Phát động quần chúng đấu tranh giành chính quyền

Ngày 9-3-1945, Nhật đảo chính Pháp để độc chiếm Đông Dương. Chúng dựng lên Chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim, tuyên truyền chủ nghĩa “Đại Đông Á” để lừa bịp nhân dân ta. Trước tình hình đó, Xứ ủy Nam Kỳ chỉ đạo các địa phương Nam Bộ khẩn trương chuẩn bị lực lượng, xây dựng các đội du kích, tự vệ, vũ trang cho quần chúng. Khi quân Nhật đầu hàng Đồng minh, thời cơ tổng khởi nghĩa giành chính quyền đã đến. Tiếp nhận sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, Quân lệnh Tổng khởi nghĩa của Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc, các tỉnh Nam Bộ, trong đó có tỉnh Bạc Liêu, khẩn trương chuẩn bị, xây dựng kế hoạch và chỉ đạo quần chúng nổi dậy giành chính quyền.

Từ giữa tháng 8-1945, binh lính và chính quyền tại Bạc Liêu hoang mang cực độ, nhiều công chức bỏ nhiệm sở, một số tìm đến thanh minh với cách mạng. Mặt trận Việt Minh của tỉnh Bạc Liêu đã tập hợp được đông đảo nhân sĩ, trí thức, thương gia, tư sản, tôn giáo và các tầng lớp nhân dân, tạo thành khối ngả theo cách mạng. Ngày 20-8-1945, chính quyền bù nhìn thân Nhật dự định tổ chức mít tinh ở trung tâm tỉnh Bạc Liêu để nghênh đón Khâm sai Nguyễn Văn Sâm. Biết được tin, Tỉnh ủy Bạc Liêu huy động hàng nghìn quần chúng, từ nông thôn đến thành thị, kéo vào trung tâm phối hợp với lực lượng thị xã Bạc Liêu, giương cao cờ đỏ sao vàng, khẩu hiệu, diễu hành tới Dinh tỉnh trưởng, hô các khẩu hiệu: “Mặt trận Việt Minh muôn năm”, “Chính quyền về tay nhân dân”. Cảnh sát, mã tà đứng nhìn, không có hành động chống đối lại. Quần chúng nhân dân yêu cầu Tỉnh trưởng giao chính quyền cho cách mạng. Tỉnh trưởng hốt hoảng, tìm kế hoãn binh, lấy cớ phải xin ý kiến cấp trên, sau đó mới thỏa thuận với Việt Minh.

Sau nhiều lần Tỉnh trưởng chính quyền bù nhìn trì hoãn, sáng 23-8-1945, Mặt trận Việt Minh tỉnh Bạc Liêu huy động hàng vạn quần chúng nhân dân, trong đó có các nhân sĩ trí thức, công chức, lực lượng thanh niên tiền phong và binh sĩ trong đại đội lính Cộng hòa vệ binh, kéo đến Dinh tỉnh trưởng hô to: “Đả đảo bù nhìn”, “Chính quyền về tay Việt Minh”. Trước khí thế áp đảo của nhân dân, Tỉnh trưởng buộc phải đầu hàng, giao chính quyền cho cách mạng.

Như vậy sau 15 năm, kể từ khi có chi bộ Đảng đầu tiên, Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu đã lãnh đạo nhân dân giành chính quyền mà không đổ máu, góp phần cùng nhân dân các tỉnh Nam Bộ và cả nước giành chính quyền, làm nên thành công của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 lịch sử.