Vận dụng linh hoạt cách đánh bao vây, cô lập

QĐND - Sau khi Đà Nẵng thất thủ, Quân đội Sài Gòn với sự trợ giúp của cố vấn Mỹ vội vã tổ chức tuyến phòng thủ mới, kéo dài từ Phan Rang qua Xuân Lộc đến Tây Ninh. Xuân Lộc là “cánh cửa thép” phía Đông của phòng tuyến này. Địch bố trí hàng chục sư đoàn, chiến đoàn, trung đoàn và tiểu đoàn với hỏa lực mạnh ở thị xã Xuân Lộc, dọc Quốc lộ 1, khu vực Túc Trưng-Dầu Giây. Ngoài ra, còn có các lực lượng khác của Quân khu 3 - Quân đoàn 3 của địch ở Trảng Bom, Bầu Cá sẵn sàng chi viện, ngăn chặn ta tiến theo đường số 1, đường số 20 đánh vào Biên Hòa và Sài Gòn.

Thực hiện chỉ thị của Bộ Chính trị, Quân ủy và Bộ tư lệnh Miền, từ ngày 9 đến 21-4-1975, Quân đoàn 4 mở chiến dịch tiến công giải phóng Xuân Lộc, nhằm tiêu diệt Sư đoàn 18 ngụy, phá âm mưu phòng thủ Sài Gòn-Gia Định của địch, cắt phá giao thông, cô lập Sài Gòn. Sau một thời gian chiến đấu, ta giải phóng thị xã Xuân Lộc và toàn bộ tỉnh Long Khánh. Chiến dịch đập tan “cánh cửa thép” Xuân Lộc đã giành thắng lợi.

Sơ đồ các trận đánh của chiến dịch Xuân Lộc. Ảnh tư liệu.

Chiến dịch Xuân Lộc thể hiện nghệ thuật chủ động xử lý linh hoạt tình huống chiến dịch. Ngày 3-4-1975, tại Sở chỉ huy ở Đông cầu La Ngà, Bộ tư lệnh chiến dịch đề ra 2 phương án tiến công Xuân Lộc. Phương án 1: Tập trung hai sư đoàn tiêu diệt Sư đoàn 18 của địch, giải phóng chi khu Xuân Lộc và từ ngã ba Dầu Giây đến núi Chứa Chan; một sư đoàn bao vây chia cắt địch ở Gia Kiệm, Túc Trưng tạo điều kiện diệt quân ứng cứu của địch, nắm thời cơ tiến công giải phóng chi khu Gia Kiệm-Dầu Giây, lộ 20. Phương án 2: Nếu tình huống không có lợi thì tập trung lực lượng tiêu diệt địch ở bên ngoài, giải phóng hai chi khu Tân Phong và Gia Kiệm, tiêu diệt quân địch viện binh tiến tới tiến công dứt điểm Long Khánh và tổ chức đánh địch rút lui. Nhưng trước tình hình địch đang hoang mang dao động, Bộ tư lệnh chiến dịch quyết định tiến công thị xã Xuân Lộc theo phương án 1. Khi tiến công Xuân Lộc không thuận lợi, nhanh chóng chuyển sang thực hành vây hãm, đánh địch ở dã ngoại, kết hợp lực lượng Quân đoàn 2 uy hiếp địch từ xa, buộc chúng rút khỏi Xuân Lộc.

Trong chiến dịch Xuân Lộc, ta vận dụng linh hoạt cách đánh và chuyển hướng, mục tiêu tiến công mau lẹ, phù hợp thực tế diễn biến chiến trường. Rạng sáng 9-4-1975, chiến dịch mở màn, trên các hướng quân ta đồng loạt nổ súng tiến công vào Xuân Lộc, tiểu khu Long Khánh. Trên hướng tiến công chủ yếu là đánh vào căn cứ Sư đoàn 18, gặp địch phản ứng quyết liệt, đơn vị thực hiện nhiệm vụ đã chuyển hướng tiến công chiếm được một phần hậu cứ Chiến đoàn 52 ngụy. Trên hướng thứ yếu từ phía Bắc, ta đánh vào các căn cứ hậu cần, thông tin của địch. Ở vòng ngoài, ta sử dụng lực lượng chủ lực kết hợp với bộ đội địa phương và quần chúng nổi dậy tiến công địch. Khi địch dồn quân để cố cứu thị xã Xuân Lộc thì ta không tập trung lực lượng tiếp tục đánh thẳng vào thị xã mà chuyển lực lượng đánh các đơn vị địch đến phản kích đứng chân chưa vững ở vòng ngoài, đang thiếu công sự và thiếu sự hiệp đồng chặt chẽ với nhau. Ta sử dụng pháo tầm xa bắn phá và khống chế liên tục ngày đêm sân bay Biên Hòa, không cho máy bay chiến đấu của địch cất cánh.

Thực hiện chỉ đạo của trên, Bộ tư lệnh chiến dịch để lại một bộ phận tiếp tục chốt các mục tiêu trong thị xã Xuân Lộc, còn lại rút ra ngoài, tạo lập thế trận mới, cô lập và cắt rời Xuân Lộc ra khỏi Biên Hòa. Ta chuyển cách đánh từ tiến công thẳng vào thị xã sang kết hợp bao vây, tiến công lực lượng tiếp ứng của địch ở vòng ngoài, đánh chiếm ngã ba Dầu Giây, cắt Đường số 1, chặn đánh địch từ Biên Hòa, Trảng Bom lên phản kích, đánh chiếm Tân Phong, cắt đường số 2 từ Xuân Lộc đi Bà Rịa. Thực hiện cách đánh mới, ngày 15-4, Sư đoàn 9 và Trung đoàn 95B được hỏa lực chi viện, vận động tập kích tiêu diệt Chiến đoàn 52 ngụy ở ngã ba Dầu Giây; sau đó, ta chặn đánh đẩy lùi các cuộc phản kích của địch. Với sự chuyển hướng cách đánh, trước sức vây ép của ta, Sư đoàn 18 của địch rút khỏi Long Khánh. Sau đó, địch rút khỏi Xuân Lộc qua Bình Sơn, Long Thành về Biên Hòa. Ngày 21-4-1975, ta phá vỡ tuyến phòng thủ Xuân Lộc, mở toang “cánh cửa thép” phòng thủ tiến vào giải phóng Sài Gòn.

Chiến dịch Xuân Lộc đã để lại bài học vận dụng chiến thuật tiến công cụm cứ điểm phòng ngự vững chắc của địch ở thành phố, thị xã. Trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ngày nay, bài học từ chiến dịch Xuân Lộc có ý nghĩa sâu sắc đối với cán bộ lãnh đạo, chỉ huy khi thực hiện nhiệm vụ chiến đấu, phải nghiên cứu nắm chắc tình hình địch, địa hình, thời tiết, khả năng của ta, tính toán, xem xét kỹ lưỡng những thuận lợi khó khăn, tổ chức sử dụng lực lượng hợp lý, vận dụng cách đánh linh hoạt sáng tạo, xử lý nhanh chóng, khoa học, hợp lý các tình huống, phải lấy phương án đánh địch trong điều kiện khó khăn nhất để làm công tác chuẩn bị, xây dựng quyết tâm chiến đấu, có như vậy mới bảo đảm cho chiến dịch thắng lợi.

Đại tá Đào Văn Đệ