QĐND Online – Tôi gặp Đại tá Đoàn Văn Môn để tìm hiểu thông tin về những hiện vật cá nhân đồng chí đã tặng bảo tàng. Đứng lặng trước những kỷ vật đã một thời gắn bó trong thời gian làm nhiệm vụ tại nước bạn Cam-pu-chia, ông Đoàn Văn Môn bồi hồi kể lại:

Năm 1979, thực hiện nghĩa vụ quốc tế cao cả với phương châm “Giúp bạn là tự giúp mình”, lực lượng TTG cùng với các quân - binh chủng của quân tình nguyện Việt Nam tiếp tục làm nghĩa vụ quốc tế trên đất bạn Cam-pu-chia, đứng chân trên các địa bàn chiến lược quan trọng và đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao: Vừa đánh địch, vừa giúp xây dựng lực lượng cách mạng Cam-pu-chia lớn mạnh để bảo vệ, củng cố chính quyền cách mạng.

Thực hiện chủ trương trên, Tiểu đoàn pháo tự hành mang phiên hiệu 1089 được thành lập và huấn luyện để làm nhiệm vụ giúp bạn. Đơn vị gồm 14 sĩ quan, 75 hạ sĩ quan, 10 quân nhân chuyên nghiệp, trang bị 15 xe M42 (một loại pháo phòng không tự hành, ta thu được của quân đội Mỹ - Ngụy trước đây), 3 xe tải, 1 xe chở vật tư và trang bị kỹ thuật.

Trong thời gian này, mặc dù bị lực lượng cách mạng truy quét và trấn áp, nhưng bọn phản động Khơ-me đỏ vẫn chưa chịu từ bỏ ý đồ phá hoại cách mạng, giành lại quyền kiểm soát đất nước Cam-pu-chia. Chúng đã khôi phục và xây dựng một số căn cứ dọc biên giới Campuchia - Thái Lan và trong nội địa. Từ các căn cứ trên, hàng ngày chúng tung lực lượng quấy phá, gây tội ác với nhân dân và tiếp tục dùng các thủ đoạn ngoại giao, tâm lý hòng ép ta và bạn phải đi tới những thoả thuận có lợi cho chúng. Vì vậy, khi nhận nhiệm vụ, đơn vị phải tuyệt đối giữ bí mật.

Khi công tác tại Tiểu đoàn 1089, đồng chí Đoàn Văn Môn mang cấp bậc thiếu tá, chức vụ Phó tiểu đoàn trưởng về chính trị. Trong số những quân tư trang cá nhân do nước bạn trang bị, khi về nước, đồng chí vẫn còn giữ được một chiếc mũ mềm, một bi đông đựng nước, một bộ quân hàm, một khăn cà ma và một con dao găm (hiện nay những hiện vật này đang được trưng bày tại Bảo tàng Lực lượng TTG).

Những kỷ vật đã gắn bó với đồng chí Đoàn Văn Môn trong suốt thời gian chiến đấu tại nước bạn Cam-pu-chia

Đại tá Đoàn Văn Môn xúc động kể lại: “Đây là những kỷ vật đã gắn bó với tôi trong những lần cắt rừng, vượt đèo, lội suối đi báo cáo tình hình đơn vị với đoàn chuyên gia quân sự Việt Nam tại Cam-pu-chia. Những kỷ vật đó đặc biệt để lại trong tôi những kỷ niệm sâu sắc về những năm tháng chiến đấu và làm nhiệm vụ tại nước bạn”.

Lần thứ nhất, theo yêu cầu của bạn, trên lệnh cho tiểu đoàn điều một đại đội xe lên U Đông thuộc tỉnh Công pông spư làm nhiệm vụ bảo vệ kho vũ khí. Để chuẩn bị chuyển quân được bí mật, an toàn, tôi đã cùng tổ trinh sát luồn sâu vào khu vực cách sân bay Pochentông khoảng 100km trinh sát thực địa và nắm tình hình hoạt động của bọn Pônpốt. Khi nhận nhiệm vụ này, chúng tôi đã được quán triệt rằng bằng mọi cách, phải giữ bí mật và nắm chắc tình hình địch, không được chủ quan vì thời gian này, địch hoạt động ráo riết, liều mạng, tàn ác và khát máu. Mặc dù đoạn đường chỉ khoảng 100km nhưng vừa đi, vừa nắm tình hình, lại phải tuyệt đối giữ bí mật, tránh thám báo nên phải đi mất gần 1 tuần. Lúc này, thời tiết Campuchia đang mùa khô, nguồn nước rất hiếm hoi, khi đi, tổ trinh sát chỉ mang theo 3 bi đông nước uống. Chúng tôi không dám dùng nước suối vì sợ địch thả chất độc, không dám vào nhà dân xin nước vì sợ lộ bí mật. Những lúc khát quá phải chặt cả cây chuối rừng nhai cho đỡ khát. Chỉ với 3 bi đông nước cho gần 7 ngày hành quân, chúng tôi phải uống thật dè sẻn và chia nhau đến giọt nước cuối cùng. Vượt qua những khó khăn ấy, chúng tôi đã đến địa điểm quy định đảm bảo bí mật và an toàn. Chính chiếc bi đông này đã góp phần giúp tôi hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc.

Sau lần đó chừng hai tháng, những vật dụng trên lại cùng tôi thực hiện một nhiệm vụ quan trọng khác là đón đồng chí Thượng tá Nguyễn Việt Hùng, Phó hiệu trưởng đào tạo, Trưởng phòng Huấn luyện, Trường Sĩ quan TTG sang giúp bạn xây dựng chương trình huấn luyện chuyên ngành Tăng thiết giáp tại Trường Lục quân của bạn, về thăm và triển khai nhiệm vụ cho cán bộ chiến sĩ tiểu đoàn. Chuyến đi ấy, tôi cùng 4 chiến sĩ trong trung đội trinh sát của tiểu đoàn được trang bị 4 khẩu súng AK với đủ cơ số đạn, riêng tôi còn mang theo con dao găm phòng thân và sử dụng trong sinh hoạt. Trên đường đi, nhóm chúng tôi đã nhiều lần gặp thú dữ và đụng độ với địch, buộc phải nổ súng chiến đấu. Nhiệm vụ chưa hoàn thành mà số đạn mang theo đã gần hết. Trong tình huống ấy, tôi cùng đồng đội đã chuẩn bị tinh thần sẵn sàng dùng dao găm chiến đấu trong trường hợp gặp địch và bằng mọi giá phải đảm bảo an toàn cho cấp trên. Chúng tôi đã hoàn thành tốt nhiệm vụ, đón được Thủ trưởng Hùng về đơn vị an toàn trước sự mừng vui của toàn thể cán bộ, chiến sĩ. Từ đó, con dao găm luôn được tôi giữ bên mình và trở thành vật kỷ niệm thiêng liêng của đời quân ngũ, nó đã gợi lại trong tôi bao kỷ niệm của một thời sống, chiến đấu trên đất nước Chùa Tháp”.

Với mong muốn được gửi gắm những hành trang ký ức trong cuộc đời binh nghiệp, đồng chí Đoàn Văn Môn đã trao tặng những hiện vật trên cho Bảo tàng Lực lượng TTG lưu giữ làm tư liệu giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

NGUYỄN THẢO-HẢI MINH