QĐND - Hạ nghị sĩ Ran-đi Pho-bét (J. Randy Forbes), Chủ tịch Tiểu ban về các lực lượng và sức mạnh trên biển thuộc ủy ban Quân lực Hạ viện Mỹ, đồng thời là Chủ tịch nhóm các nghị sĩ Mỹ về Trung Quốc và Hạ nghị sĩ Côn-lin Ha-na-bu-xa (Colleen Hanabusa), thành viên ủy ban Quân lực Hạ viện Mỹ, ngày 31-7 đã giới thiệu ra Hạ viện một bản dự thảo nghị quyết về các tranh chấp lãnh hải ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, cụ thể là Biển Hoa Đông và Biển Đông.

Nội dung nghị quyết được đưa ra Hạ viện phần lớn giống với nghị quyết S.Res-412 mà Thượng viện Mỹ đã thông qua hôm 10-7, nhưng liệt kê chi tiết hơn các hành động gây bất ổn khu vực của Trung Quốc, trong đó có vụ ngày 5-12-2013 tàu Trung Quốc cố tình khiêu khích tàu tuần dương USS Cowpens của Mỹ và vụ hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Nghị quyết khẳng định lại quan điểm của Mỹ phản đối bất kỳ quốc gia nào có yêu sách ở Biển Đông sử dụng vũ lực, đe dọa sử dụng vũ lực làm thay đổi nguyên trạng, hối thúc các bên cùng nhau tìm kiếm một giải pháp hòa bình dựa vào luật pháp quốc tế; thực hiện nghiêm chỉnh Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm kết thúc đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).

Trong khi đó, theo AFP, Bộ Ngoại giao Phi-líp-pin hôm 1-8 tuyên bố nước này sẽ trình bày “Kế hoạch hành động ba phần” tại hội nghị bộ trưởng ngoại giao của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam á (ASEAN) ở Mi-an-ma sắp tới, nhằm giảm căng thẳng, giải quyết tranh chấp giữa Trung Quốc và các nước láng giềng trên Biển Đông. Bước đầu tiên trong kế hoạch này, Phi-líp-pin kêu gọi áp dụng ngay lập tức lệnh cấm xây dựng các công trình làm gia tăng căng thẳng trong vùng biển tranh chấp. Thứ hai, nước này kêu gọi "dừng các hành động cụ thể làm leo thang căng thẳng trong khu vực", yêu cầu các bên thực thi đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông ký năm 2002 giữa ASEAN và Trung Quốc, cũng như cơ chế giải quyết tranh chấp theo luật quốc tế và nhanh chóng hoàn thành Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Phi-líp-pin cho rằng, những căng thẳng hiện nay trên Biển Đông đang gây sức ép lên quan hệ giữa các nước, gia tăng mức độ nghi ngờ, gia tăng rủi ro về một cuộc xung đột trong khu vực. Cuối cùng, Ma-ni-la cho rằng các nước nên nhờ tới phán xét của tòa án trọng tài quốc tế giống như những gì mà Chính phủ Phi-líp-pin đã thực hiện nhằm chống lại các tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc.

Trước đó, Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với 90% diện tích Biển Đông, bao gồm cả những vùng biển gần các nước láng giềng như Việt Nam, Phi-líp-pin. Nước này hạ đặt trái phép giàn khoan nước sâu trong vùng thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của Việt Nam trong vòng hơn hai tháng, kể từ tháng 5, làm căng thẳng leo thang trong khu vực.

NGỌC THƯ