Nắm chắc tình hình, chủ động phương án
Theo kết quả khảo sát, nguyên nhân của tình trạng thiên tai, sự cố xảy ra thường xuyên, gây hậu quả nặng nề là bởi Yên Bái có địa hình chia cắt, độ dốc lớn; thời tiết thay đổi thất thường, diễn biến phức tạp, khó lường. Cùng với đó, do hoạt động dân sinh, quá trình phát triển kinh tế-xã hội, san gạt mặt bằng, xây dựng các công trình giao thông, thủy điện nhỏ... gây tác động không nhỏ lên mặt bằng của đất. Đặc biệt là sự suy giảm của rừng và thảm thực vật, gây mất cân bằng các sườn dốc, làm thay đổi dòng chảy và ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình thoát nước của sông, suối, gây ra sạt lở, lũ quét.
Theo Đại tá Trần Công Ứng, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Yên Bái, từ năm 2020 đến 2024, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 76 đợt thiên tai nghiêm trọng. Mới đây nhất, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3, hầu hết các địa phương trong tỉnh Yên Bái xảy ra mưa lũ, sạt lở đất, ngập úng. Đến 18 giờ ngày 27-9-2024, thiên tai đã làm 53 người chết, 1 người mất tích; 25.979 ngôi nhà bị thiệt hại; 21.376 hộ dân phải di dời từ khu vực nguy hiểm đến nơi an toàn; hàng trăm ki-lô-mét đường giao thông, công trình công cộng; hàng nghìn héc-ta hoa màu bị phá hủy... ước tính thiệt hại hơn 4.765 tỷ đồng.
Ngay khi xảy ra các đợt thiên tai, sự cố, Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh đã kịp thời báo cáo Bộ tư lệnh Quân khu 2 và chủ động tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai nhiều giải pháp, trọng tâm là thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ; lực lượng tại chỗ; phương tiện, vật tư tại chỗ; hậu cần tại chỗ) trong công tác khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, lấy công tác chuẩn bị lực lượng, huy động vật tư, phương tiện tại các địa phương là trọng tâm; gắn trách nhiệm của đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp trong điều hành, xử trí tình huống thiên tai, sự cố. Nhờ sự chủ động, linh hoạt, tham mưu kịp thời của LLVT tỉnh Yên Bái, cùng sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền địa phương đã góp phần giảm tối đa thiệt hại về người và tài sản cho nhân dân.
|
|
Cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu 2 giúp TP Yên Bái, tỉnh Yên Bái khắc phục hậu quả sau mưa lũ, tháng 9-2024.
|
Ví như vụ lũ quét gây thiệt hại nghiêm trọng xảy ra tại huyện Mù Cang Chải vào tháng 8-2023, Bộ CHQS tỉnh Yên Bái kịp thời báo cáo Bộ tư lệnh Quân khu, đồng thời tham mưu cho lãnh đạo tỉnh trực tiếp đến hiện trường chỉ đạo khắc phục hậu quả. Được sự chỉ đạo của Bộ tư lệnh Quân khu và lãnh đạo tỉnh, Bộ CHQS tỉnh nhanh chóng tổ chức các đội quân y cứu chữa cơ bản, lực lượng phòng, chống thiên tai-tìm kiếm cứu nạn (PCTT-TKCN) cơ động đến huyện Mù Cang Chải thực hiện nhiệm vụ.
Cùng với đó, chỉ đạo Ban CHQS huyện Mù Cang Chải khẩn trương tham mưu, điều động lực lượng cùng nhân dân khắc phục hậu quả. Với sự chủ động, linh hoạt trong ứng phó với tình huống khẩn cấp và sự hỗ trợ kịp thời của Sư đoàn 316 (Quân khu 2), hơn 3.500 cán bộ, chiến sĩ LLVT và nhân dân cùng hàng trăm phương tiện, máy móc đã được huy động, nhanh chóng vào cuộc giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai. Kết quả đã tìm kiếm được 1 nạn nhân mất tích; sửa chữa 237 nhà dân, dựng 57 nhà, di dời khẩn cấp 60 hộ dân đến vị trí an toàn; khắc phục sạt lở đất trên tuyến giao thông Quốc lộ 32 và các tuyến giao thông liên xã...
Hay như công tác ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai nghiêm trọng do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3 vừa qua, Bộ CHQS tỉnh Yên Bái đã kịp thời báo cáo Bộ tư lệnh Quân khu 2, đồng thời tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương huy động hàng nghìn phương tiện của Quân khu 2, các sở, ngành, doanh nghiệp đóng chân trên địa bàn và các tổ chức tình nguyện trong và ngoài tỉnh tập trung ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai. LLVT tỉnh cũng chủ trì tham mưu, phối hợp với các lực lượng di dời, bố trí chỗ ở tạm thời cho 13.000 hộ trong vùng nguy hiểm, nguy cơ ngập úng, sạt lở đất; gần 60.000 người có nhà bị ngập sâu trong nước đến nơi an toàn; khẩn trương tìm kiếm các nạn nhân mất tích, hỗ trợ an táng người chết do mưa lũ, sạt lở đất...
Tăng cường cảnh báo, nâng cao kỹ năng
Theo Đại tá Nguyễn Quốc Triệu, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh Yên Bái, nhằm đối phó với các tình huống thiên tai bất ngờ xảy ra, Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh chủ động tham mưu với Ban chỉ huy PCTT-TKCN của tỉnh chỉ đạo các địa phương và cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, rà soát, điều chỉnh, bổ sung kế hoạch PCTT-TKCN sát với thực tế; chủ động cảnh báo sớm nguy cơ sạt lở đất, lũ quét để đưa ra những khuyến cáo, biện pháp ứng phó phù hợp nhanh nhất; nhất là duy trì nghiêm chế độ trực, sẵn sàng chiến đấu, trực ban cứu hộ, cứu nạn, chuẩn bị mọi mặt chu đáo, đầy đủ lực lượng, phương tiện, vật chất, bảo đảm cho nhiệm vụ PCTT-TKCN, sẵn sàng cơ động khi có lệnh. LLVT tỉnh cũng chủ động phối hợp tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức luyện tập, diễn tập PCTT-TKCN các cấp. Quá trình tổ chức thực hiện, chú trọng vận dụng linh hoạt phương châm “4 tại chỗ”. Thường xuyên hiệp đồng chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị của Bộ Quốc phòng và Quân khu 2 đứng chân trên địa bàn tỉnh để sẵn sàng huy động lực lượng, phương tiện giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả khi có tình huống.
Với vai trò là Cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo PCTT-TKCN của tỉnh, Bộ CHQS tỉnh Yên Bái thường xuyên tham mưu cho địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao ý thức, kỹ năng cho người dân trong phòng tránh thảm họa, thiên tai, sự cố. Đặc biệt là chú trọng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý, phòng, chống thiên tai các cấp; lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai; các lực lượng tham gia công tác phòng, chống thiên tai và người dân, nhất là người dân sống tại các khu vực vùng cao, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có nguy cơ cao xảy ra thiên tai.
Trên cơ sở bản đồ cảnh báo các khu vực có nguy cơ sạt lở đất với tỷ lệ phù hợp, Bộ CHQS tỉnh tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh quy hoạch, phân bố, bố trí lại dân cư hợp lý, đầu tư hạ tầng cơ bản để bảo đảm an toàn cho người dân. Chú trọng tiến hành rà soát các điểm, khu dân cư nằm trong vùng nguy hiểm về sạt lở, lũ quét để xây dựng phương án di dân đến nơi an toàn.
Cần bảo đảm tốt hơn chế độ, chính sách
Trong những năm gần đây, mỗi khi xảy ra thiên tai, sự cố trên địa bàn tỉnh Yên Bái, vai trò nòng cốt trong tham mưu và trực tiếp tham gia công tác tìm kiếm cứu nạn, khắc phục hậu quả của LLVT được thể hiện rõ nét; kéo theo sự vào cuộc có trách nhiệm của cả hệ thống chính trị ở địa phương. Tuy nhiên, đằng sau những kết quả tích cực đó, cũng hiện hữu không ít những khó khăn, bất cập trong công tác phối hợp huy động lực lượng, cũng như việc giải quyết các tiêu chuẩn, chế độ cho lực lượng dân quân tự vệ (DQTV) thực hiện nhiệm vụ PCTT-TKCN theo quy định hiện hành.
Theo Đại tá Trần Công Ứng, ngay khi thiên tai xảy ra, lực lượng tại chỗ, xung kích PCTT-TKCN ở cơ sở có vai trò hết sức quan trọng, bởi là lực lượng ứng phó đầu tiên khi cơ quan chức năng, chuyên trách chưa có mặt. Tuy nhiên, việc tham mưu huy động lực lượng này mỗi khi xảy ra thiên tai gặp khó khăn nhất định. Nguyên nhân do chế độ, chính sách bảo đảm cho lực lượng này còn hạn chế. Bên cạnh đó, nhân sự của bộ phận thường trực Ban chỉ huy PCTT-TKCN cấp xã thường xuyên thay đổi, gây khó khăn trong công tác tham mưu chỉ đạo, điều hành, huy động lực lượng phòng, chống thiên tai tại cơ sở.
Để giải quyết bài toán này, lãnh đạo Bộ CHQS tỉnh Yên Bái cho rằng, cấp ủy, chính quyền địa phương cần quan tâm trang bị cho lực lượng DQTV đầy đủ các phương tiện hoạt động cũng như phương tiện cá nhân để sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ khi bão lụt xảy ra; thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, làm cho mọi người, mọi nhà nhận thức sâu sắc tác hại của thiên tai, có ý thức chủ động phòng, chống một cách hiệu quả.
Đặc biệt, cần bảo đảm đầy đủ chế độ, chính sách cho các lực lượng tham gia công tác PCTT-TKCN, nhất là lực lượng DQTV, bởi phần lớn họ là nông dân, không thoát ly lao động sản xuất, cuộc sống còn khó khăn, thiếu thốn. Việc bảo đảm chế độ, chính sách đối với DQTV nhằm bù đắp sức khỏe, ngày công lao động cũng như tính chất đặc thù hoạt động trong lĩnh vực quốc phòng, quân sự; nhất là góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm, ý thức cộng đồng cho lực lượng này trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai.
Bài và ảnh: NGUYỄN HỒNG SÁNG
* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.