QĐND - Tuyển quân đợt 2 năm 2012, mặc dù gặp khó khăn do thiếu nguồn, diện tạm hoãn thực hiện nghĩa vụ quân sự (NVQS) đông do nhiều thanh niên trong độ tuổi thực hiện NVQS trúng tuyển các trường đại học, cao đẳng, trung cấp…, nhưng các tỉnh, thành phố trong toàn quốc đã giao quân đủ chỉ tiêu, chất lượng được nâng lên; quy trình “tròn khâu” tiếp tục được hoàn thiện, đạt hiệu quả thiết thực.

Những “tín hiệu” vui

Theo Phòng Quân lực Quân khu 9, các địa phương trên địa bàn quân khu phát lệnh gọi nhập ngũ đợt 2 năm 2012 với tỷ lệ sức khỏe loại 1 và 2 chiếm 61,94%, tăng 3,25% so với đợt 1 năm 2012; trình độ học vấn THPT tăng 1,44%; tỷ lệ đảng viên chiếm 11,13%, tăng 3%... Các địa phương thuộc Quân khu 5 giao quân với chất lượng cao hơn năm trước; tỷ lệ đảng viên tăng 0,51% so với đợt 2 năm 2011; trình độ văn hóa từ trung cấp đến đại học tăng 1,73%… Các tỉnh, thành phố thuộc các Quân khu 1, 2, 3, 4, 7 và Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội hoàn thành chỉ tiêu giao quân với tỷ lệ thanh niên nhập ngũ sức khỏe loại 1 và 2 tăng.

Thành phố Hải Phòng là địa bàn khó khăn nhất của Quân khu 3 trong công tác tuyển quân, bởi đối tượng miễn và tạm hoãn trong tuyển quân đợt 2 chiếm hơn 70% tổng số nguồn nhập ngũ. Theo Đại tá Nguyễn Quang Cường, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS thành phố, nhờ tập trung lãnh đạo, chỉ đạo; cơ quan quân sự các cấp làm tốt công tác tham mưu; các ban, ngành “vào cuộc” tích cực, nên thành phố hoàn thành chỉ tiêu giao quân đợt 2 với sức khỏe loại 1, loại 2 chiếm hơn 80%, văn hóa THPT chiếm gần 75%; hai huyện Dương Kinh, An Lão có 138 đoàn viên ưu tú được bồi dưỡng phát triển Đảng trước khi nhập ngũ.

Đại diện chính quyền, Hội CCB phường Ngọc Thụy, quận Long Biên, Hà Nội động viên thanh niên lên đường nhập ngũ.

Đại tá Đỗ Viết Toản, Sư đoàn trưởng Sư đoàn 312 (Quân đoàn 1) cho biết: “Sư đoàn vừa đón nhận chiến sĩ mới từ các tỉnh Nam Định, Ninh Bình, Hà Nam, với chất lượng cao hơn đợt 1. Trong đợt 1, sau khi phúc tra sức khỏe, thẩm định chính trị có 18 thanh niên bị loại trả, thì đợt này chỉ có 8 thanh niên bị loại trả do không đủ tiêu chuẩn về sức khỏe”.

Đợt 2 năm 2012, có 24 tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm địa phương đảm nhiệm phát quân trang; 3 tỉnh Tuyên Quang, Phú Thọ, Vĩnh Phúc (Quân khu 2) thực hiện thí điểm vận chuyển thanh niên nhập ngũ đến bàn giao trực tiếp cho đơn vị nhận quân đúng theo hướng dẫn của Bộ Tổng tham mưu. Việc thực hiện thí điểm hai nội dung trên cơ bản phù hợp, tạo chủ động, thuận lợi, góp phần hoàn thiện quy trình “tròn khâu” của địa phương.

“Đột phá” khâu yếu, địa bàn khó

Mặc dù khó khăn về nguồn, nhưng chất lượng giao quân đợt 2 năm 2012 tại nhiều địa phương, đặc biệt ở các đô thị lớn có tiến bộ, nhờ thực sự đề cao trách nhiệm "tròn khâu", rút kinh nghiệm nghiêm túc những bất cập, tồn tại qua các đợt tuyển quân gần đây, nhất là không để tình trạng các địa bàn phải “gánh” chỉ tiêu cho nhau…

Theo Thượng tá Nguyễn Văn Dũng, Trưởng ban Quân lực Bộ CHQS thành phố Hải Phòng, rút kinh nghiệm các năm trước, để góp phần giải quyết khó khăn về nguồn tuyển quân, Hội đồng NVQS thành phố sớm “điều chỉnh” để tuyển quân đợt 2 chủ yếu do các huyện đảm nhiệm (tuyển quân đợt 1 chủ yếu tại địa bàn các quận), vì nguồn tuyển quân ở các huyện đông hơn, thanh niên mắc các bệnh khúc xạ về mắt (cận thị) cũng ít hơn các quận nội thành. Để giảm thấp nhất tỷ lệ loại trả do không đủ tiêu chuẩn về sức khỏe, Bộ CHQS và Sở Y tế Hải Phòng phối hợp tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ cơ quan quân sự và các đoàn khám sức khỏe; đầu tư trang thiết bị y tế, quy rõ trách nhiệm cá nhân trong khám tuyển, kết luận sức khỏe. Nhờ làm tốt việc thẩm định, xét duyệt, nên các đợt tuyển quân gần đây, thành phố không có trường hợp loại trả do không đủ tiêu chuẩn về chính trị.

Lãnh đạo quận Hai Bà Trưng, Hà Nội động viên thanh niên nhập ngũ đợt 2 năm 2012.

Trước thực trạng một số địa bàn không hoàn thành chỉ tiêu giao quân, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nam Định nghe UBND tỉnh báo cáo và kịp thời ra Kết luận số 22-KL/TU ngày 16-4-2012 “Về giải pháp thực hiện nghiêm Luật NVQS”, chỉ đạo Ban tổ chức Tỉnh ủy xây dựng, hướng dẫn cụ thể việc đưa chỉ tiêu hoàn thành nhiệm vụ tuyển quân thành một trong những tiêu chí để đánh giá, phân loại tổ chức đảng, chính quyền, tổ chức chính trị xã hội và đảng viên hằng năm, theo hướng: “Nếu xã, phường, thị trấn trong năm không hoàn thành chỉ tiêu giao quân thì tổ chức đảng và các tổ chức khác trong hệ thống chính trị của địa phương đó không được công nhận đạt tiêu chuẩn TSVM; đồng thời cá nhân đồng chí bí thư cấp ủy, chủ tịch UBND, chỉ huy trưởng quân sự phải kiểm điểm làm rõ trách nhiệm. Nếu hai năm liền không hoàn thành chỉ tiêu giao quân thì các tổ chức trong hệ thống chính trị của địa phương đó xếp loại không hoàn thành nhiệm vụ, đồng chí bí thư cấp ủy, chủ tịch UBND phải kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và có hình thức kỷ luật, bố trí sắp xếp công tác phù hợp; cho thôi giữ chức đối với chỉ huy trưởng quân sự…”.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nam Định cũng yêu cầu các cấp, ngành trong tỉnh tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyển quân, xác định đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng; đẩy mạnh tuyên truyền thực hiện Luật NVQS, tăng cường quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này... Đại tá Lê Xuân Thu, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh cho biết: Với sự tham mưu trúng, đúng của cơ quan quân sự; cấp ủy, chính quyền quan tâm, huy động cả hệ thống chính trị “vào cuộc”, tỉnh lập tổ công tác tăng cường cho TP Nam Định, nên mặc dù chỉ tiêu giao quân đợt 2 năm nay cao hơn năm trước, nhưng các địa phương đều hoàn thành, chất lượng được nâng lên. Đặc biệt, TP Nam Định năm trước phải nhờ địa phương khác “hỗ trợ”, thì đợt 2 năm nay hầu như không phải sử dụng đến quân số dự phòng.

Thành phố Hà Nội có 13 quận, huyện giao quân đợt 2, trong khi nguồn tuyển quân hạn chế, nhất là ở các quận nội thành. Thực hiện Chương trình 05 của Thành ủy Hà Nội về "Tăng cường QP-AN, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội", Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội triển khai hai khâu đột phá trong tuyển quân, tập trung nâng cao năng lực tham mưu chỉ đạo, tổ chức thực hiện và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, chỉ đạo các địa phương rà soát, nắm chắc số lượng công dân trong độ tuổi gọi nhập ngũ; sơ tuyển, xét duyệt nắm chắc chất lượng công dân ở 3 cấp (thôn, khu phố; xã, phường; quận, huyện)… Nhờ vậy, chất lượng thanh niên nhập ngũ đợt 2 của thành phố khá đồng đều, sức khỏe loại 1 và 2 chiếm 77%, có 325 thanh niên tình nguyện nhập ngũ...

Giải “bài toán” thiếu nguồn

Qua tìm hiểu thực tế chúng tôi thấy, khó khăn lớn nhất hiện nay trong công tác tuyển quân ở địa phương là thiếu nguồn, do đối tượng miễn, tạm hoãn nhiều, nhất là khi các loại hình đào tạo “đua nở”, thanh niên trong diện nhập ngũ dễ dàng có giấy báo nhập học vào trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, trường nghề (nhiều trường hợp chỉ ghi tên, không nhập học) và được tạm hoãn NVQS. Đây là nguyên nhân khiến nhiều thanh niên trong độ tuổi từ 18 đến 21, có học lực khá, giỏi và con em các gia đình có điều kiện học hành… được tạm hoãn nhập ngũ. Việc sửa đổi Luật NVQS và một số văn bản hiện hành (như Thông tư liên tịch số 175) là rất cần thiết, nhằm giảm đối tượng miễn, tạm hoãn thực hiện NVQS. Luật Cư trú “thông thoáng”, cùng sự “lỏng lẻo” của không ít địa phương, nhà trường trong thực hiện di chuyển NVQS cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc đăng ký, quản lý, gây thất thoát nguồn tuyển quân, khiến nhiều địa phương rất vất vả, phải “gạn nguồn” để bảo đảm chỉ tiêu giao quân.

Mới đây, lãnh đạo Bộ Quốc phòng đã trả lời kiến nghị của cử tri một số địa phương tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIII về sửa đổi Luật NVQS, nâng mức xử phạt, có các chế tài, biện pháp xử lý mạnh hơn đối với các trường hợp vi phạm, không chấp hành Luật NVQS…Theo đó, mặc dù Luật NVQS đã được sửa đổi, bổ sung nhiều lần, nhưng quá trình thực hiện và trước sự phát triển về kinh tế-xã hội, còn bộc lộ những bất cập, hạn chế. Bộ Quốc phòng xin tiếp thu ý kiến, kiến nghị của cử tri và chỉ đạo cơ quan chức năng nghiên cứu, dự thảo Luật NVQS mới thay thế Luật NVQS hiện hành, trình lên Chính phủ và Quốc hội.

Về kiến nghị nâng mức xử phạt cao hơn để tăng sức răn đe, giáo dục, Bộ Quốc phòng đã báo cáo Chính phủ cho phép nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, nâng các mức xử phạt, nhưng xác định đây chỉ là biện pháp hỗ trợ; cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương; sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức quần chúng và nhân dân trong tuyên truyền, giáo dục, vận động quần chúng nhân dân và con em thực hiện tốt NVQS, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật.

Bài và ảnh: Anh Quân - Việt Hồng