QĐND - Xây dựng các cụm dân cư biên giới góp phần giúp đồng bào dân tộc S’tiêng phát triển sản xuất, ổn định cuộc sống là chương trình dân sinh có ý nghĩa thiết thực ở tỉnh Bình Phước. Với sự tham mưu sát đúng của LLVT tỉnh, hệ thống cụm dân cư biên giới đã khẳng định vai trò hạt nhân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội và xây dựng, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân địa bàn biên giới.

Cận cảnh một cụm dân cư biên giới

Chúng tôi đến cụm dân cư biên giới ở xã Lộc Hòa, huyện Lộc Ninh khi bà con nông dân ở đây đang vào mùa thu hoạch lúa, chăm sóc khoai mì (sắn) và cạo mủ cao su. Đây là cụm dân cư mới thành lập, nằm sát đường tuần tra biên giới, gồm hơn 60 hộ gia đình dân tộc S’tiêng. Ngay đầu con đường đất đỏ rộng thênh thênh dẫn vào làng, hình ảnh một vùng quê biên giới thanh bình, yên ả hiện lên làm xốn xang lòng khách phương xa. Chiều muộn, người làng S’tiêng lùa từng đàn trâu béo nung núc về nhà trong tiếng mõ  khua vang. Ngôi trường tiểu học giữa cánh đồng lúa xen lẫn những rãy mì náo nức trẻ tan trường. Ở vành đai biên giới, các chiến sĩ dân quân phối hợp với bộ đội biên phòng vào ca tuần tra. Xã đội trưởng xã Lộc Hòa là một thanh niên người dân tộc S’tiêng - anh Điểu Quen, vừa tròn tuổi 28. Sau ca trực ở chốt dân quân biên giới, Điểu Quen dẫn chúng tôi thăm làng. Trước đây, người của làng đều là hộ nghèo, không ruộng nương, sống bằng nghề làm thuê, làm mướn. Bây giờ được Đảng, Nhà nước tạo điều kiện đưa lên đây, xây nhà, cấp đất, cử cán bộ về hướng dẫn làm ăn, bà con đã từ bỏ cuộc sống du canh du cư, đoàn kết cùng bộ đội, dân quân xây dựng cuộc sống mới. Cùng với điện - đường - trường - trạm, cụm dân cư biên giới xã Lộc Hòa có hệ thống xử lý nước sạch theo công nghệ mới, cung cấp nước sinh hoạt cho bà con. Với mô hình sản xuất gắn kết giữa trồng lúa, khoai mì, cây cao su và phát triển chăn nuôi (chủ yếu chăn nuôi đại gia súc)… cuộc sống của bà con đã được cải thiện rõ rệt. 100% trẻ em đến tuổi đều được đến trường. Làng không còn hộ đói. Một số hộ đã mua được máy cày, máy xay xát. Hoạt động dịch vụ thương mại đã hình thành ở quy mô nhỏ, đáp ứng nhu cầu đời sống bà con.

Đường về cụm dân cư biên giới xã Lộc Hòa.

Anh Điểu Rê, một trong những hộ dân làm ăn giỏi ở làng tâm sự: “Từ ngày lên biên giới định cư, tôi được cán bộ hướng dẫn cách sản xuất, chăn nuôi mới, năng suất cao. Gia đình tôi đã tiết kiệm mua được máy xay xát phục vụ bà con, cải thiện đời sống”. Sự có mặt của cụm dân cư làm cho vùng biên giới ở xã Lộc Hòa không còn hoang vu như trước, thay vào đó là khung cảnh thanh bình, ấm cúng. Trong tương lai, cụm dân cư này sẽ mở rộng, phát triển thành ấp, thành làng trên một dải biên cương.

Vai trò tham mưu của LLVT địa phương

Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội gắn với củng cố quốc phòng-an ninh của tỉnh Bình Phước đến năm 2020 đã đặt địa bàn biên giới (gồm 3 huyện Lộc Ninh, Bù Đốp, Bù Gia Mập với chiều dài đường biên giới hơn 264,43km) là khu vực trọng tâm. Đại tá Vũ Tiến Điền, Phó chính ủy Bộ CHQS tỉnh cho biết: Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương gắn chặt mục tiêu phát triển kinh tế bền vững với quy hoạch thế trận quốc phòng-an ninh vững mạnh. Đẩy nhanh phát triển hệ thống đô thị các huyện biên giới, xây dựng các khu kinh tế cửa khẩu, quy hoạch phát triển hệ thống cụm dân cư, chốt dân quân gắn với đồn biên phòng; tăng cường phối hợp với chính quyền, lực lượng chức năng nước bạn Cam-pu-chia giữ gìn biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác, an ninh, an toàn… là những nội dung chủ yếu của kế hoạch tổng thể.

Bộ đội Biên phòng cùng dân quân chốt Lộc An (Lộc Ninh) tuần tra bảo vệ biên giới.

Đến nay, tỉnh đã quy hoạch, xây dựng 5 cụm dân cư biên giới ở các huyện, ổn định cuộc sống cho hơn 300 hộ gia đình đồng bào dân tộc S’tiêng và Khơ-me. Địa phương đang quy hoạch thêm cụm dân cư thứ 6 ở xã Lộc Thành, huyện Lộc Ninh. Việc quy hoạch, xây dựng các cụm dân cư biên giới gắn liền với kế hoạch xây dựng khu vực phòng thủ, tăng cường tiềm lực quốc phòng của tỉnh.

Thượng tá Nguyễn Hùng Cường, Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Lộc Ninh khẳng định, hoạt động hiệu quả của mô hình chốt dân quân biên giới của Bộ CHQS tỉnh đã tạo điều kiện thuận lợi để địa phương triển khai dự án xây dựng cụm dân cư biên giới. Vừa phối hợp tuần tra giữ gìn an ninh trật tự, các chiến sĩ dân quân vừa là những người giữ vai trò tiền trạm, tạo chỗ dựa, niềm tin cho dân an tâm bám vùng biên phát triển cuộc sống. “Các chốt dân quân tổ chức tăng gia sản xuất tại chỗ rất hiệu quả. Khi đến đây, thấy rõ những việc dân quân làm, bà con rất phấn khởi, tự tin thực hiện chủ trương của tỉnh, lên biên giới lập nghiệp ổn định cuộc sống” - Thượng tá Nguyễn Hùng Cường nói.

Để phát triển ổn định, bền vững

Đưa dân lên biên giới, lập cụm dân cư phát triển đời sống là chương trình mang tính chiến lược. Bài học thành công bước đầu tại các cụm dân cư biên giới ở Bình Phước cho thấy, việc khảo sát, nghiên cứu, lập dự án phát triển kinh tế giúp dân là những khâu đặc biệt quan trọng. Chính vì vậy, LLVT tỉnh đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong quá trình triển khai dự án. Địa điểm quy hoạch các cụm dân cư phải đáp ứng yêu cầu thuận lợi cho dân phát triển kinh tế, nâng cao hiệu quả xây dựng lực lượng dân quân tự vệ tại chỗ. Đơn cử ở tuyến biên giới thuộc huyện Lộc Ninh, phần lớn đất đai đều khó canh tác, mùa khô thiếu nước trầm trọng. Với sự tham mưu của LLVT tỉnh, địa phương đã lựa chọn đúng, trúng địa điểm quy hoạch trên cơ sở những thử nghiệm thành công của mô hình chốt dân quân biên giới. Khắc phục những khó khăn về địa hình, thời tiết, sự vào cuộc rốt ráo của cơ quan khuyến nông, khuyến lâm địa phương đã giúp bà con chọn đúng sản phẩm chăn nuôi, sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hiện nay đàn trâu ở vùng biên giới Bình Phước đã trở thành một đặc sản được thị trường ưa chuộng. Đầu ra sản phẩm của nhà nông được tiêu thụ tốt đã kích thích nguồn cung phát triển. Đồng bào biên giới càng có điều kiện cải thiện cuộc sống.

Qua tìm hiểu thực tế và trao đổi với người dân, cán bộ địa phương, chúng tôi thấy việc quy hoạch, xây dựng nhà ở trong các cụm dân cư hiện nay còn có những bất cập. Nhà xây thấp, diện tích hẹp, khoảng cách giữa các nhà quá gần nhau không phù hợp với tập quán sinh hoạt của bà con. Bên cạnh đó, đa phần các hộ gia đình đều thiếu khu chuồng trại phục vụ chăn nuôi. Về lâu dài, những bất cập này sẽ phát sinh những hệ lụy về môi trường. Đề nghị chính quyền, cơ quan chức năng tỉnh Bình Phước có khảo sát, đánh giá cụ thể để điều chỉnh, bổ sung cho những dự án tiếp theo.

Bài và ảnh: TÙNG SƠN - TRUNG KIÊN