người còn coi đền Y-a-xư-cư-ni là tiềm ẩn của mối bất hòa giữa Nhật Bản - Trung Quốc và Hàn Quốc. Năm 2005, Bắc Kinh thậm chí từ chối tiếp xúc với Nhật Bản ở cấp cao nhất khi Thủ tướng Giu-ni-chi-rô Côi-dư-mi (Junichiro Koizumi) đã bất chấp những lời chỉ trích, thường xuyên đến viếng đền Y-a-xư-cư-ni. Hồi đầu năm nay, việc gần 170 nghị sĩ Nhật Bản đến thăm đền cũng gây nên phản ứng mạnh mẽ từ phía chính quyền Trung Quốc và Hàn Quốc.

Trước những diễn biến này, Nhật Bản đã đặt tất cả các phái bộ ngoại giao ở Trung Quốc trong tình trạng báo động cao. Theo đó, Đại sứ quán Nhật Bản ở thủ đô Bắc Kinh đã tăng cường thêm lực lượng canh gác. Nhiều sĩ quan cảnh sát và các phương tiện an ninh cũng được triển khai đông hơn thường lệ.

NGỌC HÂN