QĐND - Ngày 30-3, ngoại trưởng các nước I-ran và Nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức) đã bắt đầu cuộc đàm phán tiếp theo về chương trình hạt nhân I-ran tại Thụy Sĩ. Ngay trước thời hạn chót 31-3, các bên vẫn tỏ ra khá lạc quan nhưng với thái độ dè dặt về khả năng sẽ kịp đạt được một thỏa thuận khung bởi vẫn còn một số bất đồng mấu chốt chưa được hóa giải...

Các nhà đàm phán hạt nhân của I-ran và Nhóm P5+1. Ảnh: AP

Phát biểu với các phóng viên vào cuối ngày 29-3, nhà đàm phán hàng đầu của I-ran, ông Áp-bát A-rắc-chi (Abbas Araghchi) cho biết, việc đạt được thỏa thuận hạt nhân giữa I-ran và nhóm P5+1 là “khả thi” và chỉ còn lại hai hoặc ba vấn đề cần giải quyết. Theo ông A.A-rắc-chi, I-ran hiện đang yêu cầu dỡ bỏ toàn bộ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về nước này cũng như các biện pháp trừng phạt được đưa ra dựa trên các nghị quyết đó.

Theo AP, các quan chức đàm phán cũng cho biết, các bên đã đạt được một số tiến triển trong đàm phán. Cụ thể là việc I-ran đang cân nhắc yêu cầu cắt giảm hơn nữa chương trình làm giàu u-ra-ni, nhưng nước này cũng đặt vấn đề họ phải giới hạn công nghệ này trong bao lâu. Ngoài ra, giữa I-ran và các nước đàm phán vẫn còn bất đồng về thời gian và quy mô dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Một nhà đàm phán hạt nhân cấp cao của I-ran cho biết, các phương án về việc dỡ bỏ trừng phạt mà đại diện Nhóm P5+1 đưa ra là không thực tế và không chấp nhận được với I-ran. Nhà đàm phán này nhấn mạnh, I-ran chờ đợi quan điểm xây dựng của tất cả sáu nước chứ không chỉ một số nước trong nhóm.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Anh Phi-líp Ham-môn (Philip Hammond) khẳng định: “Chúng tôi có mặt ở đây vì tin rằng một thỏa thuận hạt nhân với I-ran là có thể đạt được, song cần phải bảo đảm rằng việc chế tạo bom nguyên tử phải nằm ngoài tầm với của I-ran”. Với thái độ kém lạc quan hơn, Ngoại trưởng Đức Phranh Oan-tơ Xtên-mai-ơ (Frank-Walter Steinmeier) cho rằng, không loại trừ khả năng sẽ xảy ra “các cuộc khủng hoảng thêm nữa” liên quan tới các cuộc đàm phán hạt nhân với I-ran.

Cho dù thế nào, các bên đã cho thấy những nỗ lực và quyết tâm lớn trong việc đạt được một thỏa thuận khung với I-ran trước thời hạn chót đã cận kề. Ngoại trưởng Mỹ Giôn Ke-ri đã hủy chuyến bay trở về Oa-sinh-tơn dự lễ vinh danh cố Thượng nghị sĩ Ét-uốt Ken-nơ-đi để tiếp tục tham gia đàm phán. Ngoại trưởng Đức Phranh Oan-tơ Xtên-mai-ơ và người đồng cấp Pháp Lau-ren Pha-bi-ớt (Laurent Fabius) cũng hoãn một chuyến thăm tới Ca-dắc-xtan để ở lại Thụy Sĩ tiếp tục tiến trình đàm phán với I-ran.

Thậm chí, vào ngày 29-3, trong một nỗ lực nhằm thúc đẩy tiến trình đàm phán, một quan chức phương Tây giấu tên còn tung tin về việc các bên đã đạt được sự nhất trí sơ bộ về các phần then chốt của một thỏa thuận nhằm hạn chế đáng kể chương trình hạt nhân của Tê-hê-ran. Quan chức này cho biết, I-ran “dù ít hay nhiều” đã đồng ý cắt giảm hơn 2/3 số lượng máy ly tâm và chuyển hầu hết kho nhiên liệu hạt nhân của nước này ra nước ngoài.  Tuy nhiên, các nhà ngoại giao I-ran đã nhanh chóng phủ nhận những thông tin thất thiệt trên và cho rằng những thông tin như thế chỉ là sự đồn đoán của truyền thông phương Tây, nhằm tạo ra một bầu không khí tích cực tác động tới quá trình đàm phán.

Theo các nhà phân tích, các bên đàm phán đang phải chịu áp lực rất lớn phải “cán đích” trước thời hạn chót và không loại trừ sẽ có những nhượng bộ vào phút chót để đi tới một thỏa thuận khung, bao gồm những nội dung bao quát nhằm tránh cho cuộc đàm phán bị đổ vỡ. Còn những điều khoản gai góc gây nhiều bất đồng nhất sẽ được các bên tiếp tục đàm phán trong 3 tháng tiếp theo nhằm đi tới một thỏa thuận cuối cùng.

XUÂN PHONG