QĐND - Nghệ sĩ Ngọc Kỳ (Đoàn văn công Quân khu 5) không ngờ rằng, gần 50 năm sau khi ông sáng tác “Tình đồng chí”, bài hát này vẫn sống mãi trong trái tim người lính Sư đoàn 2.

Trên chuyến xe chở các cựu chiến binh (CCB) Sư đoàn 2, Quân khu 5 về thăm đơn vị, khi đi qua vùng đất Sơn Tịnh (Quảng Ngãi), bất ngờ ai đó thốt lên: “Ấp Châu Sa, núi Thiên Ấn đây rồi. Nơi chiến sĩ Bùi Ngọc Năng đã cứu Nguyễn Thanh Lùng. Anh em có còn nhớ không?”. - “Có, tôi vẫn có ý đi tìm họ…”-Đại tá, Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Đức Chuyển, nguyên đại đội trưởng trinh sát, thốt lên. Câu chuyện về chiến sĩ Bùi Ngọc Năng với hành động anh hùng trong chiến trận vượt qua “bom rải quanh trước mặt, địch đông đặc sau lưng”, dìu bạn mình ra khỏi vòng vây kẻ thù như hiển hiện trước mắt mọi người. Đây là bằng chứng sống động về thực hiện lời thề thứ 7 của người chiến sĩ trong chiến tranh. Thời gian đã lâu, không ai rõ Nguyễn Thanh Lùng hiện giờ ở đâu, chỉ biết Bùi Ngọc Năng thì đã hy sinh năm 1967 ở trận đồi tranh Quang Thạnh. Dựa theo lời bài hát: “Cứ theo con nước Trường Giang/ Mà tìm hình bóng của Năng trên dòng”, mọi người đoán liệt sĩ Năng quê ở Thăng Bình (Quảng Nam). Qua điện thoại, các CCB đã xác định được liệt sĩ Năng quê ở xã Bình Sa.

Nghệ sĩ Ngọc Kỳ (bên phải) nghe Đại tá Nguyễn Đức Chuyển hát “Tình đồng chí”.

Đến thăm nhà ông Bùi Ngọc Hóa, em trai Bùi Ngọc Năng, hiện trú tại tổ 5, thị trấn Hà Lam, đồng đội càng thêm bùi ngùi khi biết gia đình có ba người đã ngã xuống vì đất nước. Đến nay, gia đình nhiều lần tìm kiếm vẫn chưa thấy hài cốt liệt sĩ Năng. Ông Hóa cho biết, cũng từ bài hát, ông lên Điện Hồng (Điện Bàn) tìm CCB Nguyễn Thanh Lùng với hy vọng sẽ lần ra manh mối hài cốt liệt sĩ Năng. Nhưng ông Lùng không biết, bởi sau khi bị thương, ông được chuyển ra Bắc điều trị.

CCB Nguyễn Thanh Lùng nay tuổi đã gần 80, mang nhiều bệnh nặng, nhưng kỷ niệm trận đánh ở Thiên Ấn ông vẫn không thể nào quên. Ông kể, trận đó địch huy động rất nhiều lực lượng phản công. Ông và chiến sĩ Bùi Ngọc Năng đánh cầm cự để anh em rút ra. Rồi ông bị thương, ông bảo Năng rút đi trước, nhưng Năng không chịu; khi thì xốc ông trên vai, khi thì dìu qua giao thông hào, men theo bờ tre và những ruộng mạ. Hai anh em vừa rút vừa đánh trả từ 3 giờ chiều đến 10 giờ đêm mới thoát vòng vây. Trao Lùng cho du kích, Năng vội vã về đơn vị. Ông Lùng không gặp được ân nhân của mình từ đó.

Sau đó, Đại tá Nguyễn Đức Chuyển tìm đến nghệ sĩ Ngọc Kỳ. Sức khỏe ông Kỳ đã yếu, bài hát đã lâu, ông chỉ còn nhớ vài câu, nhưng câu chuyện thì ông không thể nào quên. Đó là tại hội nghị biểu dương công trạng của Trung đoàn 1, ông được mời đi dự. Khi chiến sĩ Bùi Ngọc Năng lên kể lại trận đánh ở Châu Sa và cuộc rút lui kỳ diệu, Ngọc Kỳ xúc động lạ lùng. Ông viết ngay bài hát như tường thuật một câu chuyện. Với chiếc ghi ta phím lõm, ông ôm đàn và hát giữa hội nghị cho mọi người nghe. Lập tức, bài hát được bộ đội chuyền tay nhau chép. Tấm gương Bùi Ngọc Năng cứu đồng đội đã có sức lan tỏa lớn, thực sự cổ vũ cán bộ, chiến sĩ thêm hăng hái đánh giặc, lập công, tô thắm thêm truyền thống Trung đoàn 1 vinh dự 3 lần được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng.

Bài và ảnh: HỒNG VÂN