QĐND - Tình hình dịch bệnh trên địa bàn cả nước đang có những diễn biến phức tạp. Trong khi đó các đơn vị trong toàn quân đang chuẩn bị đón nhận chiến sĩ mới. Lo lắng đối với việc bảo đảm sức khỏe bộ đội, một số cán bộ, chiến sĩ đã gọi điện, viết thư gửi Báo Quân đội nhân dân bày tỏ mong muốn được cung cấp thông tin, hướng dẫn cách phòng, chống dịch bệnh. Đáp ứng nhu cầu của bạn đọc, phóng viên chúng tôi đã làm việc với cơ quan chức năng Cục Quân y (Bộ Quốc phòng) để cung cấp thông tin cho bạn đọc.

Quan tâm tới sức khỏe chiến sĩ mới

Trao đổi với chúng tôi về công tác điều trị, chăm sóc sức khỏe bộ đội trong dịp Tết vừa qua, Đại tá Phạm Hoài Giao, Trưởng phòng Kế hoạch (Cục Quân y) nhận xét: “Tình hình sức khỏe của cán bộ, chiến sĩ toàn quân cơ bản ổn định. Các đơn vị không để dịch bệnh xảy ra, bảo đảm tốt vệ sinh an toàn thực phẩm. Công tác cấp cứu, điều trị cho bộ đội và nhân dân kịp thời, hiệu quả, an toàn…”.   

Vừa kiểm tra chuẩn bị đón chiến sĩ mới tại một số đơn vị về, Đại tá Lê Ngọc Anh, Trưởng phòng Vệ sinh phòng dịch (Cục Quân y) cung cấp thêm: "Ngay sau Tết Nguyên đán các đơn vị đã chủ động tổ chức tổng dọn vệ sinh doanh trại, nơi ăn ở, sinh hoạt, phun thuốc khử trùng toàn bộ nhà ở, các công trình công cộng để chuẩn bị đón chiến sĩ mới và ra quân huấn luyện. Quân y các đơn vị cũng đã chuẩn bị đầy đủ con người, cơ số thuốc, hóa chất, vật tư, trang thiết bị bảo đảm sẵn sàng cho công tác phòng, chống dịch".

Cán bộ Viện Vệ sinh Phòng dịch quân đội nghiên cứu phòng, chống dịch bệnh.

Tuy vậy, tình hình thời tiết và dịch bệnh thời gian qua trên cả nước diễn biến phức tạp. Thời điểm hiện tại là mùa Đông - Xuân lạnh, thiếu ánh nắng mặt trời là điều kiện cho vi rút, vi khuẩn gây bệnh phát triển, dễ xảy ra dịch bệnh. Do đó, ngay trong những ngày đầu năm 2014, Cục trưởng Cục Quân y đã có hai văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị về công tác phòng, chống dịch (Hướng dẫn số 86/HD-QY về phòng, chống dịch nhiễm khuẩn mô não cầu năm 2014 và Công văn số 98/QY-VSPD về tăng cường phòng, chống dịch cho chiến sĩ mới). Sở dĩ Cục Quân y chủ động quan tâm tới sức khỏe chiến sĩ mới bởi đây là đối tượng vừa mới vào quân đội, thay đổi môi trường, điều kiện sinh hoạt, sức khỏe, khả năng đề kháng chưa cao như các quân nhân đã qua rèn luyện; trong khi cường độ hoạt động lớn sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của bộ đội. Nhưng trên thực tế, năm 2013, toàn quân xảy ra 13 vụ dịch, tập trung chủ yếu tại các đơn vị, vào cuối giai đoạn huấn luyện chiến sĩ mới. Do đó, Cục Quân y yêu cầu các biện pháp phòng, chống dịch, bảo đảm sức khỏe cho bộ đội, nhất là chiến sĩ cần được các đơn vị tăng cường triển khai thực hiện tốt cả trước và trong suốt quá trình huấn luyện. Doanh trại phải được khử trùng trước khi chiến sĩ mới về; môi trường ăn ở, sinh hoạt phải sạch sẽ, thoáng mát; khi bộ đội về ở đông cần đặc biệt duy trì chế độ kiểm tra và thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở làm tốt vệ sinh cá nhân; phòng ngừa dịch bệnh từ gia súc, gia cầm bùng phát, lây sang người…

Phòng tránh dịch bệnh nguy hiểm

Ở nước ta hiện nay, mỗi năm có khoảng 3,5 triệu người mắc bệnh truyền nhiễm. Bệnh truyền nhiễm và dịch bệnh luôn là gánh nặng cho sức khỏe cộng đồng. Theo thời gian, mô hình bệnh truyền nhiễm diễn biến phức tạp, gia tăng các dịch bệnh mới nổi, tái nổi và môi trường quân đội cũng không tránh khỏi bị tác động, ảnh hưởng. Đại tá Lê Ngọc Anh, lưu ý: Các loại dịch bệnh chủ yếu do vi khuẩn, vi rút gây ra mà cán bộ, nhân viên quân y, cấp ủy - chỉ huy, cán bộ, chiến sĩ các đơn vị phải luôn quan tâm, đề phòng là: Nhiễm khuẩn mô não cầu, nhiễm vi rút đường hô hấp cấp, sốt phát ban, thủy đậu, quai bị, nhiễm trùng, nhiễm độc do ăn uống… Trong đó, nhiễm khuẩn mô não cầu là dịch bệnh rất nguy hiểm, cần tăng cường các biện pháp phòng, chống.

Luyện tập thể thao - một biện pháp phòng, chống dịch bệnh, nâng cao sức khỏe cho bộ đội ở Lữ đoàn 144 (Bộ Tổng tham mưu).

Nhiễm khuẩn mô não cầu là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính, có thể gây tử vong nhanh trong vòng từ 12-24 giờ, từ khi bệnh khởi phát, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Theo hướng dẫn, chỉ đạo của Cục Quân y, để phòng, chống dịch bệnh này quân y các cấp, từ chiến sĩ vệ sinh, y tá, y sĩ, bác sĩ trong các đại đội, tiểu đoàn, bệnh xá đến quân y tuyến trên phải thực hiện tốt việc giám sát, phát hiện sớm (giám sát phát hiện ca bệnh, chuyển bệnh nhân lên tuyến trên, điều trị ban đầu, xét nghiệm chẩn đoán), tổ chức chống dịch (cách ly và vệ sinh, điều trị dự phòng, khử trùng), báo cáo kịp thời. Những triệu chứng nghi ngờ liên quan đến nhiễm khuẩn mô não cầu như: Sốt cao từ 38% độ C trở lên, đau họng, đau đầu kèm theo buồn nôn, nôn, có ban ngoài da… phải được theo dõi tại tuyến bệnh xá. Nếu bệnh nhân biến chứng nặng như: Sốt kéo dài, rối loạn ý thức, có hội chứng màng não, ban xuất huyết… phải chuyển ngay và chuyển thẳng về bệnh viện cao nhất, gần nhất, tùy từng trường hợp cụ thể.

Đại tá Lê Ngọc Anh cung cấp: Theo thống kê của cơ quan, trong 4 năm (từ 2010 đến 2014), toàn quân đã xảy ra 20 vụ nhiễm khuẩn mô não cầu, chiếm 38,5% số vụ dịch, tại 10 đơn vị đầu mối trực thuộc. Dịch xảy ra ở tất cả các tháng trong năm với 2 đỉnh là tháng 2 và tháng 10. Điều đáng mừng 2 năm gần đây, nhờ làm tốt công tác phòng, chống dịch, cấp cứu, điều trị kịp thời nên không có trường hợp nào tử vong. Kết quả đạt được giúp ngành y quân đội có thêm kinh nghiệm phòng, chống hiệu quả. Tuy nhiên, chúng ta cần tiếp tục tuyên truyền để mọi người hiểu về mầm bệnh, nguồn bệnh, đường lây truyền, triệu chứng, biện pháp phòng, chống của từng loại dịch bệnh cho bộ đội và tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch…

Đẩy mạnh phòng dịch trên toàn tuyến

Những yếu tố ảnh hưởng tới dịch bệnh như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, sự thích nghi và biến đổi của mầm bệnh diễn biến hết sức phức tạp, ảnh hưởng tới tình hình chung của cả nước và quân đội. Để hạn chế đến mức thấp nhất ảnh hưởng của dịch bệnh tới sức khỏe cán bộ, chiến sĩ, trước hết chỉ huy các đơn vị cần tăng cường biện pháp chăm sóc sức khỏe, bảo đảm chế độ ăn uống, ngủ nghỉ, làm việc khoa học, hợp lý, tăng cường tổ chức luyện tập thể thao, nâng cao thể lực và sức đề kháng... Chủ động hướng dẫn bộ đội thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch không đặc hiệu, chú trọng vệ sinh cá nhân, như rửa tay bằng xà phòng, xúc họng, nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý, không khạc nhổ bừa bãi... Phát huy tốt vai trò quân y đơn vị, nhất là y tá cấp đại đội, y sĩ cấp tiểu đoàn đến bệnh xá trung, sư đoàn trong công tác tham mưu, giám sát, phát hiện sớm ca bệnh, chăm sóc sức khỏe bộ đội. Nội dung quan trọng trong hướng dẫn mà Cục Quân y lưu ý: “Tất cả những trường hợp có sốt phải được nghỉ học tập, công tác và theo dõi chặt chẽ, cặp nhiệt độ ít nhất 2 lần/ngày cho đến khi hết sốt…”. Bản thân các quân nhân khi ốm không được chủ quan, làm việc quá sức, mà cần chủ động báo cáo, nghỉ tại trại để quân y theo dõi. Chỉ huy đơn vị không vì thành tích thi đua hay bảo đảm quân số, mà xem nhẹ các biện pháp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe bộ đội, nhất là những trường hợp bị ốm, sốt…

Toàn ngành quân y tiếp tục nâng cao năng lực phòng, chống dịch, cấp trung - sư đoàn và tương đương với sự trợ giúp của hệ thống y học dự phòng tuyến trên để có đủ khả năng giải quyết dịch vừa và nhỏ. Đối với những dịch bệnh chính, nguy cơ cao, cần tập huấn các nội dung cụ thể, có trọng điểm cho từng khu vực. Các đơn vị, bệnh viện quân đội thực hiện nền nếp chế độ báo cáo dịch và bệnh truyền nhiễm theo quy định; phối hợp chặt chẽ với hệ thống y tế dự phòng, dân y nâng cao chất lượng dự báo, giám sát, chủ động phòng, chống dịch từ ngoài lây lan vào quân đội, đồng thời tích cực tham gia phòng, chống dịch, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Cũng theo Trưởng phòng Vệ sinh phòng dịch: Công tác phòng, chống dịch phải chủ động từ tuyến cơ sở tới tuyến Trung ương, thành hệ thống thường xuyên, liên tục, với phương châm “Giám sát, phát hiện sớm, cách ly, điều trị đúng - kịp thời, vận chuyển về tuyến sau hợp lý”. Đối với những bệnh nhân mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây tử vong nhanh, phải “Cứu chữa ngay từ đơn vị - Sử dụng kháng sinh đúng - Vận chuyển hợp lý từ tuyến cơ sở tới bệnh viện cao nhất”. Bệnh viện tuyến trên phải luôn sẵn sàng chi viện cho đơn vị về điều trị và vận chuyển bệnh nhân khi cần thiết. Quan tâm chăm lo công tác chăm sóc sức khỏe bộ đội, mới đây, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã quyết định đầu tư mua sắm, cấp phát hàng trăm xe cấp cứu hiện đại cho các đơn vị. Bộ Quốc phòng yêu cầu các đơn vị được trang bị khai thác, sử dụng hiệu quả phương tiện cấp cứu này vào việc chăm sóc sức khỏe bộ đội, cấp cứu người bệnh kịp thời, chu đáo hơn... hạn chế thấp nhất những sự cố xấu gây ảnh hưởng đến tính mạng của cán bộ, chiến sĩ.

Bài và ảnh: VŨ XUÂN DÂN