QĐND - Cuối năm 1972, đầu tháng 1-1973, Mỹ và Quân đội Sài Gòn đã mở nhiều cuộc hành quân lấn chiếm vùng giải phóng của ta. Đặc biệt ở Quảng Trị, địch tăng cường lực lượng nhằm tiến công, chiếm giữ bằng được Cửa Việt, trước khi Hội nghị Pa-ri được ký kết. Cửa Việt được xác định là yết hầu, đầu mối giao thông đường thủy trọng yếu của địch, một vị trí quan trọng về quân sự.

Tập trung cho cuộc tiến công này, địch sử dụng Lữ đoàn đặc nhiệm tinh nhuệ của Vùng chiến thuật 1 cùng các Lữ đoàn 147, 258; hai tiểu đoàn bảo an; 3 thiết đoàn; 4 tiểu đoàn pháo và 4 tàu LCU. Không quân, hải quân Mỹ chịu trách nhiệm chủ yếu về chi viện hỏa lực. Trước âm mưu của địch, ta kiên quyết tiêu diệt gọn quân địch, giữ vững Cửa Việt. Để đánh thắng, ta tập trung lực lượng mạnh, gồm Sư đoàn chủ lực 320B và các trung đoàn của Sư đoàn 325, 304; các đơn vị của Quảng Trị, Khu Vĩnh Linh, Đặc công Hải quân và lực lượng pháo binh mạnh.

Đêm 25-1-1973, địch bắt đầu tiến công theo ba hướng. Nhưng trong quá trình tiến công, địch đã bị pháo tầm xa của ta bắn mãnh liệt vào các trận địa pháo, sở chỉ huy địch bố trí ở Phương Sơn, điểm cao 367 gây cho chúng nhiều thiệt hại, chỉ huy hiệp đồng bị rối loạn. Các trận địa pháo của ta ở Xuân Lâm tập trung bắn tàu chiến địch. Khi địch ồ ạt tiến công vào trận địa phòng ngự của ta, đã bị pháo cối đi cùng kết hợp với các trận địa pháo binh bố trí bên tả ngạn sông Thạch Hãn bắn cấp tập vào đội hình, buộc địch phải nhiều lần lui quân về củng cố... Tuy vậy, sau 4 lần tiến đánh, được hỏa lực của không quân, pháo binh, pháo hạm chi viện, ngày 27-1-1973, địch chiếm được Khánh Hội trên hướng chủ yếu; một phần trận địa của ta ở Long Quang và đông An Trạch trên hướng thứ yếu... Nhưng ngay trong đêm 27-1, được pháo binh chi viện, ta đã tổ chức phản kích khôi phục được trận địa.

Suốt hai ngày đêm chiến đấu, với hỏa lực chi viện tập trung rất cao của Mỹ, sư đoàn thủy quân lục chiến không chiếm được một mục tiêu nào trọn vẹn theo kế hoạch. Trên cả ba hướng, bộ đội ta đánh tốt, hiệp đồng chặt chẽ giữa bộ binh, pháo binh, xe tăng; phòng ngự kiên cường kết hợp với phản kích liên tục của lực lượng cơ động, ta đã làm chủ tình hình, giữ vững được tuyến phòng ngự, diệt nhiều địch, bắn cháy 33 xe tăng các loại và một tàu chiến Mỹ.

QUANG PHÁT