Sau hơn 24 giờ đàm phán, ngày 12-1, lãnh đạo của CDU/CSU và SPD đã đạt được thỏa thuận dài 28 trang về những nguyên tắc cơ bản để bắt đầu các cuộc đàm phán thành lập một chính phủ mới trong thời gian tới. Những gì diễn ra cho thấy, các nhà đàm phán thuộc CDU/CSU và SPD đã trải qua ngày cuối cùng đầy khó khăn trong cuộc đàm phán thăm dò kéo dài 5 ngày vừa qua. Nhiều chủ đề “nóng” được đưa ra thảo luận, trong đó có các vấn đề liên quan đến tài chính/thuế, kinh doanh, năng lượng, gia đình và người di cư, hội nhập...

Bà Angela Merkel thông báo với giới báo chí về kết quả cuộc đàm phán với SPD Ảnh: Reuters.

Trước đó, phát biểu với các nhà ngoại giao nước ngoài ở Berlin ngày 11-1, Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier cho biết, sự chậm trễ trong việc thành lập một chính phủ là điều chưa từng có từ trước đến nay tại Đức. Ông cũng hối thúc các bên tham gia đàm phán thành lập chính phủ cần tập trung cao độ, thể hiện rõ trách nhiệm của mình với châu Âu và nhanh chóng đạt thỏa thuận. 

Hơn ba tháng sau cuộc bầu cử Hạ viện tại Đức, Thủ tướng Angela Merkel vẫn đang phải cố gắng thành lập một chính phủ mới, cụ thể là thuyết phục SPD tham gia liên Đảng Bảo thủ CDU/CSU. Theo Thủ tướng Angela Merkel, trước ngày đàm phán cuối cùng, khối bảo thủ của bà vẫn còn gặp nhiều trở ngại để có thể đưa ra quyết định xem liệu có tiếp tục khởi động các cuộc đàm phán chính thức về việc thành lập một chính phủ liên minh mới với Đảng SPD, những người hiện đang muốn thúc đẩy nhanh quá trình hội nhập các nước Liên minh châu Âu (EU).

Trong trường hợp CDU/CSU và SPD không thể đi đến đồng thuận trong việc thành lập chính phủ mới, nước Đức sẽ hoặc phải đối mặt với các cuộc bầu cử mới, hoặc sẽ phải nằm dưới sự điều hành của một chính phủ thiểu số do bà Angela Merkel lãnh đạo.

Rất may là trong ngày đàm phán cuối cùng đầy căng thẳng và hồi hộp, các bên đã đạt được một thỏa thuận như đã nói ở trên. Thỏa thuận này sẽ giúp giảm áp lực đối với Thủ tướng Angela Merkel và xóa tan những nghi ngại về sức ảnh hưởng của nước Đức trong các vấn đề quốc tế khi chưa có chính phủ mới. Quan trọng hơn, thành công của cuộc đàm phán lần này đã giúp nước Đức tránh được nguy cơ tổ chức bầu cử lại hoặc lần đầu tiên kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai sẽ phải nằm dưới sự điều hành của một chính phủ thiểu số do bà Angela Merkel lãnh đạo.

Thực tế cho thấy, sau khi các nỗ lực thành lập liên minh với hai đảng nhỏ hơn là Đảng Xanh và Đảng Dân chủ Tự do (FDP) thất bại, việc “tái hợp” với SPD là lựa chọn tối ưu đối với Thủ tướng Angela Merkel vào thời điểm hiện tại để có thể thành lập một chính phủ ổn định. Trước đây, SPD từng là một phần của "đại liên minh" với các đảng bảo thủ của bà Angela Merkel, nhưng sau cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 9-2017, SPD đã tuyên bố trở thành phe đối lập. Ban lãnh đạo SPD chỉ quyết định tái liên kết với CDU/CSU sau khi có sự can thiệp của Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier.

Hiện nay, các quốc gia đối tác của Đức cũng đang chờ đợi nước này có thể sớm thành lập chính phủ mới để giúp thúc đẩy các cuộc đàm phán Brexit, cải cách Khu vực đồng tiền chung châu Âu (eurozone) và các sáng kiến ngoại giao của EU. 

Sau khi kết thúc giai đoạn đàm phán thăm dò, dự kiến ngày 21-1 tới, lãnh đạo Đảng SPD sẽ tiến hành bỏ phiếu lấy ý kiến các thành viên trong đảng về việc đảng này liệu có tiếp tục tiến hành các cuộc đàm phán chính thức với liên Đảng CDU/CSU về việc thành lập chính phủ liên minh nữa hay không. Hiện trong nội bộ lãnh đạo Đảng SPD đang có nhiều ý kiến không muốn tiếp tục khởi động "đại liên minh" với CDU/CSU vì những lý do khác nhau.

ANH VŨ