Xe thiết giáp giữ vai trò quan trọng trong hệ thống vũ khí trang bị kỹ thuật (VKTBKT) lục quân, được sử dụng rộng rãi và hiệu quả tác chiến cao, nhờ khả năng cơ động tốt, hỏa lực mạnh. Vì vậy, quân đội các nước không ngừng nghiên cứu, ứng dụng những tiến bộ khoa học-kỹ thuật tiên

Một loại thiết giáp. Ảnh: Internet

tiến để phát triển các loại xe thiết giáp thế hệ mới, công nghệ cao, đa năng, hoạt động trong mọi điều kiện địa hình, thời tiết, khí hậu và nâng cao khả năng sống còn trên chiến trường. Xe thiết giáp công nghệ cao có những đặc trưng chủ yếu là thiết kế, kết cấu hợp lý, sử dụng vật liệu mới nhằm giảm trọng lượng, tăng cường hỏa lực bằng việc trang bị các hệ thống vũ khí chính xác và có khả năng tàng hình…

Cải tiến kết cấu tổng thể của xe thiết giáp để bố trí hợp lý vũ khí, các trang thiết bị kỹ thuật nhằm làm giảm kích thước, nâng cao tính cơ động của xe. Hầu hết xe thiết giáp công nghệ cao thiết kế theo tiêu chuẩn, kết cấu mở và mô-đun hóa, bảo đảm có thể nâng cấp, hiện đại hóa nhanh chóng. Nga và I-xra-en đã nghiên cứu thế hệ xe thiết giáp tiên tiến lấy khung xe tăng T-55 làm cơ sở, lắp động cơ đi-ê-den mới có công suất cao và bố trí phù hợp hơn. Xe thiết giáp Achzarit (I-xra-en) thiết kế khoang động lực ở phía sau, lệch trái, bên phải là đường thông và cửa lên xuống cho bộ binh, mỗi xe chở được 10 lính. Mẫu xe thiết giáp BTR-T (của Nga) thiết kế một tháp pháo không người, pháo 30mm và hệ thống tên lửa chống tăng lắp bên ngoài. Để bảo đảm khả năng lội nước, khoang động cơ bố trí phía sau, vì thế trọng tâm dồn về phía sau khiến xe được mô tả là “bơi trên bánh xe”. Xe thiết giáp mới BTR-90 được Nga áp dụng những giải pháp kỹ thuật tiên tiến nhất vào thiết kế, bố trí động cơ đi-ê-den đa nhiên liệu, bộ truyền động thủy cơ học với cơ cấu lái thủy tĩnh, dẫn động tất cả các bánh, hệ thống treo độc lập với các bộ giảm xóc tiên tiến. Nhờ thiết kế tối ưu, xe BTR-90 có thể chuyển hướng hoặc quay đầu giống như xe tăng, cơ động tốt trên địa hình rừng núi, đô thị, vượt vật cản nước với tốc độ 10km/h. Gần đây, lục quân Mỹ đã phát triển xe thiết giáp hạng nhẹ Couga, cấu hình 4x4 bánh, đáy hình chữ A, có khả năng chịu được sức nổ tương đương 7kg TNT dưới gầm xe.

Các xe thiết giáp công nghệ cao đều sử dụng nhiều loại vật liệu mới, tiên tiến để giảm trọng lượng, nâng cao sức cơ động và phòng hộ tốt trên chiến trường. Một trong những vật liệu mới sử dụng rộng rãi nhất để chế tạo xe thiết giáp hiện đại là vật liệu tổng hợp composite. Gần đây, Hãng chế tạo vũ khí Đê-ra (Anh) đã phát triển mẫu xe chiến đấu bọc thép ACAVP làm bằng vật liệu composite thủy tinh và nhựa. Xe có buồng lái hai người phía trước, khoang chiến đấu bố trí ở giữa, kiểu mô-đun và khoang động lực ở phía sau, động cơ đi-ê-den 550 mã lực. Toàn bộ xe nặng khoảng 24 tấn. Quân đội Anh cũng áp dụng vật liệu composite để chế tạo một số bộ phận, chi tiết của xe thiết giáp Alvis Warrior, giúp xe giảm được 25% khối lượng và tăng khả năng chống đạn. Dùng vật liệu composite tiên tiến còn giúp xe giảm thiểu bức xạ nhiệt, tăng hiệu quả tàng hình. Lục quân Mỹ ứng dụng vật liệu composite S-2 vào chế tạo xe thiết giáp M-2 Bradley, giúp xe giảm tới 27% về khối lượng, hiệu ứng bức xạ nhiệt giảm 70%, tiếng ồn giảm từ 5 đến 10 đề-xi-ben. Những nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học quân sự Mỹ cho thấy, sử dụng vật liệu composite cho phép giảm trọng lượng xe từ 25% đến 45%, khả năng sống còn của xe tăng trên chiến trường tăng lên đến 50%. Vật liệu mới còn dùng trong chế tạo các loại giáp phòng hộ, các loại vũ khí, khí tài hiện đại lắp trên xe nhằm nâng cao hiệu quả tác chiến.

Khả năng tàng hình là một trong những đặc tính nổi bật của xe thiết giáp công nghệ cao. Bên cạnh việc thiết kế kết cấu, bố trí vũ khí phù hợp và sử dụng vật liệu tiên tiến để làm nhỏ kích thước, giảm diện tích phản xạ ra-đa hiệu dụng và hạn chế bức xạ hồng ngoại, xe thiết giáp còn áp dụng nhiều biện pháp kỹ thuật tàng hình tiên tiến. Các nước NATO đã ứng dụng công nghệ chống do thám bằng hồng ngoại-nhiệt theo tiêu chuẩn STANAG-4319. Nhiều nước đã áp dụng công nghệ tàng hình trên máy bay, tàu chiến, tên lửa vào thiết kế chế tạo xe thiết giáp. Sơn tàng hình là giải pháp kỹ thuật được sử dụng phổ biến. Gần đây, một số loại sơn hấp thụ sóng ra-đa, la-de, hồng ngoại ra đời và nhanh chóng dùng trong kỹ thuật ngụy trang xe tăng-thiết giáp. Nga đã ứng dụng sơn tàng hình có khả năng làm giảm mạnh hiệu suất trinh sát của các thiết bị thám trắc hồng ngoại, ra-đa, la-de… để sơn lên các loại xe tăng-thiết giáp hiện đại. Quân đội Anh đã sử dụng vật liệu phức hợp kiểu mới K-RAM hấp thụ sóng ra-đa cho xe thiết giáp.

Công nghệ tàng hình kết hợp với hệ thống vũ khí, khí tài hiện đại khiến xe thiết giáp ngày càng phát huy thế mạnh, năng lực và hiệu quả chiến đấu, nâng cao khả năng sống còn trên chiến trường.

NGUYỄN TIẾN ĐỨC