QĐND - Cửa Lạch Trường (Thanh Hóa) là một cửa sông lớn đổ ra biển, có các cơ sở hải quân quan trọng. Núi Trường cao 210m như bức tường che chắn từ đông sang tây. Các đảo Hòn Bò, Hòn Nẹ án ngữ, che chắn mặt ngoài… Đây cũng là mục tiêu mà Không quân hải quân Mỹ tập trung đánh phá hủy diệt trong đợt tập kích “Mũi tên xuyên” ngày 5-8-1964. Bằng thế trận tổng hợp và tập trung, quân và dân ta đã đánh bại âm mưu, thủ đoạn của địch.

Dân quân, tự vệ Lạch Trường phối hợp chiến đấu trong trận đánh ngày 5-8-1964. Ảnh tư liệu.

Để chiến đấu hiệu quả, tiêu diệt máy bay địch đến đánh phá, Công an nhân dân vũ trang (CANDVT) tỉnh Thanh Hóa chủ động xây dựng các phương án chiến đấu, phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng; chỉ đạo các đơn vị nghiên cứu kỹ và phán đoán chính xác quy luật đường bay tiến công của địch. Qua các dấu hiệu khác thường trong trinh sát chiến đấu của máy bay hải quân Mỹ, trinh sát CANDVT kết luận: Máy bay địch sẽ bay thấp, dọc theo cửa lạch; chia làm nhiều tốp, bất ngờ tập kích Hòn Nẹ, vượt qua cửa lạch đánh phá cơ sở hải quân và các mục tiêu của ta ở phía trong… Tương kế, tựu kế, các đồn CANDVT tổ chức phối hợp chặt chẽ với các tàu chiến đấu của hải quân, du kích các xã Hoằng Trường, Hòa Lộc xây dựng trận địa phòng không phục kích nhiều vòng. Vòng ngoài ở khu vực Hòn Nẹ, Hòn Bò, cách bờ từ 3km đến 5km do các tàu chiến đấu của hải quân triển khai. Vòng trong do các đồn CANDVT và bộ đội, du kích bố trí trận địa trên đỉnh núi Trường, kéo dài vào sâu trong nội địa. Chính giữa cửa lạch là trận địa bằng súng bộ binh trên thuyền của dân quân, ngư dân, duy trì trực ban chiến đấu nghiêm ngặt, sẵn sàng đón đánh địch…

Đúng như dự kiến của ta, 14 giờ 15 phút ngày 5-8-1964, 6 tốp máy bay địch bay rất thấp, đội hình từng tốp hai chiếc, bất ngờ lao vào bắn phá từ đảo Hòn Nẹ đến cửa Lạch Trường. Được chuẩn bị trước, báo động sớm, hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ, các trận địa súng máy phòng không 14,5mm của Đồn CANDVT 74, Đại đội ra-đa, tự vệ thủy sản Lạch Trường và dân quân phục kích ngoài cửa lạch, đồng loạt nổ súng đánh trả máy bay địch. Vấp phải màn đạn dày đặc, có chiều sâu, bất ngờ của ta, máy bay địch buộc phải ném bom đánh phá bừa bãi và vọt lên cao. Sau một giờ chiến đấu, Đồn CANDVT 74 phối hợp với Bộ đội Hải quân, quân và dân Hoằng Trường bắn rơi tại chỗ 2 máy bay, bắn bị thương 2 chiếc khác. Trận đánh để lại bài học kinh nghiệm rất đặc sắc về trình độ tổ chức chỉ huy, chủ động phán đoán tình huống; xây dựng thế trận và phối hợp hiệp đồng chặt chẽ trong chiến đấu phòng không tầm thấp rất hiệu quả…

Trần Văn Toản