QĐND - Sau chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, việc vận chuyển của Đoàn 559 ở Tây Trường Sơn gặp rất nhiều khó khăn do địch sử dụng máy bay AC-130 có trang bị thiết bị trinh sát ban đêm để phát hiện, đánh phá xe vận tải của ta. Để tránh máy bay AC-130 của địch, ta đã làm hệ thống đường xương cá song không có hiệu quả. Không ít cán bộ, chiến sĩ lái xe hoang mang dao động vì chưa có biện pháp phòng chống hữu hiệu.

Xe vận tải vượt Tha Mé, một trọng điểm đánh phá của máy bay Mỹ trong chiến tranh. Ảnh minh họa/tư liệu.

Trước tình hình đó, hai Binh trạm 31 và 32 đã có sáng kiến làm đường “kín” bằng cách lợi dụng những lùm cây che kín mặt đường và cho xe chạy ban ngày. Nhờ thay đổi quy luật từ xe chạy ban đêm sang chạy ban ngày trên đường “kín” nên hai Binh trạm 31 và 32 đã hoàn thành được kế hoạch vận chuyển. Từ kinh nghiệm của hai binh trạm này, Bộ Tư lệnh 559 đã quyết định xây dựng một tuyến đường “kín” để thay thế đường “hở” và chuyển từ chạy xe ban đêm sang chạy ban ngày.

Tuy nhiên, việc làm đường kín không dễ dàng chút nào, nhất là ở những nơi địa hình trống trải. Bộ Tư lệnh 559 đã phải huy động toàn bộ lực lượng công binh, thanh niên xung phong và một phần các lực lượng khác tạm dừng ra miền Bắc an dưỡng ở lại làm đường. Ở những đoạn đường trống trải, lực lượng công binh đã phải đào, chặt cây to trong rừng già kéo về trồng, dựng lên làm giàn ngụy trang. Để bảo đảm bí mật của con đường, ở một số đoạn, Bộ Tư lệnh 559 đã chỉ đạo hạn chế dùng xe ủi, thuốc nổ, chỉ sử dụng dụng cụ cầm tay. Với tinh thần khẩn trương, quyết liệt cho nên đến đầu mùa khô năm 1971-1972, con đường “kín” dài 778km đã hoàn thành. Hệ thống đường “kín” hình thành tỏa đi các nơi bảo đảm cho xe vận tải chạy ban ngày, vận chuyển hơn 70% khối lượng vật chất các loại phục vụ cho cuộc tổng tiến công chiến lược năm 1972. 

Đỗ Yên