Ngày 25-10, Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm cứu nạn (UBQGTKCN) tổ chức hội nghị sơ kết công tác phòng, chống lụt, bão, tìm kiếm cứu nạn từ đầu năm đến nay, trong đó tập trung rút kinh nghiệm việc phòng, chống cơn bão số 6. Trung tướng Nguyễn Đức Soát, Phó Tổng tham mưu trưởng, Phó chủ tịch UBQGTKCN chủ trì hội nghị.

Chủ động đối phó

Bão số 6 là một cơn bão có phạm vi ảnh hưởng rộng, di chuyển nhanh và có sức tàn phá mạnh nhất trong nhiều năm trở lại đây tại khu vực miền Trung. Ngay từ khi có thông tin dự báo về cơn bão, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã triệu tập họp Ban chỉ đạo PCLBTKCN để triển khai các công tác sẵn sàng đối phó.
Bộ Quốc phòng đã thành lập Sở chỉ huy tiền phương, đồng thời cử đoàn công tác đặc biệt do Trung tướng Phạm Hồng Lợi-Phó Tổng tham mưu trưởng dẫn đầu vào Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi... trực tiếp chỉ huy, điều hành công tác phòng, chống bão. Các công điện chỉ đạo của Bộ Quốc phòng được các đơn vị quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc. Từ cơ quan Bộ Quốc phòng đến các đơn vị, công tác chuẩn bị ứng phó với bão diễn ra khẩn trương đúng tư tưởng chỉ đạo: Phòng, chống thiên tai là nhiệm vụ chiến đấu của quân đội trong thời bình.
Cuộc họp Ban chỉ đạo PCLB Bộ Quốc phòng vừa kết thúc, Thủ trưởng Tổng cục Chính trị đã triệu tập họp khẩn cấp các cơ quan chức năng, triển khai công tác chính trị-tư tưởng, động viên tinh thần cán bộ, chiến sĩ; công tác chính sách, dân vận; hoạt động thông tin, tuyên truyền và các mặt bảo đảm khác. Nhiều lượt cán bộ của cơ quan Tổng cục Chính trị kịp thời có mặt tại miền Trung để tham gia phòng, chống bão. Mặc dù 22 giờ, chuyến bay cuối cùng của ban bay huấn luyện mới kết thúc, nhưng ngay sau khi có chỉ thị của Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân, lãnh đạo, chỉ huy Đoàn không quân C18 đã hội ý chớp nhoáng thống nhất giao nhiệm vụ cho các bộ phận chuẩn bị cất cánh bay báo bão. Khi bão số 6 còn cách đất liền 400km, thì cũng là lúc những cánh bay báo bão đầu tiên của Đoàn C18 hoàn thành nhiệm vụ trở về. Trước, trong và sau bão, bộ đội Không quân đã thực hiện 19 lần cất cánh bay báo bão, theo dõi nắm tình hình và phục vụ lãnh đạo, chỉ huy điều hành hoạt động phòng, chống, khắc phục hậu quả.
Bộ đội Không quân, Biên phòng, Hải quân... hoạt động với cường độ cao nhất, kịp thời thông báo, giúp đỡ ngư dân trên biển khẩn trương đưa tàu, thuyền về nơi tránh bão an toàn. Các đồn biên phòng tuyến biển đã bắn pháo hiệu tại hàng chục điểm và liên tục dùng máy thông tin sóng ngắn (ICOM) phối hợp với các địa phương gọi 39.624 tàu, thuyền; kéo, bố trí cho 9.992 phương tiện thủy neo đậu tránh bão an toàn.
Bộ đội chủ lực, địa phương, dân quân tự vệ cùng dồn sức chuẩn bị lực lượng, phương tiện, vật chất cần thiết theo đúng phương châm "4 tại chỗ". Bộ Quốc phòng đã phối hợp với Cục Dự trữ quốc gia kịp thời cấp phát bổ sung 6 xuồng cao tốc, 710 bộ nhà bạt, 10.000 phao cứu sinh, 14.500 phao tròn và 420 phao bè... cho các đơn vị thuộc Quân khu 5 và các tỉnh miền Trung... Không để nhân dân bị đói, Tổng cục Hậu cần đã chuyển ngay 1,5 tấn lương khô; các đơn vị đã chuyển hàng chục tấn lương thực, thực phẩm; hàng chục nghìn gói mì tôm... vào vùng tâm bão sẵn sàng cho công tác cứu trợ, cứu nạn.
Quân đội đã huy động 15.137 lượt cán bộ, chiến sĩ và 20.983 lượt dân quân tự vệ tuyên truyền, vận động, giúp di dời 79.962 hộ dân, 360.485 người, cùng tài sản ra khỏi vùng nguy hiểm về nơi tránh bão an toàn. Các đơn vị thuộc Quân chủng Hải quân, Bộ đội Biên phòng, Quân khu 5, Quân chủng Phòng không-Không quân... đã sử dụng hàng trăm tàu, xuồng, ca nô, xe ô tô các loại phục vụ cho việc phòng, chống bão... Sự chủ động của các lực lượng, trong đó nòng cốt là quân đội nhân dân được xem là biện pháp tốt nhất giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản do bão số 6 gây ra.

Xả thân cứu dân trong bão lũ

Bất chấp đêm tối, mưa bão hoành hành, cán bộ, chiến sĩ các đơn vị quân đội đã có mặt kịp thời ở những nơi xung yếu nhất để cứu người, cứu tài sản. Hàng trăm cụ già, trẻ em, phụ nữ mới sinh con hoặc mang thai sắp tới kỳ sinh nở... đã được bộ đội ứng cứu, đưa về đơn vị lo ăn, ở chu đáo trong những ngày mưa bão. Cho đến bây giờ chị Nguyễn Thị Trúc, ở tổ 23, phường Liên Chiểu (Đà Nẵng) vẫn còn bị ám ảnh trước khung cảnh nhà mình bị sập. Một mảng tường lớn rơi xuống đè vào người làm chị Trúc bị thương nặng, các chiến sĩ quân y phân đội M77 (Đơn vị H82) đã có mặt sơ cứu, băng bó và kịp thời đưa chị đến bệnh viện.
Hàng chục cán bộ, chiến sĩ quân đội đã bị thương trong khi làm nhiệm vụ ứng cứu nhân dân. Một trong số đó là trung úy Phạm Văn Thoan, đài trưởng ra-đa, thuộc phân đội M77. Trong bão, Thoan đã cùng đồng đội cứu hàng chục cụ già, em nhỏ ra khỏi những căn nhà bị sập. Khi Thoan đang cõng một cụ già ngoài 70 tuổi vượt mưa bão thì bị một tấm tôn lớn bay trùm xuống mặt. Rất nhanh, anh giơ tay đỡ tấm tôn để nó không đập vào người cụ già. Gió giật mạnh, tấm tôn chém xẻ ngang bàn tay làm rách một đoạn, máu chảy ướt đẫm tay áo... Sau khi được đồng đội băng bó, khâu vết thương, Thoan lại lao vào việc cùng đồng đội đi cứu giúp dân.
Hình ảnh người chiến sĩ Quân đội nhân dân không quản hiểm nguy, băng mình trong gió bão cứu dân sẽ mãi còn trong tâm trí nhân dân TP Đà Nẵng, các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Thừa Thiên - Huế... Ông Nguyễn Bá Đức-Phó chủ tịch UBND phường Liên Chiểu (Đà Nẵng) rất cảm phục khi chứng kiến cảnh những cán bộ, chiến sĩ quân đội cứu giúp nhân dân... Cùng với bảo vệ tính mạng, một khối lượng tài sản rất lớn của nhân dân cũng đã được bộ đội giữ gìn, bảo vệ an toàn tuyệt đối. Đặc biệt sau khi nhận được tin có 3 tàu của ngư dân gặp nạn trên biển, Quân chủng Hải quân, Bộ đội Biên phòng đã điều động ngay lực lượng, phương tiện triển khai phương án cứu nạn. Mặc cho sóng cấp 7, chỉ đi được khoảng 1,2 hải lý/giờ... nhưng các tàu được giao nhiệm vụ đã cứu kéo thành công, đưa các tàu bị nạn về nơi an toàn.

Giúp dân khắc phục hậu quả là trên hết

Ngay sau khi bão tan, Bộ Quốc phòng chỉ thị cho Quân khu 4, Quân khu 5 và các đơn vị Bộ đội Biên phòng; Quân chủng Hải Quân, Phòng không-Không quân đứng chân trên địa bàn dừng huấn luyện một tuần để giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả sớm ổn định cuộc sống. Từ các hướng, những cánh quân "thần tốc" đổ về Đà Nẵng, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam. Hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ đều có chung một mong muốn được góp sức mình xoa dịu nỗi đau mất mát, thiệt hại của đồng bào miền Trung. Người dân thành phố Đà Nẵng, Quảng Nam; Thừa Thiên-Huế... còn nhớ mãi hình ảnh những chiến sĩ biên phòng đội mưa, bão tới từng nhà giúp dân chống chọi và khắc phục hậu quả ngay khi bão đi qua.
Điển hình phải kể đến là Đồn biên phòng H60, mặc dù doanh trại bị bão làm thiệt hại nặng, gần 30% quân số của đồn có gia đình bị bão tàn phá, nhưng cán bộ, chiến sĩ của đồn vẫn gác chuyện riêng để giúp dân khắc phục hậu quả. Bộ đội Biên phòng Đồn H60 là những người đầu tiên có mặt tại các địa bàn trọng điểm thị xã Hội An để thăm hỏi bà con, đưa người bị thương đi cấp cứu và giúp dân khắc phục hậu quả. Được Bộ CHBP tỉnh tăng cường thêm lực lượng, Đồn H60 đã trục vớt hàng chục phương tiện của ngư dân bị nạn, dựng lại, sửa chữa gần 150 ngôi nhà bị hư hại. Không chỉ nhường nhà, bộ đội còn nhường giường, quần áo, chăn màn cho dân vào tránh bão trong doanh trại. Đón nhận những bát cơm dẻo, canh nóng từ bàn tay các chiến sĩ Vùng C Hải quân, Đoàn công binh T3, Đoàn phòng không B75... nhiều mẹ, nhiều chị xúc động đến nghẹn ngào. Các đơn vị quân đội đã giải phóng hơn 100km đường giao thông; làm mới, sửa chữa hàng chục nghìn ngôi nhà, phòng học... bị sập đổ, hư hỏng... Tinh thần tận tâm, tận lực vì dân của bộ đội được chính quyền, nhân dân các địa phương đánh giá cao.

Để góp phần chia sẻ khó khăn, mất mát của đồng bào vùng bão Bộ Quốc phòng đã hỗ trợ các địa phương vùng bị thiệt hại nặng 2,6 tỷ đồng, đồng thời gửi thư thăm hỏi các gia đình có người bị nạn. Tổng cục Chính trị có điện kịp thời động viên cán bộ, chiến sĩ quân đội kiên cường, sát cánh cùng nhân dân phòng, chống, khắc phục hậu quả. Phong trào hướng về đồng bào miền Trung dấy lên ở hầu khắp các đơn vị. Hàng tỷ đồng, hàng chục tấn hàng hóa thấm đượm tình nghĩa của cán bộ, chiến sĩ quân đội đã được chuyển nhanh đến đồng bào vùng bão.

Những khó khăn, bất cập

Tuy đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả cơn bão số 6 nhưng để tăng cường khả năng cơ động, ứng cứu của bộ đội, vấn đề đặt ra là phải tiếp tục đồng bộ và bổ sung các trang bị, phương tiện chuyên dùng cho nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn. Thực tế, các đơn vị vẫn phải sử dụng nhiều trang bị, phương tiện phục vụ huấn luyện, SSCĐ vào nhiệm vụ PCLBTKCN.
Mặt khác, để nâng cao hơn nữa hiệu quả phòng, chống khắc phục hậu quả của LLVT nói chung và quân đội nói riêng, cần phải có một cơ chế phối hợp đồng bộ, phù hợp. Trong bão số 6 và một số cơn bão trước đó, có lúc, có nơi việc phối hợp giải quyết mối quan hệ giữa các cơ quan chức năng, lực lượng và các địa phương chưa thật chặt chẽ. Các đơn vị làm nhiệm vụ ở cửa sông, cửa biển, bến cảng phải tăng cường phối hợp với địa phương tiến hành kiểm tra, kiểm soát quản lý chặt chẽ người, phương tiện kiên quyết ngăn chặn không cho các phương tiện thiếu thiết bị an toàn hoạt động trên biển. Cần coi đây là một biện pháp quan trọng góp phần giảm đến mức thấp nhất những thiệt hại do thiên tai gây ra.

Bài, ảnh: KIM NGỌC - ĐÌNH XUÂN và QUANG THIỆN