Học viện Khoa học Quân sự: Khẳng định vị thế trung tâm chất lượng cao về đào tạo và đánh giá năng lực ngoại ngữ

 Khẳng định vị trí, vai trò nòng cốt trong đào tạo, đánh giá năng lực ngoại ngữ của toàn quân

Trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ, năng lực ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, không còn là lợi thế mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc trong giáo dục và hội nhập. 

Thiếu tướng, PGS, TS Trần Ngọc Trung, Giám đốc Học viện Khoa học Quân sự chủ trì hội nghị triển khai nhiệm vụ biên soạn giáo trình tiếng Anh chuyên ngành quân sự. Ảnh: NGÔ QUÝ CHUNG

Trên mặt trận đó, Học viện Khoa học Quân sự giữ vị trí hạt nhân, là trung tâm đào tạo ngoại ngữ có quy mô đầy đủ, chuẩn hóa và hiện đại nhất trong toàn quân. Với chức năng đào tạo chuyên ngành ngôn ngữ và quan hệ quốc tế về quốc phòng ở các bậc học cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ, đồng thời bồi dưỡng ngoại ngữ cho các cơ quan, đơn vị, học viện, nhà trường trong toàn quân, Học viện được ví như “cái nôi” sản sinh đội ngũ giảng viên, cán bộ nghiên cứu, chuyên gia đối ngoại quốc phòng tinh thông ngoại ngữ. Bên cạnh chức năng đào tạo, Học viện cũng là một trong các cơ sở giáo dục được Bộ Giáo dục và Đào tạo cấp phép tổ chức thi và cấp chứng chỉ tiếng Anh theo khung năng lực 6 bậc dùng cho Việt Nam. Hằng năm, Trung tâm Ngoại ngữ của Học viện tiếp nhận hồ sơ, tổ chức thi và cấp chứng chỉ B1, B2 cho hàng nghìn thí sinh, cả trong và ngoài Quân đội.

Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đòi hỏi ngày càng cao, Thiếu tướng, PGS, TS Trần Ngọc Trung, Giám đốc Học viện Khoa học Quân sự, cho biết: “Học viên tốt nghiệp từ Học viện phải đạt chuẩn ngoại ngữ cao theo đúng yêu cầu của Bộ Quốc phòng. Học viên chuyên ngữ phải đạt bậc 5 và học viên chuyên ngành quan hệ quốc tế về quốc phòng phải đạt bậc 4 theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam. Đây vừa là yêu cầu, vừa là cam kết chất lượng của Học viện. Đó là điều kiện tiên quyết để hội nhập sâu rộng và tiếp cận hiệu quả các lĩnh vực khoa học quân sự hiện đại”.

Chính chuẩn đầu ra nghiêm ngặt đó đã tạo động lực để Học viện Khoa học Quân sự không ngừng đổi mới mạnh mẽ nội dung, chương trình, phương pháp và mô hình đào tạo. Điểm nhấn đặc biệt trong năm học 2025-2026 là việc Bộ Tổng Tham mưu giao Học viện Khoa học Quân sự chủ trì hai nhiệm vụ khoa học trọng yếu, bao gồm xây dựng hệ thống bài giảng điện tử đối với tiếng Anh phổ quát trình độ A1-B1 và biên soạn giáo trình tiếng Anh quân sự dùng chung cho toàn quân. Đây là nhiệm vụ chiến lược, thể hiện sự tin tưởng tuyệt đối của cấp trên, đồng thời đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hệ thống đào tạo ngoại ngữ của Quân đội theo hướng chuẩn hóa, hiện đại, liên thông, số hóa.

Bên cạnh đào tạo trực tiếp, Học viện Khoa học Quân sự còn tổ chức các khóa đào tạo trực tuyến, bồi dưỡng tập trung, đào tạo từ xa cho hàng nghìn lượt cán bộ, quân nhân tại nhiều cơ quan, đơn vị. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật, phòng học ngoại ngữ thông minh, thư viện điện tử, phòng lab, phòng dịch cabin luôn được đầu tư đồng bộ, giúp học viên được trải nghiệm môi trường học tập hiện đại, giàu tính tương tác. Nhờ đó, sản phẩm đào tạo của Học viện lan tỏa đến khắp các quân khu, quân đoàn, bộ tư lệnh, đơn vị chiến đấu, cơ quan chiến lược, đóng góp quan trọng cho chất lượng nguồn nhân lực ngoại ngữ của toàn quân.

Vượt khó, đổi mới, tạo đột phá trong đào tạo ngoại ngữ thời kỳ số hóa

Trước yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, Học viện Khoa học Quân sự phải đối diện không ít khó khăn, thách thức. Số lượng người học lớn, thuộc nhiều đối tượng, ở nhiều đơn vị khác nhau, khiến giảng viên phải phân bổ nguồn lực hợp lý. Đặc biệt, việc biên soạn giáo trình tiếng Anh quân sự, nội dung có tính đặc thù cao, gặp nhiều trở ngại khi nguồn ngữ liệu chính thống không dễ tiếp cận. Nhiều tài liệu nước ngoài dù chuẩn quốc tế nhưng chưa phù hợp môi trường quân sự Việt Nam, buộc Học viện phải tự nghiên cứu, sáng tạo, căn chỉnh, thẩm định kỹ lưỡng.

Đánh giá rõ vấn đề này hơn, Thiếu tướng, TS Nguyễn Đình Trung, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Học viện, chia sẻ: “Một trong những khó khăn lớn nhất là yêu cầu vừa hiện đại hóa mô hình đào tạo ngoại ngữ, vừa phải giữ vững tính đặc thù của Quân đội. Chúng tôi không thể bê nguyên mô hình đào tạo dân sự áp vào Quân đội, mà phải điều chỉnh theo hướng bảo mật, hiệu quả, an toàn thông tin và phù hợp với huấn luyện quân sự. Trong kỷ nguyên số và sự phát triển mạnh của AI, việc hài hòa giữa công nghệ và yếu tố con người đòi hỏi sự tính toán khoa học”.

Thiếu tướng, TS Nguyễn Đình Trung, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Học viện Khoa học Quân sự chỉ đạo công tác tập huấn chuyển đổi số trong kiểm tra, đánh giá năng lực ngoại ngữ của Học viện. Ảnh: NGÔ QUÝ CHUNG

Trên tinh thần đó, Học viện đã triển khai hàng loạt giải pháp đồng bộ. Nội dung, chương trình đào tạo được đổi mới theo định hướng chuẩn quốc tế; tăng cường tính ứng dụng, tính tình huống, tính tương tác, gắn chặt với các hoạt động quân sự, đối ngoại quốc phòng thực tiễn. Đội ngũ giảng viên được chuẩn hóa cao, thường xuyên được cử đi bồi dưỡng, tập huấn trong và ngoài nước, tham gia các khóa đào tạo phương pháp sư phạm, hội thảo quốc gia và quốc tế.

Cùng với đó, Học viện đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số: Xây dựng bài giảng điện tử, thư viện số, hệ thống ngân hàng câu hỏi, phần mềm mô phỏng đánh giá năng lực, kiểm tra, đánh giá trên máy tính. Đây là bước tiến quan trọng đưa Học viện tiệm cận mô hình “nhà trường thông minh”, “nhà trường số” theo định hướng hiện đại hóa giáo dục, đào tạo trong Quân đội.

Nhờ những nỗ lực đó, kết quả thi chuẩn đầu ra B1, B2 và năng lực ngoại ngữ toàn quân của học viên Học viện Khoa học Quân sự trong 5 khóa gần đây liên tục cải thiện với kết quả đạt chuẩn khóa sau cao hơn khóa trước. Nhiều học viên đạt điểm cao trong các kỳ đánh giá năng lực ngoại ngữ trong nước và quốc tế, trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao bổ sung cho các đơn vị chiến đấu, cơ quan nghiên cứu chiến lược, các học viện, nhà trường và lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Giải pháp từ thực tiễn và định hướng đột phá của Khoa Tiếng Anh

Là đơn vị trực tiếp triển khai các nhiệm vụ trọng tâm, Khoa Tiếng Anh đóng vai trò “đầu tàu”, đảm trách cả đào tạo chính quy, nghiên cứu khoa học, bồi dưỡng giảng viên, và tham gia phục vụ các nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng. Việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của Khoa thường xuyên được Thường vụ Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Tính đến hết năm 2025, 100% giảng viên trong khoa có trình độ sau đại học, trong đó có hơn 20% đạt trình độ tiến sĩ, 30% đang theo học các chương trình nghiên cứu sinh trong và ngoài nước.

Trước yêu cầu xây dựng hệ thống bài giảng điện tử phục vụ đào tạo trực tuyến toàn quân, đội ngũ giảng viên của khoa đã huy động tối đa năng lực, phát huy tinh thần trách nhiệm, nghiên cứu công phu để tạo ra những sản phẩm có giá trị cao. Thượng tá, TS Hoàng Anh Nguyện, Chủ nhiệm Khoa Tiếng Anh, Học viện Khoa học Quân sự, khẳng định: “Đây là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài. Cấp ủy, chỉ huy khoa huy động toàn bộ đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm để thiết kế bài giảng theo chuẩn hiện đại, tăng tính tương tác, phù hợp với nhiều đối tượng, bảo đảm tính dễ hiểu, tính ứng dụng thực tế và đặc biệt là tính an toàn thông tin trong môi trường quân sự”.

Thượng tá, TS Hoàng Anh Nguyện, Chủ nhiệm Khoa Tiếng Anh tập huấn xây dựng bài giảng điện tử cho cán bộ, giảng viên trong Khoa. Ảnh: NGÔ QUÝ CHUNG

Theo đó, hệ thống bài giảng điện tử tiếng Anh phổ quát trình độ A1-B1 được xây dựng theo chuẩn quốc tế, tích hợp nhiều dạng hoạt động và kỹ năng, tăng tính chủ động cho người học. Giáo trình tiếng Anh quân sự được biên soạn từ nguồn ngữ liệu sạch, các tài liệu tham khảo chuyên ngành, các tình huống quân sự thực tiễn; kết hợp với công nghệ AI trong thiết kế nhưng vẫn tuân thủ chặt chẽ quy định bảo mật.

Cũng theo Thượng tá, TS Hoàng Anh Nguyện, trước khi đưa vào sử dụng, toàn bộ bài giảng đều được thẩm định kỹ lưỡng qua các hội đồng khoa học các cấp. Bên cạnh nhiệm vụ biên soạn, Khoa Tiếng Anh chú trọng đổi mới phương pháp giảng dạy, tăng cường ứng dụng công nghệ; mở rộng hợp tác trao đổi với các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội; tổ chức và tham gia nhiều hội thảo khoa học, diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm.

Việc nâng cao chất lượng hệ thống giáo trình, tài liệu thường xuyên được Khoa Tiếng Anh, Học viện Khoa học Quân sự quan tâm, đẩy mạnh. Ảnh: QUÝ CHUNG

Mô hình “lớp học thông minh” ứng dụng trong giờ học môn Dịch nói tại Học viện Khoa học Quân sự. Ảnh: NGÔ QUÝ CHUNG

Đặc biệt, khoa đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng mô hình “lớp học thông minh”, tạo môi trường học tập mở, sáng tạo, hiện đại. Hướng tới năm 2030, Học viện và Khoa Tiếng Anh đặt mục tiêu tiếp tục khẳng định vị thế trung tâm đào tạo và đánh giá năng lực ngoại ngữ hàng đầu của Quân đội, có uy tín trong hệ thống giáo dục quốc phòng, an ninh, từng bước tiếp cận chuẩn kiểm tra, đánh giá năng lực ngoại ngữ quốc tế.

Với những giải pháp đồng bộ, khoa học và tầm nhìn chiến lược, Học viện Khoa học Quân sự đang ngày càng khẳng định vị thế trung tâm đào tạo, đánh giá năng lực ngoại ngữ và quan hệ quốc tế về quốc phòng chất lượng cao của Quân đội, tạo dựng vị thế vững chắc, góp phần trực tiếp vào xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; chuẩn bị nguồn nhân lực tinh thông ngôn ngữ, giỏi chuyên môn, sẵn sàng đáp ứng mọi nhiệm vụ trong tình hình mới.