Đầu tháng 10-1965, bộ đội địa phương đã mở trận phục kích tàu địch trên sông Hàm Luông thắng lợi. Trong các trận giao chiến với quân ta, có những trận địch đã gần như gắng sức cầm cự, nhưng chính nhờ có dòng sông Hàm Luông, địch huy động lực lượng tàu tiếp tế lương thực, thực phẩm và súng đạn... rất nhanh. Chính vì thế không bao lâu chúng đã giành lại thế trận, gây rất nhiều khó khăn cho ta.

Rút kinh nghiệm từ thực tế trên, chủ trương của ta tập trung toàn bộ lực lượng tiêu diệt ở huyện Thạch Phú, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng và phát triển lực lượng tại chỗ. Phương án đề ra là sử dụng lực lượng thích hợp ngăn chặn tiêu diệt từ 70% đến 80% số tàu địch từ Bến Tre theo sông Hàm Luông lên chi viện cho Thạch Phú. Sau khi nghiên cứu, nắm chắc tình hình địch-ta, địa hình, thời tiết... đặc biệt là nắm chắc địa hình bờ tây sông Hàm Luông, ta xác định cách đánh: Bí mật hành quân chiếm lĩnh, xây dựng trận địa phục kích sát mép nước bờ tây sông Hàm Luông và trên cù lao Ốc. Mục tiêu tiến công: Tàu chở bộ binh địch trên sông Hàm Luông từ thị xã Bến Tre đi Thạch Phú. Về vũ khí diệt địch, ta tổ chức thành các cụm hỏa lực gồm ĐKZ, B40, cối 81mm, 60mm ở hai bên bờ sông. Khoảng 11 giờ trưa, địch cho máy bay bắn phá ác liệt vào khu trận địa của ta, tập trung vào đoạn bờ sông thuộc ấp Phước Tân, xã Bình Khánh. Đến 11 giờ 15 phút, tàu địch từ Bến Tre bắt đầu xuất hiện. Cự ly tàu nọ cách tàu kia từ 200 đến 400 mét. Khi phát hiện tàu thập ác lớn đi đầu, ban chỉ huy trận đánh lệnh cho khẩu ĐKZ75 số 3 nổ súng tiêu diệt.

Khi tàu địch chạy ngang khẩu ĐKZ số 1, ta không nổ súng, vẫn giữ được bí mật. Tàu địch đi qua trước khẩu ĐKZ số 2 chúng bắn vu vơ vào bờ, nhưng ta vẫn không nổ súng để giữ bí mật. Khi tàu địch vào tầm ngắm của khẩu ĐKZ số 3, tàu thập ác lớn bắn hai phát ĐKZ vào bờ. Cùng lúc này bốn tàu địch đi sau đã vừa tầm bắn hiệu quả, các cụm hỏa lực của ta đồng loạt nổ súng làm 2 tàu địch chìm ngay tại chỗ. Bị tấn công bất ngờ, tàu địch liền tấp vào mé bờ tây cù lao, dùng hỏa lực bắn trả quyết liệt. Cùng lúc này, bộ phận đối diện bố trí trên cù lao Ốc dùng B40, súng bộ binh bắn mạnh làm 2 chiếc bị thương không chạy được. Số còn lại quay đầu tháo chạy về thị xã Bến Tre và bị cụm 1 bắn chìm một chiếc. Chiếc tàu thập ác lớn chạy về đến ấp Phước Tân liền quay lại hòng cứu nguy cho đồng bọn nhưng đã bị cụm ĐKZ số 2 của ta bắn trọng thương... Sau trận đó, quân địch đưa lực lượng đi trục vớt các tàu bị ta bắn chìm. Đoán được ý đồ của địch, quân ta tiếp tục tổ chức phục kích và bắn cháy thêm một tàu nữa. Lực lượng địch còn lại bỏ chạy.

Trận đánh phục kích trên sông Hàm Luông có ý nghĩa vô cùng to lớn. Với trận thắng này ta đã ngăn chặn, bẻ gãy cuộc hành quân ứng cứu, chi viện cho Thạch Phú bằng đường thủy theo sông Hàm Luông, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, củng cố niềm tin cho quân và dân ta, gây hoang mang, lo sợ cho địch. Trận đánh cũng góp phần bổ sung những kinh nghiệm quý về nghệ thuật đánh địch trên sông nước của Quân đội ta.

PHẠM XUÂN THÔNG