QĐND - Tháng 9-1952, Trung ương Đảng và Bộ Tổng tư lệnh quyết định mở chiến dịch Tây Bắc và lựa chọn Nghĩa Lộ làm mục tiêu tấn công mở màn chiến dịch.

Thực hiện chủ trương của Đảng, từ tháng 5-1952 quân và dân tỉnh Yên Bái bước vào chuẩn bị mọi mặt để phối hợp và phục vụ chiến dịch. Dân quân, du kích các xã Việt Long, Hưng Khánh, Đại Đồng, Tân Hợp (huyện Trấn Yên), Cát Thịnh, Thượng Bằng La, Minh An, Bình Thuận, Chấn Thịnh (huyện Văn Chấn) cùng các đơn vị bộ đội địa phương dẫn đường đưa quân báo của Đại đoàn 308 vào vùng địch và bảo vệ an toàn các con đường từ vùng tự do vào Nghĩa Lộ như đường 13A, đường từ Mậu A qua đèo Quế, đèo Khâu Vác, nắm tình hình địch ở các đồn Ba Khe, Ca Vịnh, Sài Lương, Thượng Bằng La, Đồng Bồ. Tỉnh còn thành lập Hội đồng cung cấp tiền phương, bố trí cán bộ phụ trách việc huy động và chỉ huy dân công phục vụ chiến dịch.

Bộ đội ta hành quân tiến vào Tây bắc năm 1952. Ảnh tư liệu.

Cuối tháng 9, đầu tháng 10-1952, các đơn vị từ địa điểm tạm đứng chân đã tiến vào vị trí tập kết, song do địa hình hiểm trở, phải vượt sông Hồng, nên việc vận chuyển vũ khí, vật chất hậu cần cho chiến dịch gặp nhiều khó khăn. Bộ đội và dân quân du kích đã dựa vào dân, nghiên cứu địa hình, học tập kinh nghiệm của dân để lập bến, tổ chức vượt sông. Ban chỉ huy vượt sông tại các bến hiệp đồng chặt chẽ, liên hệ và vận động nhân dân các xã ven sông ủng hộ tre, nứa, lá cọ, dựng các lán trại cho các đơn vị tập kết chuẩn bị vượt sông; phối hợp, tạo điều kiện cho bộ đội công binh lắp cầu phao, đóng thuyền, bè, mảng, dẫn đường cho bộ đội chủ lực, vũ khí, đạn dược qua sông an toàn, đúng kế hoạch. Khối lượng vũ khí, vật chất vận chuyển qua sông Hồng lên tới gần 50 nghìn tấn.

Phục vụ chiến dịch, nhân dân ở các xã ở vùng tự do ủng hộ lương thực, thực phẩm cho bộ đội; tham gia dân công vận chuyển vũ khí, vật chất hậu cần, bảo vệ bộ đội. Bộ chỉ huy chiến dịch và các đơn vị bộ đội, dân quân, du kích tuyên truyền rộng rãi trong nhân dân, thực hiện tốt phòng gian, bảo mật, nên kế hoạch tác chiến, ý định mở chiến dịch giữ được bí mật đến khi mở màn chiến dịch. Chỉ sau 2 ngày chiến đấu, trận đánh Nghĩa Lộ mở màn chiến dịch Tây Bắc đã giành thắng lợi.

Tân Vũ Bảo Yên