Vận dụng kinh nghiệm cuộc hành quân "thần tốc" của Quân đoàn 1 trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 vào điều kiện tác chiến hiện nay

Quân đoàn 1 ra đời nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển ngày càng cao của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, các cơ quan, đơn vị Quân đoàn đã nhanh chóng ổn định tổ chức, biên chế, tập trung xây dựng doanh trại; ra sức thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng chính quy, lao động sản xuất, giúp nhân dân phát triển kinh tế-xã hội; quyết tâm thực hiện cho được mục tiêu: “Khẩn trương xây dựng Quân đoàn chính quy, hiện đại, có sức chiến đấu cao, sức đột kích mạnh, sức cơ động lớn, sẵn sàng chiến đấu hoàn thành mọi nhiệm vụ trên giao”.

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giữa lúc tình hình chiến trường tiếp tục diễn biến mau lẹ với tốc độ “một ngày bằng 20 năm”, ngày 31-3-1975, chấp hành nghị quyết của Bộ Chính trị và chỉ thị của Quân ủy Trung ương, tại Tổng hành dinh ở Hà Nội, Đại tướng Võ Nguyên Giáp-Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trực tiếp giao nhiệm vụ: “Quân đoàn 1 (trừ Sư đoàn 308 ở lại làm nhiệm vụ bảo vệ miền Bắc) có nhiệm vụ hành quân gấp vào miền Đông Nam Bộ, hiệp đồng với các đơn vị bạn tham gia trận quyết chiến chiến lược giải phóng Sài Gòn-Gia Định”.

Thực hiện mệnh lệnh của Đại tướng, trong điều kiện vô cùng khó khăn do thời gian làm công tác chuẩn bị cho hành quân rất gấp, lực lượng của Quân đoàn đang ở rất xa nhau: Một phần lớn đã đứng chân ở Quảng Trị, phần còn lại ở hai tỉnh Ninh Bình, Thanh Hóa. Song với sự nỗ lực quyết tâm cao, thực hiện nhiệm vụ với tinh thần “Thần tốc”, ngày 2-4-1975, các đơn vị của Quân đoàn đã xuất phát lên đường chiến đấu với khí thế cao nhất.

Trên đường hành quân, quán triệt chỉ thị qua bức điện khẩn của Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp: “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa, tranh thủ từng giờ từng phút, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và toàn thắng”, chỉ trong 12 ngày đêm, với quân số hơn 3 vạn cán bộ, chiến sĩ, số lượng vũ khí trang bị, phương tiện, vật chất đồ sộ, Quân đoàn đã vượt chặng đường dài hơn 1.700km qua Tây Trường Sơn nhiều đèo cao, suối sâu, địa hình hiểm trở và có mặt tại khu vực tập kết Đồng Xoài trước thời gian quy định 1 ngày để tham gia chiến đấu trên hướng Bắc Sài Gòn-một trong hai hướng chủ yếu của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Lãnh đạo, chỉ huy Quân đoàn 1 đón Thượng tướng Nguyễn Tân Cương đến kiểm tra, chúc Tết đơn vị tháng 1-2023. Ảnh: SƠN BÌNH

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử QĐND Việt Nam, ta tổ chức một cuộc hành quân “Thần tốc” trên chặng đường dài nhất, qua nhiều địa hình phức tạp nhất, được thực hiện trong thời gian ngắn nhất, cơ động số lượng người, vũ khí trang bị, phương tiện lớn nhất vào chiến trường.

Thắng lợi của cuộc hành quân “Thần tốc” có ý nghĩa rất to lớn về chiến lược, góp phần quan trọng chuyển yếu tố thời gian thành lực lượng, nhanh chóng tạo lập thế trận. Với phương châm “Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng”, Quân đoàn 1 đã thực hiện tiến công dũng mãnh, tiêu diệt và bức hàng hoàn toàn Sư đoàn 5 ngụy, đánh chiếm các mục tiêu quan trọng, trong đó có Bộ Tổng Tham mưu ngụy; giải phóng hoàn toàn tỉnh Bình Dương, phần lớn tỉnh Gia Định, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Thắng lợi của cuộc hành quân “Thần tốc” đã mở đầu trang sử truyền thống vẻ vang “Thần tốc-Quyết thắng” của Quân đoàn 1-Binh đoàn Quyết Thắng anh hùng.

Nửa thế kỷ đã đi qua, nhưng ký ức hào hùng và những bài học kinh nghiệm quý báu về cuộc hành quân “Thần tốc” của Quân đoàn 1 trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 vẫn còn nguyên giá trị trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, nhất là trong điều kiện tác chiến hiện nay với các loại hình chiến tranh sử dụng vũ khí công nghệ cao và chiến tranh phi tiếp xúc ngày càng phổ biến; các vấn đề an ninh phi truyền thống ngày càng phức tạp.

Trong thời gian tới, thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 230-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về tổ chức QĐND Việt Nam giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo, Quân đoàn 1 tiếp tục được điều chỉnh tổ chức, biên chế, sáp nhập để xây dựng một quân đoàn mới mạnh hơn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của một quân đoàn cơ động chiến lược của Bộ. Để sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi trong điều kiện tác chiến mới, vận dụng bài học kinh nghiệm cuộc hành quân “Thần tốc”, Quân đoàn 1 cần thực hiện tốt những nội dung sau:

Một là, thường xuyên giữ vững sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp; phát huy cao độ nhân tố chính trị, tinh thần, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.

Thực tiễn trong cuộc hành quân “Thần tốc” của Quân đoàn 1 tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, có nhiều yếu tố tạo nên sức mạnh, làm nên kỳ tích. Trong đó, trước tiên phải kể đến việc giữ vững sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy và chỉ huy các cấp, nhưng quan trọng nhất vẫn là phát huy được nhân tố chính trị tinh thần trong thực hiện nhiệm vụ. Mặc dù phải đối mặt với rất nhiều khó khăn sau khi nhận nhiệm vụ của Bộ giao, nhưng Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân đoàn đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường quán triệt, giáo dục nhiệm vụ, đề cao vai trò tiền phong, gương mẫu, đi đầu của cán bộ, đảng viên; đồng thời khơi dậy lòng yêu nước, giữ vững niềm tin, ý chí sắt đá vào sự lãnh đạo của Đảng, vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước cho cán bộ, chiến sĩ, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, ác liệt, hy sinh để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ được giao.

Các đại biểu dự Tọa đàm "Viết tiếp truyền thống “Thần tốc-Quyết thắng” tham quan, nghe giới thiệu về hiện vật tại Bảo tàng Quân đoàn 1. Ảnh: TUẤN HUY

Vận dụng bài học kinh nghiệm đó, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, trước hết, phải chăm lo xây dựng Đảng bộ Quân đoàn trong sạch vững mạnh tiêu biểu cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng, tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong Quân đoàn. Thường xuyên làm tốt công tác giáo dục, xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, giác ngộ sâu sắc mục tiêu, lý tưởng chiến đấu; lòng yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc, tự hào về truyền thống lịch sử vẻ vang của Quân đội và Quân đoàn; không dao động trước mọi khó khăn, gian khổ; quyết tâm thực hiện nhiệm vụ với chất lượng, hiệu quả cao nhất, thời gian nhanh nhất.

Hai là, chủ động nắm, dự báo, đánh giá đúng tình hình, xây dựng kế hoạch khoa học, hợp lý, chỉ huy chặt chẽ; tăng cường khả năng cơ động đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao.

Để kịp thời tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, do hành quân chiến đấu gấp, đặc biệt khẩn trương, Bộ tư lệnh Quân đoàn 1 không có điều kiện tổ chức cho cán bộ đi trinh sát nghiên cứu địa hình trước khi xây dựng kế hoạch hành quân tổng thể, nên việc chủ động nắm, dự báo, đánh giá đúng tình hình đã giúp cho quá trình xây dựng kế hoạch, phương án tổ chức đội hình hành quân được tính toán cẩn thận khoa học, hợp lý, phân công tổ chức chỉ huy chặt chẽ với nhiều biện pháp cụ thể của lãnh đạo, chỉ huy các cấp. Quá trình cơ động đã thường xuyên bám sát diễn biến tình hình, kịp thời xử trí các tình huống xảy ra trên đường hành quân, nên mặc dù đội hình hành quân với hơn 3 vạn người cùng hàng nghìn xe pháo các loại, nhưng vẫn bảo đảm tốc độ hành quân và yếu tố bí mật, bất ngờ, để có mặt tại khu vực tập kết Đồng Xoài trước thời gian quy định một ngày.

Hiện nay, trước yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Quân đoàn cần tiếp tục vận dụng kinh nghiệm quý báu trong nắm, dự báo, đánh giá đúng tình hình, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện nhiệm vụ trong cuộc hành quân “Thần tốc”. Đồng thời, quán triệt và thực hiện tốt đường lối quân sự, quốc phòng được xác định trong Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, nhất là mục tiêu đến năm 2025, cơ bản xây dựng QĐND Việt Nam tinh, gọn, mạnh; tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Nhận thức rõ đối tác, đối tượng trong điều kiện mới; luôn chủ động trong nắm, phân tích, tổng hợp, đánh giá đúng tình tình, yêu cầu nhiệm vụ, trên cơ sở đó chuẩn bị chu đáo về mọi mặt, từ xây dựng kế hoạch, bổ sung, hoàn thiện các phương án, chuẩn bị tốt, đầy đủ về cơ sở vật chất, con người, tổ chức luyện tập chặt chẽ, thuần thục, sát thực tế chiến đấu, đồng thời duy trì nghiêm nền nếp chế độ sẵn sàng chiến đấu, nhanh chóng, kịp thời cơ động lực lượng để xử trí thắng lợi các tình huống xảy ra.

Tăng cường khả năng cơ động cho các đơn vị từ cấp phân đội đến cấp Quân đoàn, từ bộ binh, bộ binh cơ giới đến binh chủng, từ cự ly ngắn đến cơ động đường dài, cơ động trong nhiều điều kiện, tình huống phức tạp; cơ động bằng nhiều phương pháp, nhiều phương tiện, với tốc độ hành quân nhanh nhất; tăng cường huấn luyện dã ngoại, sơ tán, phòng tránh, đánh trả, kết hợp huấn luyện với rèn luyện thể lực, hành quân xa, mang vác nặng trên nhiều loại địa hình, trong mọi điều kiện thời tiết để nâng cao thể lực, tăng khả năng chịu đựng khó khăn, gian khổ và sức khỏe bền bỉ, dẻo dai cho bộ đội, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ khi có tình huống xảy ra.

Ba là, đột phá nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, trình độ sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Sau khi được thành lập, ngay từ đầu năm 1974, với khẩu hiệu hành động “Toàn Quân đoàn là một trường huấn luyện”, “Toàn Quân đoàn xây dựng giỏi để đánh thắng quân thù”, Quân đoàn đã khẩn trương bước vào huấn luyện, khắc phục mọi khó khăn, thiếu thốn, tổ chức huấn luyện, diễn tập đúng nội dung chương trình, đạt kết quả tốt. Quán triệt tinh thần: “Hướng ra mặt trận, huấn luyện giỏi, lập công lớn”, cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 1 ra sức mài sắc ý chí chiến đấu, nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật, tranh thủ từng ngày, từng giờ ở hậu phương huấn luyện, rèn luyện về mọi mặt, để khi thời cơ đến là lập tức lên đường làm nhiệm vụ ở bất cứ nơi đâu mà Tổ quốc giao phó.

Vận dụng bài học kinh nghiệm này trong tình hình mới, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân đoàn 1 cần lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị quán triệt sâu sắc và thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW ngày 20-12-2022 của Quân ủy Trung ương về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023-2030 và những năm tiếp theo. Tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện, tiến hành đồng bộ các giải pháp đột phá nâng cao chất lượng huấn luyện bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, tổ chức biên chế của Quân đoàn, của từng đơn vị. Chú trọng bồi dưỡng nâng cao trình độ quản lý, điều hành huấn luyện và chỉ huy tác chiến của đội ngũ cán bộ các cấp. Thực hành huấn luyện đúng phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, sát thực tế chiến đấu; nâng cao năng lực làm chủ các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật, khí tài, xe máy trong biên chế; giỏi tác chiến độc lập trong điều kiện chiến tranh hiện đại, địch sử dụng vũ khí công nghệ cao; khi được tăng cường binh khí kỹ thuật và tác chiến hiệp đồng quân binh chủng. Tổ chức tốt các cuộc diễn tập ở các cấp, bảo đảm sát thực tế chiến đấu, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Bốn là, tăng cường công tác quản lý, chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội; chấp hành nghiêm mệnh lệnh của người chỉ huy.

Cuộc hành quân “Thần tốc” tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử của Quân đoàn do ở trạng thái cơ động liên tục nên gặp rất nhiều khó khăn; vì vậy, Bộ tư lệnh Quân đoàn đã chỉ đạo các đơn vị tăng cường công tác quản lý, nâng cao ý chí chiến đấu, ý thức tổ chức kỷ luật, nhất là kỷ luật trong hành quân, mệnh lệnh của chỉ huy các cấp và thực hiện các biện pháp chỉ đạo hành quân: Chạy liên tục trên đường từ 18 đến 20 giờ/ngày; bộ đội ăn ngủ ngay trên xe, mỗi xe là một đơn vị tự quản giúp đỡ nhau về mọi mặt; giữ tốc độ hành quân trung bình 30km/giờ, cự ly 20m/xe, các khối hành quân nối tiếp nhau; không xe nào được làm cản đường hoặc tắc đường; kịp thời khắc phục khi có sự cố xảy ra... hoàn thành xuất sắc cuộc hành quân thần tốc.

Trong tình hình hiện nay, tăng cường công tác quản lý, giáo dục, tạo chuyển biến vững chắc, toàn diện về xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật là mục tiêu yêu cầu cơ bản để xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, nhất là đối với các đơn vị chủ lực làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu như Quân đoàn 1 càng phải đặc biệt coi trọng. Theo đó, việc chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội phải bảo đảm tính toàn diện trên mọi lĩnh vực, các mặt công tác; xác định trọng tâm, trọng điểm, khâu đột phá, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, vững chắc; cấp trên phải làm gương, mẫu mực cho cấp dưới noi theo, bảo đảm sự thống nhất từ lời nói đến hành động, làm cơ sở để xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, tạo nên sức mạnh tổng hợp, thực sự là “Quả đấm thép” của Binh đoàn chủ lực, cơ động chiến lược của Bộ.

Năm là, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, phát huy sức mạnh tại chỗ.

Đây là một trong những bài học kinh nghiệm bảo đảm cho Quân đoàn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hành quân “Thần tốc” để tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Khi tổ chức hành quân chiến đấu đường dài bằng cơ giới qua nhiều địa hình phức tạp, ngoài việc tranh thủ sự chỉ đạo, giúp đỡ, chi viện của cấp trên, ở mỗi cung, mỗi chặng đường hành quân chiến đấu, Quân đoàn 1 đã luôn phát huy tinh thần đoàn kết, hiệp đồng chặt chẽ, tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn của cấp ủy, chính quyền, nhân dân và lực lượng vũ trang địa phương, nhằm khai thác mọi tiềm năng sẵn có (lực lượng, phương tiện, vật chất, nắm địch...). Thực tế, suốt dọc đường hành quân, ở bất cứ nơi nào, cán bộ, chiến sĩ ta cũng nhận được sự ủng hộ, chi viện tích cực của địa phương với tình cảm đoàn kết gắn bó quân-dân mật thiết. Chính sức mạnh của “thế trận lòng dân”, thế trận chiến tranh nhân dân rộng khắp, đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, tạo điều kiện thuận lợi giúp cho Quân đoàn hành quân chiến đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Nhận thức đúng vấn đề này, Quân đoàn phải tích cực tham gia xây dựng cơ sở chính trị ở địa phương vững mạnh, đặc biệt là giữ vững đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân. Chủ động phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với các đơn vị bạn và địa phương để bảo đảm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ cả trong thời chiến và thời bình. Bên cạnh đó, cần tích cực thực hiện Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Quân đội chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau”, phòng, chống dịch bệnh, thiên tai, bão lũ, cứu hộ cứu nạn và làm tốt công tác dân vận.

Trước yêu cầu đòi hỏi của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới, để tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang “Thần tốc-Quyết thắng” của Quân đoàn 1-Binh đoàn Quyết Thắng anh hùng, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu của Quân đoàn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao, cần phải nắm vững và vận dụng linh hoạt những bài học kinh nghiệm quý báu mà cuộc hành quân “Thần tốc” để lại vào trong công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu sát với điều kiện tác chiến hiện nay. Đồng thời, vận dụng linh hoạt, sáng tạo nghệ thuật quân sự Việt Nam để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân đoàn, cấp ủy, chỉ huy các cấp và cán bộ, chiến sĩ toàn Quân đoàn cần quán triệt, nắm vững và tổ chức thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quân sự, quốc phòng; giữ vững và không ngừng phát huy truyền thống, bản chất tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới; xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh tiêu biểu; xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Thượng tướng NGUYỄN TÂN CƯƠNG 

Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nguyên Tư lệnh Quân đoàn 1

*Mời  bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.