QĐND - Đầu những năm 60 của thế kỷ trước, nhu cầu vũ khí, đạn dược, vật chất hậu cần chi viện cho chiến trường Nam Bộ rất lớn. Song việc vận chuyển bằng đường bộ từ miền Bắc vào bị địch ngăn chặn, đánh phá rất ác liệt; đặc biệt từ sau “vụ Vũng Rô” (tháng 2-1965), tuyến đường vận tải chiến lược Hồ Chí Minh trên biển bị địch kiểm soát gắt gao, việc tiếp nhận, vận chuyển vũ khí, đạn dược và vật chất hậu cần để chi viện cho chiến trường miền Nam gặp vô vàn khó khăn.

Tình hình đó đặt ra yêu cầu cấp bách là mở một tuyến đường mới để tiếp nhận và vận chuyển vũ khí, đạn dược, vật chất hậu cần từ miền Bắc vào cung cấp cho chiến trường miền Nam. Sau khi khảo sát, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đã lựa chọn tuyến vận chuyển bằng đường biển, "vòng qua" Cam-pu-chia, rồi đưa về chiến trường miền Nam bằng đường bộ.

  Để mở được tuyến đường này là cả một quá trình chuẩn bị công phu. Ta đã vận dụng sách lược ngoại giao tăng cường mối quan hệ với chính quyền Xi-ha-núc và Lon-non, thuyết phục bạn để vũ khí, đạn dược, hàng hóa hậu cần của ta vào cảng Xi-ha-núc-vin, rồi vận chuyển đưa vào miền Nam. Tháng 7-1966, Trung ương Cục miền Nam quyết định thành lập lực lượng vận chuyển chuyên trách là Đoàn hậu cần 17. Đoàn vừa làm nhiệm vụ thu mua khai thác các nguồn hàng hóa tại Cam-pu-chia, vừa tổ chức tiếp nhận hàng chi viện của Trung ương qua cảng Xi-ha-núc-vin, tiếp chuyển hàng về khu vực thuộc chiến trường B2. Để bảo đảm bí mật và che mắt địch, Đoàn hậu cần 17 thuê lực lượng bên ngoài, chủ yếu là Việt kiều và binh lính, sĩ quan Cam-pu-chia tin cậy mà ta vận động, đồng ý hợp tác cho ta. Đây là tuyến vận tải hoàn toàn bằng cơ giới, có tới 150 ô tô vận tải, lúc cao điểm thuê tới 300 ô tô, 500 ca-nô để vận chuyển hàng hóa đi các hướng về biên giới Cam-pu-chia vào Việt Nam.

Nhờ tuyến đường đặc biệt này, chiến trường Nam Bộ đã nhận được 20.478 tấn vũ khí, 1.284 tấn quân trang, 731 tấn thuốc, dược phẩm, 65.810 tấn gạo, 5000 tấn muối… Bằng sự sáng tạo, chủ động, ta đã mở được tuyến đường vận tải mới, bí mật, nên mặc dù bị địch đánh phá, bao vây và kiểm soát gắt gao, ta vẫn có vũ khí, đạn dược và vật chất hậu cần chi viện kịp thời cho chiến trường miền Nam, đặc biệt là chiến trường Nam Bộ.

Đại tá ĐỖ ĐẮC YÊN