QĐND - Thực hiện Chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, đầu năm 1967, quân Mỹ mở một cuộc hành quân lớn, huy động tới 45.000 quân, 500 máy bay, hàng nghìn xe, pháo đánh vào Chiến khu Dương Minh Châu (Tây Ninh) nhằm tìm diệt Trung ương Cục và chủ lực Miền, giành quyền chủ động trên chiến trường. Với chiến thuật “bủa lưới, phóng lao”, Mỹ huy động 3 sư đoàn, kết hợp đổ bộ quân xuống Sóc Mới, Rùm Đuôn, khóa chặt biên giới Cam-pu-chia; khống chế chặt phía Đông theo trục Đường số 4 từ Đồng Pan-Cà Tum; nhảy dù xuống Cà Tum (Tây Ninh) thọc sâu vào căn cứ. Đồng thời, chúng sử dụng máy bay B-52 hủy diệt nhằm dồn ta về một hướng để giăng bẫy, kết thúc mẻ lưới.

Bằng các biện pháp trinh sát tổng hợp, ta đã sớm phát hiện âm mưu của địch và chủ động "tương kế tựu kế", hạ quyết tâm mở chiến dịch phản công đánh quỵ tại chỗ quân chiến đấu Mỹ. Ta xây dựng thế trận chiến đấu rộng khắp với các LLVT hiệp đồng tác chiến gồm bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và du kích, tự vệ cơ quan. Ta tổ chức lại hệ thống cơ quan Miền theo phương thức tổ chức đơn vị chiến đấu từ thấp lên cao: Ấp chiến đấu, xã đội, huyện đội, liên kết chi viện chặt chẽ với nhau để đánh địch, phối hợp tập kích, phục kích, cắt giao thông… Ta còn tổ chức các đội săn cơ giới, diệt máy bay, đánh chông, mìn, bẫy đá, tiêu hao, tiêu diệt nhỏ quân địch, gây cho chúng những tổn thất, tạo thế sẵn cho bộ đội chủ lực Miền (Sư đoàn 9) ở vòng ngoài chủ động chọn các mục tiêu sơ hở, mỏng yếu, tiến công tiêu diệt địch.

Ngày 22-2-1967, địch đổ bộ đường không xuống sát biên giới Cam-pu-chia, kết hợp hai mũi tiến quân bằng bộ binh cơ giới vào hai bên sườn, hình thành thế gọng kìm càn quét, tìm diệt. Các lực lượng tại chỗ của ta bám đánh quyết liệt, địch tiến đến đâu cũng bị tiến công. Trong khi đó, ở hai bên sườn, phía sau, Sư đoàn 9 bám sát địch, liên tục tập kích, phục kích. Tiêu biểu là trận tập kích suối Ông Hùng, trận Đồng Pan, khiến địch không thể đạt được kế hoạch đề ra.

Bị thất bại nặng, từ ngày 1-3-1967, quân Mỹ buộc phải rút về co cụm dọc theo Đường số 1, 4, 22, rải quân bảo vệ hành lang vận tải. Chớp thời cơ, du kích, tự vệ cơ quan Miền bung ra đánh các cụm quân Mỹ, đánh cắt giao thông. Sư đoàn 9 mở một loạt các trận vận động tiến công vào cụm quân Mỹ ở Lô-vi-a (9-3); Bàu Cỏ (10-3); Trảng A Lầu (11-3), tiêu diệt gọn nhiều đại đội địch, bắn cháy hàng trăm xe quân sự, buộc địch rút chạy khỏi Đồng Gòn (11-3).

Từ ngày 15-3-1967, địch chuyển hướng tiến công sang phía Đông, quây vùng rộng, nhảy cóc sâu, tiến chắc, tăng cường độ đánh phá ác liệt vào phía Đông căn cứ Miền. Ta chủ trương chốt giữ, đánh địch rộng khắp, liên tục, đồng thời phát huy sức mạnh chiến đấu của các đơn vị chủ lực. Ngày 20-3-1967, một trung đoàn của Sư đoàn 9 đánh thiệt hại nặng căn cứ hỏa lực Mỹ ở Bầu Bàng. Hai trung đoàn khác diệt gọn một tiểu đoàn pháo binh, hai chi đoàn thiết giáp ở Đồng Rùm. Ngày 30-3, hai trung đoàn của chủ lực Miền lại đánh thiệt hại nặng hai tiểu đoàn quân Mỹ. Trước nguy cơ bị thất bại nặng, ngày 15-4, địch phải kết thúc cuộc hành quân.

Sau gần hai tháng tổ chức phản công, với lực lượng chỉ bằng 1/3 địch, ta đã bẻ gãy hoàn toàn cuộc hành quân quy mô lớn của quân Mỹ. Đây là chiến dịch phản công tiêu biểu, phát huy thế trận chiến tranh nhân dân và hiệp đồng tác chiến giữa bộ đội chủ lực và các LLVT địa phương, tạo bất ngờ cho địch và giành thắng lợi lớn.

TRẦN VĂN TOẢN

(Theo tài liệu của Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam)