Thí điểm không thực hiện “3 gặp, 4 biết” trong tuyển quân (bài 2)

Đại diện chính quyền quận Liên Chiểu (TP Đà Nẵng) tặng quà, động viên thanh niên lên đường nhập ngũ đợt 2 năm 2008

Không thực hiện “3 gặp, 4 biết”, tức là thay đổi cách làm “truyền thống”, có thuận lợi, khó khăn gì, liệu chất lượng chiến sĩ mới có giảm sút…? Đó là những vấn đề chúng tôi quan tâm khi “khảo sát” thực tế ở cơ sở.

Ngay từ khi nhận được chỉ thị của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đã hướng dẫn thực hiện tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ năm 2009. Các đơn vị M43 (Đoàn B15); B8 (Đoàn 2) và 4 tỉnh: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa được chỉ đạo thực hiện thí điểm, không tổ chức cán bộ đi thâm nhập “3 gặp, 4 biết” mà giao cho địa phương tự tuyển chọn.

Trong buổi làm việc với Ban CHQS huyện Thăng Bình (đơn vị làm điểm của tỉnh Quảng Nam), Thiếu tướng Trần Minh Hùng, Phó tư lệnh Quân khu 5 cho rằng: “Trong tình huống có chiến tranh, các đơn vị bộ đội chủ lực khó có điều kiện thực hiện “3 gặp, 4 biết”, do vậy việc giao quyền chủ động trong thời bình cho địa phương là hợp lý, phát huy cao nhất trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể… trong thực hiện quy trình, nắm chất lượng, tổ chức khám tuyển, đồng thời tiết kiệm thời gian, kinh phí. Đây cũng chính là cơ sở, điều kiện thuận lợi để góp phần xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, nền quốc phòng toàn dân vững mạnh”.

Cách làm thí điểm của Đơn vị M43 (Đoàn B15) mà chúng tôi ghi nhận tại huyện Thăng Bình là không “khoán trắng” cho địa phương, mà chỉ huy đơn vị thống nhất với Bộ CHQS tỉnh, Ban CHQS huyện, chính quyền các địa phương xác định địa bàn tuyển quân, sau đó giao địa phương lập kế hoạch, tổ chức thực hiện. Hội đồng nghĩa vụ quân sự (NVQS) từ huyện đến xã lựa chọn, sơ bộ lập danh sách các thanh niên đủ tiêu chuẩn gọi nhập ngũ, cử cán bộ về tận nơi thẩm định về phẩm chất chính trị, trình độ văn hóa, sức khỏe, hoàn cảnh gia đình… trước khi “chốt” quân số. Các trường hợp thanh niên đi làm ăn xa, chính quyền phối hợp với gia đình thông báo sớm để thanh niên có mặt đúng thời gian quy định. Đại diện Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Cựu chiến binh… đến từng gia đình có thanh niên nhập ngũ thăm hỏi, động viên, tặng quà... Đơn vị M43, cùng với việc thành lập đoàn cán bộ nhận quân, phối hợp với Hội đồng NVQS huyện nắm chất lượng chung qua hồ sơ, đồng thời tuyên truyền về lịch sử, truyền thống đơn vị bằng băng hình, phim tài liệu tại các làng, xã có thanh niên nhập ngũ; nắm số lượng, chất lượng thanh niên sau khi địa phương hoàn chỉnh việc thâm nhập, chốt quân số.

Về cách thức giao nhận quân cơ bản như trước đây, nhưng việc ký kết văn bản giữa địa phương và đơn vị được tiến hành thành hai lần: Lần thứ nhất ký sơ bộ tại ban CHQS huyện, lần thứ hai ký sau khi chiến sĩ mới về đơn vị và sau khi phúc tra. Việc tổ chức phúc tra tập trung vào các trường hợp nghi vấn, nếu thấy không đúng quy định về tiêu chuẩn, cán bộ đơn vị cùng ban CHQS huyện thống nhất kết luận và tổ chức ngay việc bù đổi, bảo đảm đủ chỉ tiêu… Việc tuyển quân thí điểm theo phương thức mới tại huyện Thăng Bình diễn ra đúng theo tiến trình, kế hoạch. 320 thanh niên được tuyển chọn tại địa phương đều bảo đảm chất lượng. Nhìn chung các địa phương đều đồng thuận với chủ trương của Quân khu 5.

Tuy nhiên, theo ông Phan Thăng An, Chủ tịch UBND huyện Thăng Bình, Chủ tịch Hội đồng NVQS huyện, việc giao “tròn trách nhiệm” cho địa phương cũng có những khó khăn, do địa phương thiếu cán bộ, lại phải kiêm nhiệm nhiều việc, không tránh khỏi lúng túng trong tổ chức thực hiện, thậm chí sơ suất, không làm hết trách nhiệm. Qua kiểm tra, có xã còn giao hẳn nhiệm vụ tuyển quân cho Ban CHQS xã, các ban ngành, đoàn thể khác không “vào cuộc”. Tất nhiên, những trường hợp như vậy đã được chấn chỉnh kịp thời.

Đại tá Phạm Công Tiên, Trưởng phòng Quân lực Quân khu 5, cho rằng: Đơn vị nhận quân không thực hiện “3 gặp, 4 biết” sẽ không nắm chắc chất lượng chiến sĩ mới, do vậy sẽ khó khăn hơn trong quá trình huấn luyện, giáo dục, quản lý chiến sĩ sau này. Mặt khác, nếu thiếu chặt chẽ, có thể dẫn tới tình trạng chạy theo thành tích, giao quân đủ chỉ tiêu, địa phương phải tuyển quân “ép” và tất nhiên sẽ ảnh hưởng đến chất lượng chiến sĩ nhập ngũ. Để khắc phục tình trạng trên, trước khi tuyển quân theo phương thức mới, cần tổ chức tập huấn cho cán bộ địa phương, đặc biệt là cấp xã, phường. Hội đồng NVQS các cấp phải có đầy đủ các thành phần theo quy định, tránh “khoán trắng” cho cơ quan quân sự các cấp.

Đến nay, các đơn vị và địa phương, đơn vị được Quân khu 5 chọn làm thí điểm tuyển quân theo phương thức mới, tuy không thực hiện “3 gặp, 4 biết” vẫn bảo đảm chỉ tiêu tuyển quân, đáp ứng yêu cầu và chỉ tiêu quân khu đề ra.

Bài và ảnh: Phan Tiến Dũng