Bộ đội đơn vị M41 (Đoàn Chiến Thắng) và thanh niên địa phương múa sạp tại lễ phát động thi đua “Sáng mãi Điện Biên”. Ảnh: Anh Thu
Từ năm 2008, có một lớp thanh niên trẻ lên đường bảo vệ Tổ quốc, mà phẩm chất, năng lực, nhận thức, đặc điểm tâm sinh lý… có những nét khác biệt so với lớp thanh niên trước đó. Đây là lớp thanh niên sinh ra vào những năm 90 của thế kỷ 20, nhiều người quen gọi là lớp thanh niên 9X. Điều này cũng đặt ra những vấn đề mới trong công tác quản lý, giáo dục bộ đội nói chung, lớp “chiến sĩ 9X” nói riêng.

Ngoài những điểm mạnh của “chiến sĩ 9X”, qua các vụ vi phạm kỷ luật, pháp luật thời gian qua cho thấy, xét trên nhiều khía cạnh, có nguyên nhân sâu xa do một số cán bộ trực tiếp làm công tác quản lý, giáo dục chiến sĩ chưa nắm chắc đặc điểm, mặt mạnh, yếu của lớp thanh niên này để có phương pháp, biện pháp quản lý, giáo dục phù hợp, hiệu quả.

“Chiến sĩ 9X” sinh ra khi đất nước đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội; được gia đình quan tâm, chăm lo cả về đời sống vật chất, tinh thần. Nhiều gia đình có điều kiện về kinh tế, mức sống cao (nhất là các gia đình ở thành thị) các em được tiếp cận, tiếp thu nhanh với các thành tựu khoa học kỹ thuật, các thông tin đa dạng, nhiều chiều… Lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần chăm lo bảo đảm tốt đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội, nhất là thời gian đầu chiến sĩ về đơn vị; biết chắt lọc, tiếp thu những tiến bộ, cái mới, nhất là thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, giao lưu, kết nghĩa, tham quan… “đưa” các hoạt động này vào đời sống chiến sĩ một cách sáng tạo, phù hợp với môi trường quân sự.

“Chiến sĩ 9X” nhạy bén và năng động hơn, do có trình độ văn hóa khá cao (nhiều thanh niên thế hệ 9X vào quân ngũ có trình độ văn hóa 12/12). Các em tiếp nhận, nắm các vấn đề, sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội... khá nhanh. Từ đặc điểm này, cán bộ trực tiếp làm công tác quản lý, giáo dục chiến sĩ cần có tư duy mới, vận dụng phương pháp quản lý, giáo dục phù hợp, trên cơ sở tôn trọng cá nhân, tránh “nói nhiều, nói dài” và điều quan trọng là phải nêu cao tính tiền phong gương mẫu trong công việc, nếp sống, giao tiếp… để chiến sĩ học tập, làm theo. Hầu hết thanh niên lứa tuổi 9X có mối quan hệ xã hội đa dạng, nhiều chiều. Cán bộ cần hiểu và tôn trọng các mối quan hệ đó, có biện pháp nắm bắt, quản lý tế nhị, phù hợp.

Với sự phát triển của công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông… nhiều chiến sĩ sử dụng thành thạo máy vi tính, internet, điện thoại di động… Khi ra ngoài doanh trại, hoặc có điều kiện, nhiều chiến sĩ ham mê sử dụng các dịch vụ này phục vụ nhu cầu giải trí, thông tin, giao lưu tình cảm… Cán bộ cần định hướng, giáo dục, tăng cường quản lý để phát huy mặt tích cực, hạn chế những “mặt trái” của các loại dịch vụ này.

Với chiến sĩ thế hệ 9X, mặt mạnh là cơ bản, bên cạnh đó cũng còn không ít những hạn chế, yếu điểm, nhất là dưới tác động nhiều chiều, phức tạp của điều kiện, môi trường xã hội, những hạn chế trên dễ bộc lộ, phát sinh. Một số chiến sĩ và sĩ quan trẻ bản lĩnh chính trị chưa vững vàng, trình độ giác ngộ chưa cao, dễ dao động trước những khó khăn, thử thách thường gặp trong cuộc sống hằng ngày cũng như trong hoạt động quân sự. Do thiếu kinh nghiệm, lại muốn “thể hiện mình”, họ cũng dễ bị lôi kéo, hành động theo cảm tính, bị tác động, ảnh hưởng xấu từ phim ảnh, internet, văn hóa phẩm đồi trụy và mặt trái của kinh tế thị trường.

Với những “ưu” và “khuyết” trên của lớp “Chiến sĩ 9X”, cán bộ chính trị, quân sự các cấp cần quan tâm tìm hiểu, nắm bắt kịp thời diễn biến tư tưởng, tâm tư tình cảm… của bộ đội, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, giáo dục, rèn luyện chiến sĩ ở đơn vị cơ sở, hạn chế thấp nhất các vụ việc vi phạm kỷ luật, pháp luật, mất an toàn giao thông…

BÙI VĂN MẠNH