Ngày 6-5-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 60/SL về đổi tên “Ủy ban Kháng chiến toàn quốc” thành “Tổ chức Quân sự ủy viên hội”. Sắc lệnh đã xác định cơ cấu tổ chức của Cục Chính trị, trong đó có Ban Đảng vụ (tiền thân của Cục Tổ chức ngày nay) với chức năng, nhiệm vụ giúp Trung ương Quân ủy, Cục Chính trị lãnh đạo, chỉ đạo công tác tổ chức xây dựng Đảng, công tác chính trị trong các nhiệm vụ đối với toàn quân. Sau đó, ngày 11-7-1950, Bác Hồ ký Sắc lệnh số 121/SL về các cơ quan Bộ Tổng Tư lệnh, trong đó Cục Chính trị được nâng lên thành TCCT, Ban Đảng vụ thành Cục Tổ chức thuộc TCCT.

Thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, trong điều kiện hết sức khó khăn, gian khổ, ác liệt, Cục Tổ chức đã tham mưu, đề xuất với TCCT, Tổng Quân ủy tổ chức tốt các đợt chỉnh Đảng, chỉnh quân để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng, vai trò tiên phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Phối hợp với các cơ quan chức năng tham mưu chỉ đạo xây dựng hệ thống cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên các cấp, góp phần giữ vững sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, xây dựng Đảng bộ Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, lãnh đạo toàn quân hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Cục Tổ chức và ngành tổ chức xây dựng Đảng Quân đội đã triển khai thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động “Xây dựng chi bộ, đảng bộ cơ sở 4 tốt, 7 yêu cầu tư cách đảng viên” và thực hiện chủ trương xây dựng chi bộ đại đội phù hợp với yêu cầu tác chiến mới. Chú trọng làm tốt công tác phát triển đảng trong từng trận đánh, từng đợt chiến đấu, từng chiến dịch, nhất là việc kết nạp đảng viên mới ngay tại trận địa.

Tập trung tham mưu, chỉ đạo xây dựng hệ thống cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị các cấp trong Quân đội theo hướng gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu công tác chính trị ở các mặt trận, các lực lượng và các hình thức tác chiến. Cán bộ Cục Tổ chức có mặt ở hầu khắp các chiến trường B, C, K, bám nắm đơn vị cơ sở, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Đồng thời tham mưu với cấp trên cử cán bộ, chuyên gia chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị (CTĐ, CTCT) giúp quân đội Lào, Campuchia và các đơn vị của ta làm nhiệm vụ quốc tế ở nước bạn.

leftcenterrightdel
Thiếu tướng Nguyễn An Phong, Cục trưởng Cục Tổ chức chủ trì Hội nghị giao ban Cục Tổ chức tháng 4-2023. Ảnh: NGUYỄN XUÂN THỦY 

Sau ngày miền Nam giải phóng, đất nước thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, Cục Tổ chức đã tham mưu, đề xuất với cấp trên lãnh đạo, chỉ đạo triển khai toàn diện, đồng bộ các nội dung công tác tổ chức xây dựng Đảng, xây dựng cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị, CTĐ, CTCT trong các nhiệm vụ. Chủ động đề xuất với TCCT, Thường vụ Quân ủy Trung ương chỉ đạo, hướng dẫn xây dựng các cấp ủy, tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, chấp hành nghiêm nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng.

Đặc biệt, Cục đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng tham mưu với TCCT, Quân ủy Trung ương trình Bộ Chính trị khóa IX ban hành Nghị quyết số 51-NQ/TW ngày 20-7-2005 về “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam”; Nghị quyết số 147-NQ/ĐU ngày 4-4-2008 của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), Kết luận số 111-KL/QUTW ngày 12-2-2019 của Quân ủy Trung ương về “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Quân đội giai đoạn mới”. Cục Tổ chức và ngành tổ chức xây dựng Đảng toàn quân đã chủ động nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với TCCT, Thường vụ Quân ủy Trung ương, Quân ủy Trung ương và cấp ủy các cấp lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thành công các đại hội đảng các cấp và Đại hội Đảng bộ Quân đội.

Những năm gần đây, Cục Tổ chức và ngành tổ chức xây dựng Đảng trong toàn quân đề xuất nhiều chủ trương, giải pháp xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong Đảng bộ Quân đội theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, khóa XII) về xây dựng Đảng. Trình Ban Bí thư ban hành Quy định về chức năng, nhiệm vụ của các loại hình tổ chức cơ sở đảng; đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tổ chức đảng, tổ chức cơ quan chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam; tham mưu với Thường vụ Quân ủy Trung ương xây dựng hệ thống cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp; triển khai thống nhất đồng bộ trong Đảng bộ Quân đội việc quản lý cơ sở dữ liệu đảng viên bằng công nghệ thông tin.

Từ năm 2021 đến nay, Cục Tổ chức đã chủ động nghiên cứu, tham mưu với Ban Thường vụ Quân ủy Trung ương ban hành và triển khai Kế hoạch thực hiện Kết luận số 21-KL/TW về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; Kế hoạch của Quân ủy Trung ương thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với hệ thống chính trị trong giai đoạn mới; Nghị quyết số 847-NQ/QUTW về phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới; rà soát, bổ sung nội dung Kết luận số 21-KL/TW vào Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết đại hội đảng bộ nhiệm kỳ 2020-2025, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; Kế hoạch của Quân ủy Trung ương thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong Quân đội; Hướng dẫn số 03-HD/TW của Ban Bí thư về thí điểm sinh hoạt đảng trực tuyến ở đảng bộ cơ sở, chi bộ có tính chất đặc thù hoặc trong hoàn cảnh đặc biệt và sinh hoạt đảng theo tổ đảng ở chi bộ đông đảng viên.

Cục Tổ chức phối hợp xây dựng, triển khai thực hiện Hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương về một số vấn đề cụ thể thi hành Quy định số 49-QĐ/TW của Bộ Chính trị về tổ chức đảng trong Quân đội nhân dân Việt Nam; Hướng dẫn của TCCT thực hiện Quy định số 51-QĐ/TW của Ban Bí thư về tổ chức cơ quan chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam; Hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn (thay thế Hướng dẫn số 35-HD/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương); phối hợp xây dựng Quy chế lãnh đạo của Quân ủy Trung ương đối với công tác quản lý, sử dụng đất quốc phòng; Quy chế lãnh đạo của Quân ủy Trung ương đối với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội và Quy chế lãnh đạo của Quân ủy Trung ương đối với công tác xăng dầu trong Quân đội nhân dân Việt Nam.

Đề xuất kiện toàn tổ chức, biên chế cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các đơn vị theo Nghị quyết của Quân ủy Trung ương và Kế hoạch của Bộ Quốc phòng về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo. Chỉ đạo, hướng dẫn các cấp ủy tiến hành sơ, tổng kết các nghị quyết chuyên đề của Quân ủy Trung ương, Ban Thường vụ Quân ủy Trung ương đạt mục đích, yêu cầu đề ra. Chủ động tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn tiến hành có hiệu quả CTĐ, CTCT trong các nhiệm vụ, nhất là CTĐ, CTCT trong bảo vệ chủ quyền biên giới, biển, đảo; diễn tập đối kháng của Tổng cục II với Binh chủng Đặc công; tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh; hoạt động CTĐ, CTCT đối với các đơn vị mới thành lập như: Tàu ngầm, cảnh sát biển, chống khủng bố, gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc... và trong nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương góp phần xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân. Chuẩn bị nội dung và tổ chức tốt các cuộc hội thi, hội thao, các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên ngành tổ chức trong toàn quân.

Cùng với thực hiện tốt chức năng nghiên cứu, tham mưu về công tác tổ chức xây dựng Đảng và CTĐ, CTCT trong các nhiệm vụ, Đảng ủy, chỉ huy Cục Tổ chức luôn chăm lo lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đảng bộ trong sạch, vững mạnh gắn với xây dựng cơ quan vững mạnh toàn diện, trong đó lấy lãnh đạo hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị là trung tâm; xây dựng cấp ủy, chi bộ là then chốt. Coi trọng và không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, trước hết là đội ngũ cán bộ chỉ huy Cục, các phòng, ban và cán bộ nghiên cứu có trình độ chuyên môn giỏi. Với những thành tích, chiến công đạt được trong chặng đường 77 năm qua, Cục Tổ chức vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng danh hiệu Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân; 2 Huân chương Độc lập hạng Nhất; 3 Huân chương Quân công (2 hạng Nhất, 1 hạng Ba); 1 Huân chương Chiến công hạng Nhất; 3 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc (hạng Nhất, Nhì, Ba); Huân chương Itxala hạng Nhất của Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào và Huân chương Hữu nghị của Nhà nước Campuchia cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Bước vào giai đoạn cách mạng mới, nhiệm vụ xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; xây dựng Đảng bộ Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI đặt ra yêu cầu ngày càng cao về chất lượng và hiệu quả công tác tổ chức xây dựng Đảng trong Quân đội. Phát huy truyền thống “Đoàn kết, kiên định, chủ động, sáng tạo”, cán bộ, nhân viên, chiến sĩ ngành tổ chức xây dựng Đảng toàn quân nói chung, Cục Tổ chức nói riêng quyết tâm phấn đấu, rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức và năng lực công tác, nắm chắc chức năng, nhiệm vụ, chủ động nghiên cứu, tham mưu triển khai đồng bộ, toàn diện, hiệu quả các chủ trương, giải pháp về công tác tổ chức xây dựng Đảng và CTĐ, CTCT trong các nhiệm vụ, góp phần xây dựng các cấp ủy, tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, Đảng bộ Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, xứng đáng với truyền thống đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân.

Thiếu tướng VŨ ĐÌNH VÂN, Bí thư Đảng ủy, Phó cục trưởng Cục Tổ chức, Tổng cục Chính trị