QĐND - Chiều 17-8-1945, nam, nữ thanh niên trong các đoàn thể cứu quốc, đội tự vệ vũ trang Việt Minh và nhân dân thành phố Hải Dương xuống đường tuần hành thị uy, chiếm các công sở, hạ cờ “quẻ ly” của địch, giương cao cờ đỏ sao vàng. Ngay trong ngày, ta đã giành được chính quyền ở Hải Dương; riêng trại bảo an binh do viên sĩ quan Hai Lạng chỉ huy đã hạ lệnh “cấm trại”. Trước tình thế trên, anh Nguyễn Văn Kha, Bí thư Tỉnh ủy giao anh Mạc Ninh và tôi (Đinh Sĩ Hịch) vào trại bảo an binh vận động Hai Lạng bàn giao trại, nhưng hắn từ chối khéo: "Tôi phải chờ lệnh cấp trên. Khi nào có lệnh, sẽ xin gặp cán bộ thượng cấp của Việt Minh".

Ngày 18-8, Hai Lạng vẫn hoãn binh. Tối hôm đó, anh Kha lệnh cho tôi phải tổ chức chiếm trại bảo an binh ngay trong đêm. Tôi cùng Ban chỉ huy suy nghĩ, bàn kế hoạch đánh chiếm. Trại này có 3 tầng lô cốt cùng 200 tay súng, có cả súng moóc-chi-ê và đại bác 75mm. Chúng tôi nhận định, lực lượng địch như vậy, ta không nên dùng vũ lực, mà bí mật áp sát Hai Lạng, dùng lời lẽ thuyết phục, buộc ông ta phải tiếp phái đoàn Việt Minh.

 Cùng đi với tôi có đồng chí Tứ cắp khẩu tiểu liên Stell đi bên phải, khí thế hùng dũng, đồng chí Phụ đi sau, tay cầm khẩu súng trường lắp lưỡi lê, tư thế sẵn sàng. Thấy tôi xuất hiện đột ngột, Hai Lạng giật mình lúng túng, nhưng vẫn chống chế: "Đêm đã khuya, xin khất các ông đến mai".

- Không phải đợi, Việt Minh đang chờ ngoài kia, ông hãy hạ lệnh cho sĩ quan trực ra mở cổng đón phái đoàn, tôi dõng dạc.

Mấy phút sau, viên sĩ quan trực dẫn anh Kha và anh Thanh vào và cho Hai Lạng biết: "Nhật đã đầu hàng đồng minh, quân đội Nhật “án binh bất động”, hầu hết các cơ quan đầu não của tỉnh đã bị Việt Minh chiếm; tỉnh trưởng bỏ trốn, phó tỉnh trưởng đã đi theo Việt Minh...".

Vừa thông báo tình hình, vừa "gây sức ép", cuối cùng Hai Lạng mới chịu nghe theo phái đoàn ta, nhưng lại xin khất đến sáng hôm sau mới giao nộp doanh trại và vũ khí. Đang cần súng đạn để anh em tự vệ làm nhiệm vụ, tôi yêu cầu Hai Lạng giao ngay 10 khẩu súng trường của lính gác, còn toàn bộ vũ khí, doanh trại, hẹn sáng hôm sau quân khởi nghĩa sẽ vào tiếp quản.

Rạng sáng hôm sau, tôi quay lại trại bảo an binh, mang theo lá cờ đỏ sao vàng cỡ lớn (rộng 3m, dài 5m). Được anh em binh sĩ giúp sức, tôi lên tầng ba của lô cốt treo lá cờ cách mạng. Đúng 7 giờ sáng 19-8-1945, Đoàn cán bộ quân sự mang lệnh của Ban lãnh đạo tổng khởi nghĩa tỉnh Hải Dương vào tiếp quản trại bảo an binh. Tổng khởi nghĩa trên địa bàn tỉnh Hải Dương hoàn toàn thắng lợi!

LÊ HOÀI THAO, ghi theo lời kể của ông Đinh Sĩ Hịch