LTS: Hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập QĐND Việt Nam (22-12-1944/22-12-2014), 25 năm Ngày Hội quốc phòng toàn dân (22-12-1989/22-12-2014), bắt đầu từ hôm nay (12-10), Báo Quân đội nhân dân mở chuyên mục “Những trận đánh tiêu biểu” đăng trên trang 3 ngày chủ nhật hằng tuần. Nội dung chuyên mục tập trung giới thiệu, phản ánh những chiến công, các trận đánh tiêu biểu, điển hình của quân và dân ta, rút ra những bài học lịch sử, vận dụng vào thực tiễn qua chặng đường 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của quân đội ta.

Bài cộng tác xin gửi về Phòng biên tập Quốc phòng-An ninh, Báo Quân đội nhân dân, số 7 Phan Đình Phùng, Hà Nội. Email: quansu.qdnd@gmail.com; nghethuatqs@gmail.com; ĐT: 04.37474257; (QS): 554160.

Chiến thắng Phai Khắt, Nà Ngần

Trận Phai Khắt và Nà Ngần (diễn ra trong hai ngày 25 và 26-12-1944) là hai trận đánh đầu tiên của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (VNTTGPQ)-tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với hai chiến thắng ấy, Đội VNTTGPQ đã thực hiện xuất sắc chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng “phải đánh thắng trận đầu”.

Đồn Phai Khắt là một đồn nhỏ nằm tại bản Phai Khắt thuộc xã Tam Lộng (nay là Tam Kim), thuộc châu Nguyên Bình (nay là huyện Nguyên Bình), tỉnh Cao Bằng. Binh lính ở đây có khoảng một trung đội chủ yếu là người bản xứ do một viên sĩ quan Pháp chỉ huy. Đã nhiều năm bị thực dân đàn áp, bóc lột, nên đồng bào các dân tộc trong vùng rất căm thù quân lính trong đồn và luôn hướng theo, ủng hộ Việt Minh. Để trả thù cho đồng bào, Đội VNTTGPQ quyết định chọn Đồn Phai Khắt làm mục tiêu tiến đánh.

Tháng 12 năm 1989, Đại tướng Võ Nguyên Giáp-người chỉ huy trận Phai Khắt và Nà Ngần về thăm lại chiến trường xưa. Ảnh tư liệu.

Vào 15 giờ ngày 24-12-1944, từ căn cứ địa Cao Bằng, Đội VNTTGPQ do đồng chí Võ Nguyên Giáp chỉ huy đã tổ chức xuất quân. Đến một quả đồi cách đồn Phai Khắt khoảng 1km về phía nam, đội tổ chức trú quân để chờ trinh thám. Mờ sáng 25-12-1944, đội nhận được tin từ cơ sở báo, tên đồn trưởng vừa cưỡi ngựa lên châu lỵ Nguyên Bình. Để bảo đảm chắc thắng cho trận đánh, Ban chỉ huy đội tiếp tục cử hai đội viên đi nắm thêm tình hình.

Sau khi hoàn tất công tác chuẩn bị, vào 17 giờ ngày 25-12-1944, theo kế hoạch đã xác định, các đội viên Đội VNTTGPQ đóng giả lính khố xanh tháp tùng một "ngài đội sếp" chỉ huy đi tuần rồi bất ngờ tập kích đồn Phai Khắt. Bị đánh bất ngờ, đúng vào lúc tên đồn trưởng đi vắng, nên bọn lính trong đồn cùng một viên cai choáng váng, hoảng sợ vội vã đầu hàng và tất cả răm rắp làm theo lệnh của các đội viên... Trong lúc quân ta đang thu chiến lợi phẩm thì tên đồn trưởng người Pháp cưỡi ngựa cùng một toán binh lính lên châu Nguyên Bình trở về. Vì quá căm thù bọn giặc, không kìm được, một đội viên đã nổ súng giết chết tên đồn trưởng. Các đội viên khác nhanh chóng khống chế toán lính vừa trở về bắt làm tù binh... Trận đánh diễn ra trong vòng mươi phút. Ngay sau khi kết thúc trận đánh, toàn đội hành quân ra vị trí cách đồn chừng 15km để rút kinh nghiệm.

Đồn Nà Ngần cách Phai Khắt khoảng 25km. Trong đồn có 22 lính khố đỏ do hai sĩ quan người Pháp chỉ huy. Sáng 26-12, khi sương mù còn chưa tan, các đội viên Đội VNTTGPQ sử dụng ngay trang phục của lính Pháp mới thu được ở đồn Phai Khắt cải trang làm lính dõng và lính tập dẫn theo 3 người dân tộc thiểu số bị trói giật cánh khuỷu ra sau lưng giả làm tù binh, khống chế tên lính gác rồi tiến thẳng vào đồn Nà Ngần... Trận đánh diễn ra trong khoảng 20 phút. Kết quả, quân ta diệt 5 tên, bắt 17 lính, 1 Việt gian, thu 17 súng cùng nhiều đạn và một số chiến lợi phẩm khác.

Các loại vũ khí, đạn dược, quân trang, quân dụng thu hồi được từ hai trận đánh Phai Khắt, Nà Ngần được bổ sung trang bị cho các đội viên. Những vật gì dùng cho đời sống hằng ngày thì để lại cho nhân dân trong bản. Trước hai thắng lợi liên tiếp của Đội VNTTGPQ, bà con các dân tộc rất phấn khởi và tích cực tham gia cùng các đội viên chuyển chiến lợi phẩm vào vùng căn cứ.

Dù chỉ tiêu diệt hai đồn nhỏ nhưng Chiến thắng Phai Khắt, Nà Ngần được đánh giá là những chiến công oanh liệt được ghi vào lịch sử vẻ vang của dân tộc ta. Với hai chiến thắng liên tiếp Phai Khắt và Nà Ngần, cán bộ, chiến sĩ Đội VNTTGPQ đã thực hiện một cách xuất sắc chỉ thị “phải đánh thắng trận đầu” của lãnh tụ Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng. Chiến thắng Phai Khắt và Nà Ngần đã cho thấy tinh thần chiến đấu táo bạo, mưu trí, dũng cảm của Đội VNTTGPQ, mở đầu cho truyền thống Quyết chiến Quyết thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Chiến thắng đó đã tiếp thêm nguồn động lực để Đội VNTTGPQ phát triển nhanh chóng, hợp nhất với Đội Cứu quốc quân thành Việt Nam Giải phóng quân, cùng các đội quân khác trên toàn quốc giữ vai trò nòng cốt cho Tổng khởi nghĩa giành chính quyền của toàn dân ta.

AN QUỐC

(Theo cuốn “Quân đội nhân dân Việt Nam 65 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành”, NXB Chính trị Quốc gia, năm 2009)