Ngày 17-1-1954, Trung đoàn 209 bắt đầu kéo pháo từ đường Tuần Giáo vào trận địa. Mỗi khẩu pháo đơn vị sử dụng từ 120 đến 150 người kéo tùy theo địa hình. Thông thường, mỗi đại đội đảm nhiệm kéo một khẩu. Bộ đội chia làm 3 ca luân phiên kéo pháo suốt đêm. Khi kéo lên dốc phải bố trí người kéo, người chèn cho pháo khỏi tụt. Sau mỗi nhịp kéo, pháo chỉ nhích lên chừng 20-30cm. Nhiều đêm trời lạnh, gió thổi hun hút mà quần áo cán bộ, chiến sĩ vẫn ướt đẫm mồ hôi. Đêm nào gặp đoạn đường ít dốc và khô ráo thì kéo được 3-4km. Nếu gặp trời mưa, dốc cao, đường lầy lội thì cả đêm không qua nổi 500m. Kéo pháo lên dốc đã vất vả, xuống dốc càng khó khăn hơn. Đường kéo pháo cheo leo, một bên là vách đá dựng đứng, một bên là vực sâu thăm thẳm. Khi pháo xuống dốc phải kết hợp nhịp nhàng giữa người thả dây phía sau với người chèn giữ để pháo đi đúng hướng. Sơ suất một chút là cả người và pháo sẽ bị lao xuống vực.
Để hoàn thành nhiệm vụ, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 209 đã sáng tạo làm tời buộc dây kéo vào trục pháo rồi thả dần, vừa thả vừa chèn để pháo khỏi lao nhanh, mất kiểm soát. Nhờ sáng kiến này, tốc độ kéo pháo được nâng lên, đồng thời bảo đảm an toàn cho pháo và cán bộ, chiến sĩ. Ngoài ra, bộ đội phải kéo pháo suốt đêm để che mắt địch, nhưng ở những quãng rừng rậm, đơn vị vẫn động viên bộ đội tranh thủ kéo thêm ban ngày cho kịp tiến độ. Để tránh bị lộ, các chiến sĩ lại có sáng kiến làm dàn lá ngụy trang, phủ lên thân pháo. Những ngày nắng, cây cối ngụy trang phải thay mấy lần, đồng thời phải lấy từ nơi khác, tránh xa đường kéo pháo và chỗ trú quân để máy bay trinh sát của địch không phát hiện được. Với những sáng kiến trên, sau gần 10 ngày đêm, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 209 đã kéo được 12 khẩu pháo vào trận địa theo đúng hiệp đồng, bảo đảm an toàn, góp phần quan trọng làm nên Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.
ĐÀO NGỌC LÂM
(Theo Lịch sử Trung đoàn 209)