Nghệ thuật chỉ đạo và tổ chức Tổng khởi nghĩa giành chính quyền

Sớm nhâ%3ḅn thức rõ mục tiêu của Cách mạng Viê%3ḅt Nam là phải tiến hành cuô%3ḅc đấu tranh giành đô%3ḅc lâ%3ḅp dân tô%3ḅc, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nhiê%3ḅm vụ giải phóng dân tô%3ḅc lên vị trí hàng đầu và có sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạng đúng hướng, kịp thời. Bởi vâ%3ḅy, ngay khi tình thế khách quan và chủ quan thuâ%3ḅn lợi cho cách mạng xuất hiê%3ḅn, Chủ tịch Hồ Chí Minh liền triê%3ḅu tâ%3ḅp Hô%3ḅi nghị toàn quốc của Đảng (từ ngày 13-8 đến 15-8-1945), quyết định phát đô%3ḅng và lãnh đạo toàn dân tổng khởi nghĩa, giành chính quyền trên phạm vi cả nước trước khi quân Đồng minh vào nước ta.

Tâ%3ḅn dụng thời cơ, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh tâ%3ḅp trung chỉ đạo và phát đô%3ḅng toàn dân tổng khởi nghĩa, bao gồm đông đảo mọi tầng lớp nhân dân, các dân tô%3ḅc và tôn giáo, nòng cốt là lực lượng công nhân, nông dân ở từng địa phương và trên cả nước. Tất cả các lực lượng tham gia Tổng khởi nghĩa được tổ chức thành những đô%3ḅi quân chính trị rất rô%3ḅng lớn và đô%3ḅi quân vũ trang, do Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc và các Đảng bô%3ḅ địa phương lãnh đạo, thực hiê%3ḅn thống nhất theo 3 nguyên tắc: Tâ%3ḅp trung lực lượng vào những mục tiêu chính; thống nhất các mặt chính trị, quân sự, hành đô%3ḅng và chỉ huy; kịp thời tổ chức hành đô%3ḅng đồng loạt, không bỏ lỡ cơ hô%3ḅi. Nhờ vâ%3ḅy, Đảng đã phát huy được sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tô%3ḅc thành mô%3ḅt khối vững chắc để tiến hành khởi nghĩa từng phần, rô%3ḅng khắp, tiến tới tổng khởi nghĩa trên quy mô toàn quốc, tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn, áp đảo quân thù.

Dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, cuô%3ḅc Tổng khởi nghĩa diễn ra trên cả nước với hình thái rất đa dạng và phong phú. Thực hiê%3ḅn Lê%3ḅnh Tổng khởi nghĩa của Trung ương (ngày 13-8-1945), đông đảo nhân dân ở nhiều địa phương có đô%3ḅi quân vũ trang (tổ, đô%3ḅi) hỗ trợ, xung kích nổi dâ%3ḅy, giành chính quyền. Ở mô%3ḅt số địa phương, tuy chưa nhâ%3ḅn được Lê%3ḅnh Tổng khởi nghĩa, nhưng thực hiê%3ḅn Chỉ thị “Nhâ%3ḅt-Pháp bắn nhau và hành đô%3ḅng của chúng ta” (ngày 12-3-1945) của Ban Thường vụ Trung ương Đảng, các Đảng bô%3ḅ lãnh đạo quần chúng nhân dân, có các đô%3ḅi tự vê%3ḅ xung kích nổi dâ%3ḅy, giành chính quyền ở từng địa phương. Trong số 65 tỉnh, thành phố và đặc khu tiến hành khởi nghĩa thì 36 tỉnh, thành phố về cơ bản các Đảng bô%3ḅ địa phương tổ chức, lãnh đạo bắt đầu khởi nghĩa từ xã, huyê%3ḅn tiến lên tỉnh lỵ, từ ngoại thành vào nô%3ḅi thành, rồi kết thúc ở mô%3ḅt vài huyê%3ḅn, xã còn lại; 15 tỉnh tổ chức khởi nghĩa ở tỉnh lỵ trước rồi tỏa về các huyê%3ḅn và 11 tỉnh, đặc khu tổ chức khởi nghĩa cả ở tỉnh lỵ và nông thôn, đâ%3ḅp tan bô%3ḅ máy thống trị của địch, giành chính quyền cách mạng trong mô%3ḅt ngày.

Mô%3ḅt trong những nét nổi bâ%3ḅt về nghê%3ḅ thuâ%3ḅt chỉ đạo và tổ chức tổng khởi nghĩa là Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh kết hợp chặt chẽ giữa lực lượng chính trị và lực lượng quân sự. Hầu hết các tỉnh, thành phố cả nước tổ chức khởi nghĩa từ từng phần lên tổng khởi nghĩa đều dưới hình thức kết hợp chặt chẽ giữa lực lượng chính trị hùng hâ%3ḅu của quần chúng nhân dân và lực lượng quân sự (gồm Viê%3ḅt Nam giải phóng quân, lực lượng vũ trang các địa phương) làm nòng cốt, giữa đấu tranh chính trị rô%3ḅng khắp với đòn tiến công quân sự hỗ trợ. Trong đó, lực lượng chính trị tiến hành đấu tranh chính trị đóng vai trò quyết định, lực lượng quân sự đóng vai trò chế áp quân địch, kết hợp với sách lược mềm dẻo, từng bước cô lâ%3ḅp, vô hiê%3ḅu hóa phát xít Nhâ%3ḅt và bọn tay sai, khiến chúng hoang mang, dao đô%3ḅng, không thể chống đối nổi, nên giành được thắng lợi tương đối nhanh, gọn, ít đổ máu. Thắng lợi của cuô%3ḅc Tổng khởi nghĩa ở các tỉnh, thành phố khắp ba miền Bắc, Trung, Nam, đặc biê%3ḅt là thắng lợi ở Hà Nô%3ḅi (19-8), Huế (23-8) và Sài Gòn (25-8) đã đâ%3ḅp tan sức kháng cự của quân Nhâ%3ḅt và bọn tay sai, góp phần tác đô%3ḅng mạnh tới các địa phương khác tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền. Ngày 30-8, đoàn đại biểu Chính phủ lâm thời nước Viê%3ḅt Nam dân chủ cô%3ḅng hòa vào thành phố Huế tiếp nhâ%3ḅn sự thoái vị của vua Bảo Đại. Đến đây, cuô%3ḅc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên phạm vi cả nước đã cơ bản kết thúc.

Thắng lợi của cuô%3ḅc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 thể hiê%3ḅn nghê%3ḅ thuâ%3ḅt chỉ đạo sáng suốt và tổ chức tổng khởi nghĩa giành chính quyền tài tình của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là kết quả của quá trình thường xuyên nắm bắt, chỉ đạo kịp thời, chính xác, chuẩn bị lực lượng chu đáo, chọn đúng thời cơ, chủ đô%3ḅng tổ chức và phát huy sức mạnh đại đoàn kết của cả dân tô%3ḅc; kết hợp chặt chẽ giữa hai lực lượng chính trị và quân sự cả ở nông thôn và thành thị, miền núi, trung du và đồng bằng suốt từ Bắc, Trung, Nam; trong đó lực lượng quân sự làm nòng cốt xung kích, hỗ trợ tích cực cho lực lượng chính trị, tạo ưu thế áp đảo khiến kẻ thù không kịp đối phó, nhanh chóng giành chính quyền trên phạm vi toàn quốc. Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, mở ra kỷ nguyên độc lập và chủ nghĩa xã hội của dân tộc Việt Nam. 

Đại tá, TS DƯƠNG ĐÌNH LẬP