QĐND Online – “Có những chiến công mà chúng tôi lập được, cho đến bây giờ nhiều người vẫn không tin. Xét về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, tốc độ, tên lửa vác vai Strela-2, do Liên Xô (trước đây) sản xuất, được bộ đội ta gọi là A-72 là không thể tiêu diệt được máy bay không người lái của Mỹ. Vậy mà, với cách đánh sáng tạo của xạ thủ, lần đầu tiên một máy bay không người lái bị hạ bởi một tên lửa vác vai”.

 Các cựu chiến binh tiểu đoàn 172 ôn lại kỉ niệm xưa

Cựu chiến binh Nguyễn Văn Toản, xạ thủ tên lửa A-72, thuộc tiểu đoàn 172, sư đoàn 367, Quân chủng Phòng không - Không quân, chia sẻ với phóng viên báo QĐND Online, khi ông cùng các đồng đội trong tiểu đoàn về dự Họp mặt truyền thống bạn chiến đấu tên lửa A72, kỉ niệm 40 năm ngày ra trận (1972-2012), tại Bảo tàng Phòng không - Không quân, sáng 10-5.

Ông Toản cho biết thêm, “hạ gục” máy bay không người lái, không chỉ là niềm tự hào của riêng cá nhân ông, mà thời điểm đó, còn là niềm tự hào của cả tiểu đoàn, sư đoàn và Quân chủng. Chiến công đó một lần nữa khẳng định trí tuệ và bản lĩnh của người lính Phòng không – Không quân. “Là xạ thủ chính, trong 6 lần bóp cò, tôi đã tiêu diệt 5 máy bay Mỹ. Vui nhất là lần tiêu diệt máy bay không người lái của Mỹ tại Lộc Ninh (tỉnh Bình Phước). Hôm ấy tôi đã được thưởng một Huân chương, một danh hiệu dũng sĩ diệt máy bay, vui hơi nữa là đơn vị tôi còn được thưởng hai con bò để liên hoan”, ông Toản kể.

Câu chuyện ly kỳ của ông Toản cũng chỉ là một trong những niềm tự hào của tiểu đoàn 172 anh hùng. Không chỉ một quả đạn tiêu diệt một máy bay, mà trên thực tế, đã có xạ thủ dùng 5 quả đạn tiêu diệt 6 máy bay địch. Đó là trường hợp của liệt sỹ, Anh hùng LLVT Bùi Anh Tuấn, trong một trận chiến đấu đã dùng một quả đạn tiêu diệt hai trực thăng của địch.

Trên ngực lấp lánh những huân, huy chương ghi dấu chiến công

Những chiến công của tiểu đoàn không chỉ là nỗi kinh hoàng của phi công Mỹ-ngụy, mà những chiến công ấy còn góp thêm một tiếng nói mạnh mẽ trên trường quốc tế. Trung tá Đặng Văn Cầu, nguyên là chính trị viên tiểu đoàn 172 cho biết, năm 1973, trước ngày ký Hiệp định Pa-ri, trong một trận chiến đấu, một quả tên lửa A72 đã tiêu diệt một máy bay, trong máy bay đó có cả sỹ quan Mỹ và ngụy. Nhắc tới sự kiện này trên bàn hội nghị tại Pa-ri (Pháp), nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình khi đó đã phát biểu rằng, nếu chiến tranh kết thúc sớm, đã không có thêm người Việt Nam, người Mỹ nào phải chết.

Những chiến công hào hùng, những gian khổ đã trải qua, những câu chuyện cảm động về tình cảm, về sự sẻ chia của nhân dân nơi đóng quân như nối dài mãi trong câu chuyện của các cựu chiến binh bộ đội tên lửa A-72.

Trung tá Đặng Văn Cầu, nguyên chính trị viên Tiểu đoàn 172 nhớ lại, năm 1972, tình hình trên các chiến trường rất ác liệt. Máy bay địch bắn phá, ném bom thẳng vào đội hình chiến đấu của các trung, sư đoàn bộ binh của ta, gây ra nhiều tổn thất. Trước tình đó, nhiệm vụ đề ra là phải tiêu diệt các loại máy bay tầm thấp như trực thăng, máy bay trinh sát, máy bay chiến đấu…để làm giảm tổn thất cho ta.

  Các cựu chiến binh tiểu đoàn 172 

Tiểu đoàn tên lửa 172 được thành lập vào tháng 1-1972, tại huyện Quốc Oai (Hà Tây cũ). Sau khi huấn luyện, cả tiểu đoàn được điều vào những chiến trường nóng bỏng nhất. Chỉ sau ít ngày ra quân, các đại đội của tiểu đoàn đã liên tiếp báo tin thắng trận. Trong vòng 3 năm cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ, tiểu đoàn đã bắn rơi 153 máy bay Mỹ.

Đánh giá hiệu quả của lực lượng này, Trung tướng Nguyễn Văn Phiệt, Anh hùng LLVTND, nguyên Phó tư lệnh Chính trị Quân chủng Phòng không – Không quân nhận xét, với số lượng con người không lớn, trang bị kỹ thuật chưa thực sự mạnh so với địch, nhưng hiệu suất chiến đấu của tiểu đoàn vô cùng lớn. Tên lửa A-72 đã thực sự là nỗi kinh hoàng của Mỹ-ngụy.

  Đại diện chỉ huy Quân chủng Phòng không - Không quân tới dự họp mặt và chúc mừng

“Để có được những chiến công ấy, điều quan trọng nhất chính là con người. Muốn bắn được máy bay địch, điều quan trọng nhất là phải biết chọn thời cơ”, Thượng tá Trần Văn Xuân, Anh hùng LLVTND, người đã diệt 8 máy bay Mỹ cho biết. Giải thích về điều này, Thượng tá Xuân nhấn mạnh, trong khi trang thiết bị của chúng ta chưa phải là mạnh so với địch, vậy mà ta vẫn thắng địch. Bí quyết nằm ở đâu? Chính là sự sáng tạo, biết quan sát, suy ngẫm, đúc kết kinh nghiệm, vận dụng nhuần nhuyễn những kiến thức cơ bản với thực tế chiến trường.

“Trên cơ sở dữ liệu lý thuyết, tôi đã phải lập ra bảng bắn tham số bằng không và điểm đón mới cho phù hợp với thực tế. Và kết quả được chứng minh. Tôi đã hạ 8 máy bay Mỹ. Kinh nghiệm và kiến thức của tôi sau đó đã được phổ biến trong đơn vị”, Thượng tá Trần Văn Xuân nói.

Có thể khẳng định, cùng với các lực lượng khác của Quân chủng Phòng không – Không quân, chiến công của các đơn vị tên lửa tầm thấp đã tô thắm thêm truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Bài và ảnh: NGUYỄN HÒA