QĐND - Xuân - Hè năm 1972, Sư đoàn Sao Vàng được giao nhiệm vụ cùng với quân và dân tỉnh Bình Ðịnh mở chiến dịch tấn công tổng hợp tiêu diệt một bộ phận sinh lực và phương tiện chiến tranh của địch; phá vỡ hệ thống phòng ngự cơ bản của địch, giải phóng huyện Hoài Ân, hỗ trợ đắc lực cho phong trào nổi dậy ở địa phương, đẩy mạnh chiến tranh du kích, phối hợp toàn chiến trường, làm thất bại chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của Mỹ.

Lực lượng của sư đoàn gồm ba Trung đoàn: 2, 21, 12 và các tiểu đoàn trực thuộc. Trung đoàn 2 đánh địch từ hướng Tây – Nam huyện Hoài Ân, đảm nhiệm đón lõng tiêu diệt Trung đoàn 40 thuộc Sư đoàn 22 Sài Gòn khi đến giải vây. Để tạo thế cho Trung đoàn 2 thực hiện nhiệm vụ, Ban chỉ huy sư đoàn giao Trung đoàn 21 tiến công địch từ hướng Bắc - Tây Bắc và Đông Bắc quận Hoài Ân buộc Trung đoàn 40 Sài Gòn phải vào giải vây theo ý đồ của ta.

Sau khi các đơn vị bí mật vào chiếm lĩnh trận địa vào đêm mùng 8 rạng sáng 9-4-1972 và nổ súng tiến công địch từ Đồi Đá, Gò Dê, cầu Bến Vách, Đồng Bịch, Gò Thị, Hà Tây, Phú Khương, khu gia binh... của huyện Hoài Ân, dồn địch vào ngã ba Tân Thạnh. Trước nguy cơ bị tiêu diệt, sáng 11-4, địch tổ chức lực lượng phản kích. Dựa vào xe tăng, thiết giáp, máy bay, địch triển khai đội hình nhanh chóng. Ta vừa đánh vừa nghi binh, bỏ ngỏ phía Đông Bắc Gò Loi; để một lực lượng chốt ở Khoa Trường, Gò Dê, Gò Chùa, Hòn Bồ. Địch dễ dàng đánh bật các chốt của ta, chiếm lại các vị trí đã mất. Khi thấy địch đã vào thế ta bày sẵn, sáng 15-4, ta nổ súng tấn công từ ba hướng vào Khoa Trường, Hòn Bồ, Đồi Ốc, Gò Dê, đánh thiệt hại nặng Trung đoàn 40 của quân đội Sài Gòn; đồng thời vây ép mạnh quận lỵ Hoài Ân.

Tạo được thế, các đơn vị của Sư đoàn Sao Vàng đồng loạt tiến công vào các vị trí của địch, ta làm chủ hoàn toàn huyện Hoài Ân và chi khu quận lỵ Hoài Ân vào ngày 19-4-1972. Đây là trận đánh thể hiện sự hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ giữa các lực lượng, nghi binh tạo thế và tiến công tổng lực để giành thắng lợi. Giải phóng Hoài Ân đã giúp quân và dân Bình Định lập được căn cứ đứng chân ở đồng bằng, tạo thế mạnh để phát triển thế tiến công vào phía Nam, bao vây và uy hiếp Quy Nhơn, làm cho địch hoang mang rệu rã.

Nhật Quang