QĐND - Chi khu quân sự Việt An của Quân đội Sài Gòn nằm ở giáp ranh giữa ba huyện Thăng Bình, Quế Sơn, Tiên Phước (Quảng Nam). Lực lượng ở căn cứ này có sở chỉ huy, 2 đại đội bộ binh, một trung đội pháo gồm 2 khẩu pháo 155mm, xung quanh căn cứ có hệ thống công sự hỏa lực, rào kẽm gai bảo vệ. Từ chi khu này, địch thường xuyên cho quân đi càn quét các làng xóm trong vùng, triệt phá các cơ sở cách mạng, bắt thanh niên vào dân vệ và lập đồn bốt ở các xã để khống chế nhân dân.

Lực lượng dân quân, du kích ở địa phương đã có lần tổ chức mai phục lực lượng dân vệ và các toán lính địch đi lùng sục làng xóm. Song, địch ở chi khu quân sự kéo xuống khủng bố, đàn áp nhân dân, lập lại đồn bốt dân vệ như cũ. Quân địch ở Chi khu Việt An cho rằng đây là nơi “bất khả xâm phạm” vì vùng này chỉ có du kích địa phương thôi còn các đơn vị chủ lực của quân giải phóng ở rất xa không thể đến được.

Đầu năm 1965, Sư đoàn 2 Quân giải phóng (Quân khu 5) được giao nhiệm vụ phối hợp với lực lượng vũ trang địa phương chiến đấu ở chiến trường này. Sau khi đoàn cán bộ đi nghiên cứu chiến trường về, sư đoàn giao nhiệm vụ cho Trung đoàn 1 phải bí mật, nhanh chóng, bất ngờ tiến công tiêu diệt Chi khu Việt An, bởi đây là căn cứ quân sự “đầu não”, diệt được Việt An thì hệ thống đồn bốt dân vệ trong vùng sẽ bị tan rã.

Nhận nhiệm vụ xong, ngay đêm 30 Tết nguyên đán năm ấy, từ hậu cứ, Trung đoàn 1 cấp tốc hành quân; mỗi người mang theo 10 nắm cơm để ăn trong ba ngày tết. Đơn vị không phải dừng lại nấu cơm dọc đường. Bộ đội vừa hành quân, vừa nghỉ. Đêm 6-2-1965, bộ đội đến khu vực tập kết, triển khai công tác chuẩn bị chiến đấu. Sau khi hết thời gian ngừng bắn trong dịp tết, 2 giờ 5 phút, Trung đoàn 1 và các đơn vị hỏa lực phối thuộc nổ súng tiến công Chi khu quân sự Việt An. Địch hoàn toàn bất ngờ. Hai mũi tiến công của Tiểu đoàn 40 đột nhập vào chi khu, đánh chiếm sở chỉ huy, trận địa pháo 155mm; đánh sập các công sự, hầm ngầm. Địch bị bất ngờ không kịp phản ứng, nên hoảng loạn đối phó rồi bỏ chạy hoặc xin hàng.

Làm chủ Chi khu Việt An, bộ đội ta sử dụng pháo 155mm vừa thu được của địch, bắn vào căn cứ địch ở Tuần Dương, Hà Lam…

Trong khi đánh chiếm chi khu Việt An, các đơn vị khác của trung đoàn phối hợp cùng dân quân, du kích uy hiếp, gọi hàng các đồn bốt dân vệ ở các xã lân cận. Thấy Chi khu Việt An đã bị tiêu diệt, tổ chức dân vệ ở 13 xã trong vùng bỏ chạy hoặc nộp vũ khí xin hàng. Ta mở được vùng giải phóng có tới 20.000 dân.

Trần Ngọc