Tiết xuân khiến không khí trong các phòng thực hành của Trường trung học Kỹ thuật Phòng không - Không quân (PK-KQ) bớt đi sự nóng bức, nơi mà nhiệt độ hơn 40 độ C luôn thường trực mỗi khi cả thầy và trò phải thực hành với các thiết bị kỹ thuật trên xe đặc chủng. Nhưng những cơn mưa phùn dai dẳng cũng làm cho cả thầy và trò ướt đầm mũ áo trong các bài thực hành trên những giàn ra-đa khổng lồ ngoài bãi tập. Thầy cố gắng truyền đạt những gì tốt nhất, trò tiếp thu những điều bổ ích nhất với mục tiêu chất lượng học tập phải được đặt lên hàng đầu. Nơi đây đã và đang đào tạo ra những người lính thợ chủ chốt ở các đơn vị thuộc Quân chủng PK-KQ.

Thượng tá Đặng Đình Thắng trăn trở với chúng tôi:

- Đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng đào tạo là mục tiêu lâu dài nhưng cũng là vấn đề sống còn hiện nay của nhà trường.

Với cương vị là Trưởng phòng Đào tạo, thầy Thắng đã có nhiều chuyến khảo sát thực tế tại các đơn vị - nơi những học viên của trường đang công tác để đánh giá đúng chất lượng “sản phẩm” của trường. Kết quả khảo sát cho thấy, phần lớn học viên ra trường đã đảm nhận được nhiệm vụ. Nhưng điều khiến anh chưa thật vui là số có trình độ giỏi, có khả năng sáng tạo còn ít. Đây là vấn đề trăn trở của lãnh đạo nhà trường và thường xuyên là nội dung trọng tâm của các khóa đào tạo. Ngoài khảo sát thực tế từ tuyến cán bộ ở cơ sở, nhà trường đã thực hiện một chủ trương khá mới mẻ là tham khảo ý kiến theo chủ trương “đơn vị cần cái gì thì nhà trường đào tạo theo hướng đó”. Theo thầy Thắng, hướng đi này đã liên kết chặt chẽ giữa giảng đường và thực tế, giữa giảng đường và bãi tập.

Chúng tôi có buổi tham quan giờ thực hành sửa chữa khí tài bảo đảm tham số kỹ thuật của tên lửa C125. Tất cả học viên của lớp học đều được thực hành và quan sát trực tiếp trên máy ngay tại giảng đường. Với các loại vũ khí, việc quan sát trực tiếp chuyển động của các bộ phận không khó, nhưng với thiết bị kỹ thuật của ra-đa thì đây là vấn đề vô cùng khó khăn. Trước đây bài giảng chỉ có cách thực hiện duy nhất là cả thầy và trò cùng phải trèo vào trong xe chuyên dụng, trong một không gian chật hẹp, hạn chế tầm nhìn, thiếu ánh sáng... thì nay việc đưa toàn bộ hệ thống thiết bị này xuống giảng đường mà vẫn bảo đảm được tính năng và các thông số hoạt động là một nỗ lực rất lớn của nhà trường. Khi còn phải tiến hành bài giảng trên xe, mỗi lần giáo viên chỉ hướng dẫn được từ 5 đến 7 học viên. Nay thì vài chục học viên đều được học cùng một lúc trong điều kiện rất thuận lợi. Để có được giờ học trực quan này, cán bộ, giáo viên Khoa Tên lửa và phân đội bảo đảm kỹ thuật đã phải mất nhiều công nghiên cứu để chuyển toàn bộ hệ thống máy móc, thiết bị trên xe xuống đất. Đây là sáng kiến rất có giá trị, chỉ riêng về mặt kinh tế đã tiết kiệm được hàng trăm triệu đồng.

Từ khi nhà trường thực hiện phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến phương pháp dạy học thì hầu hết các khoa đã có những sáng kiến thiết thực. Bộ môn trạm nguồn điện Khoa Pháo phòng không đã tiến hành phương pháp cắt bổ động cơ của trạm nguồn. Với các máy móc, vũ khí, thiết bị được cắt bổ theo tiết diện của nó, khi thực hành học viên hoàn toàn được quan sát trực tiếp cơ chế hoạt động, chuyển động của từng bộ phận máy trong một hệ thống liên hoàn như: pít tông, sup páp, trục khuỷu... Phương pháp trực quan giúp học viên hình dung và mô phỏng lại được toàn bộ hoạt động của máy, điều mà trước đây chỉ học trên sách vở hay các mô hình giả. Đây cũng là sáng kiến được các đoàn kiểm tra, tham quan đánh giá rất cao. Hiện nay, sáng kiến này đã được nhân rộng ra với môn vũ khí đạn để học viên quan sát trực tiếp chuyển động của từng bộ phận vũ khí.

Chúng tôi đồng tình với quan điểm của thượng tá Ngô Xuân Thắng, chủ nhiệm Khoa Tên lửa: “Yếu tố rất quan trọng khi hướng dẫn thực hành là phải làm cho học viên nhận diện, nhớ kỹ từng chi tiết của vũ khí, trang thiết bị kỹ thuật trên chính loại vũ khí, trang thiết bị đó, có như vậy học viên mới cảm thấy hứng thú và tập trung học tập. Đây cũng là yếu tố kích thích tinh thần sáng tạo của người học”. Đi đôi với cải tiến kỹ thuật và ứng dụng tin học vào giảng dạy, nhà trường đã chú trọng chuẩn hóa trình độ cán bộ, giáo viên. Hiện nay, số giáo viên có trình độ đại học và trên đại học của trường đạt 96%. Thực hiện mục tiêu chuẩn hóa, hằng năm trường tiến hành mở lớp học tập chứng chỉ sư phạm bậc 2 cho giáo viên và cán bộ quản lý. Kết quả sát hạch học tập chứng chỉ sư phạm năm 2006 có 100% đạt yêu cầu, trong đó tỷ lệ khá, giỏi đạt 82,46%. Nhà trường thường xuyên tổ chức bồi dưỡng kỹ năng thực hành cho giáo viên giảng dạy chuyên ngành và thi giáo viên dạy giỏi ở các cấp. Những cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu các khoa, phòng, sẽ phân công những giảng viên có kinh nghiệm hướng dẫn, bồi dưỡng. Ngoài việc chủ động biên soạn giáo trình huấn luyện, nhà trường đã tiến hành mời những cán bộ có kinh nghiệm, trình độ qua các thời kỳ biên soạn những giáo trình mới phù hợp với đặc điểm của từng loại vũ khí, trang bị mới đưa vào biên chế trong quân đội. Năm 2006, nhà trường đã biên soạn mới 4 đầu giáo trình về lý thuyết, thực hành với các loại ra-đa và nâng cấp 9 đầu giáo trình khác. Dù còn gặp nhiều khó khăn, nhưng với những bước đi đổi mới mạnh mẽ, sáng tạo, Trường trung học Kỹ thuật PK - KQ đã và vẫn sẽ là một địa chỉ tin cậy về chất lượng đào tạo.

NGUYỄN TUẤN-MINH TRƯỜNG