QĐND - Bắc Ninh là tỉnh gần Hà Nội nên được quân Pháp rất quan tâm và tìm cách đánh chiếm. Nắm được ý đồ của địch, tháng 11-1945, Tỉnh ủy Bắc Ninh họp tại xã Tú Hồ (Thuận Thành), đề ra chủ trương lãnh đạo, đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân, kiên quyết đập tan mọi âm mưu của kẻ thù. Cùng với đó, nhiệm vụ tổ chức hệ thống chính quyền nhân dân cách mạng, Mặt trận Việt Minh cũng khẩn trương được triển khai kiện toàn từ tỉnh cho đến cơ sở...

Bằng các biện pháp nắm tình hình, ta phát hiện sớm âm mưu của quân Tưởng và bọn phản động câu kết với thực dân Pháp khiêu khích, kích động tạo cớ bất ngờ gây chiến, chụp bắt cơ quan Tỉnh ủy và chính quyền nhân dân. Tương kế, tựu kế, Tỉnh ủy triển khai chỉ đạo các lực lượng cần kiên trì, kiềm chế, tránh mắc mưu và triệt để phân hóa kẻ thù; đồng thời chỉ đạo Ty Liêm phóng đấu tranh phát hiện, nắm vững quy luật, thời gian, quy mô và thủ đoạn hoạt động, củng cố chứng cứ, vạch trần bộ mặt của bọn phản động, làm cơ sở để Tỉnh ủy hạ quyết tâm đập tan các hoạt động của chúng. Các lực lượng Vệ quốc đoàn, cảnh vệ và dân quân, triển khai kế hoạch bảo vệ Đảng, chính quyền.

Tại thị xã Bắc Ninh, quân Tưởng Giới Thạch và bọn phản động liên tiếp khủng bố, thủ tiêu cán bộ của Đảng. Ngày 2-5-1946, tình huống cách mạng đã xuất hiện. Tỉnh ủy nhanh chóng chỉ đạo các LLVT, nòng cốt là Ty Liêm phóng đồng loạt ra quân kiên quyết trừng trị bọn phản động. Theo phương án đã chuẩn bị sẵn, Vệ quốc đoàn, công an bao vây tiêu diệt sào huyệt của bọn Việt Quốc ở khu vực chùa Hàm Long (Võ Giàng), phố ga Thị Cầu, rạp chiếu bóng A-lăm-bơ-ra, bắt sống 45 tên phản động giữ tại chùa Ân Phú, diệt bọn đầu sỏ, ngoan cố ở Đình Bảng (Từ Sơn). Như vậy, bằng các biện pháp lãnh đạo kiên quyết, mưu trí của Tỉnh ủy, trong đợt ra quân nhanh gọn, ta diệt và bắt hầu hết bọn cầm đầu ngoan cố, đập tan âm mưu của bọn phản động.

Chuẩn bị trước cho khả năng thực dân Pháp xâm lược, ta gấp rút xây dựng các chi đội bộ đội chủ lực, các đội “Cảm tử quân” và các ban chỉ huy tự vệ các huyện, xã và tổ chức huấn luyện khẩn trương, luyện tập bảo vệ xóm làng, làm nòng cốt cho thế trận toàn dân đánh giặc. Khi kháng chiến bùng nổ, các lực lượng này bất ngờ tập kích sân bay Gia Lâm; phục kích viện binh Pháp từ Hà Nội lên giải vây cho Bắc Ninh, diệt 50 tên; bao vây, cầm chân địch ở nhiều nơi, gây cho chúng nhiều tổn thất...

Trần Văn