Lập thế trận, phối hợp tác chiến giữa các lực lượng

Sớm dự đoán âm mưu của thực dân Pháp sau khi đánh chiếm Nam Bộ sẽ tiến ra Nha Trang và các tỉnh Nam Trung Bô%3ḅ, sau đó mở rộng chiến tranh ra cả nước, Xứ ủy và Ủy ban Quân chính Nam Trung Bô%3ḅ chỉ đạo quân, dân Nha Trang-Khánh Hòa và Nam Trung Bộ khẩn trương chuẩn bị kháng chiến. Ngay từ đầu tháng 10-1945, khi quân Pháp được quân Nhâ%3ḅt hỗ trợ đánh chiếm mô%3ḅt số vị trí ở thị xã Nha Trang, Ban chỉ huy mặt trâ%3ḅn Nha Trang được thành lâ%3ḅp để chỉ đạo các lực lượng chuẩn bị chiến đấu.

Xác định âm mưu đánh chiếm Nha Trang của thực dân Pháp ngày càng lô%3ḅ rõ, Ban chỉ huy mặt trâ%3ḅn chỉ đạo di chuyển đại bô%3ḅ phâ%3ḅn các cơ quan tỉnh và thị xã ra Thành Diên Khánh, Vĩnh Xương; các xí nghiê%3ḅp, cơ xưởng cùng những người già, phụ nữ, trẻ em sơ tán về các căn cứ ở Diên Khánh, Ninh Hòa và vùng nông thôn, đồng thời chỉ đạo các đơn vị tự vê%3ḅ Nha Trang, Diên Khánh, Vĩnh Xương cùng mô%3ḅt số đơn vị Nam tiến như chi đô%3ḅi Lê Trung Đình (Quảng Ngãi), Thuâ%3ḅn Hóa (Thừa Thiên-Huế)… gấp rút xây dựng công sự, hình thành hai tuyến chiến đấu bao vây thị xã Nha Trang: Tuyến thứ nhất ở vòng trong áp sát các vị trí quân địch chiếm đóng, tuyến thứ hai bố trí ven các bờ sông, đường sắt, các điểm cao phía bắc và tây bắc thị xã.

Với tinh thần chủ đô%3ḅng tiến công địch, đúng 3 giờ ngày 23-10-1945, quân ta đồng loạt nổ súng tiến công vào hầu hết các vị trí quân Pháp ở thị xã Nha Trang. Chiến sự diễn ra quyết liê%3ḅt ở nhà ga xe lửa Nha Trang, khu vực Nhà Đèn, Sở Thuốc, Xóm Mới, Bình Tân… gây cho địch bất ngờ, buô%3ḅc chúng lúng túng, bị đô%3ḅng đối phó. Tiêu biểu là đồng chí Võ Văn Ký, chỉ huy Đại đô%3ḅi tự vê%3ḅ Nha Trang, tiến công mãnh liê%3ḅt quân Pháp ở khu ga Nha Trang và anh dũng hy sinh. Trong khi đó, lực lượng trinh sát phối hợp với đơn vị Nam tiến Lê Trung Đình tiến công Nhà Đèn, phá hủy mô%3ḅt số máy móc. Tại khu vực Bình Tân, quân ta sử dụng súng máy bắn phá mạnh, hỗ trợ lực lượng xung kích đánh chiếm kho vũ khí, tiêu hao mô%3ḅt bô%3ḅ phâ%3ḅn sinh lực địch.

Sau khi tiến công vào nhiều vị trí địch và chiến đấu liên tục suốt ngày 23-10, gây cho địch mô%3ḅt số thiê%3ḅt hại, Ban chỉ huy mặt trâ%3ḅn ra lê%3ḅnh rút đại bô%3ḅ phâ%3ḅn lực lượng ra khỏi thị xã, chỉ để lại số ít công an làm nhiê%3ḅm vụ diê%3ḅt trừ bọn Viê%3ḅt gian tay sai.

Dưới sự chỉ đạo sát sao của Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh, quá trình chiến đấu, LLVT Nha Trang tiếp tục được tăng cường thêm lực lượng Nam tiến từ các tỉnh Bắc Bô%3ḅ, Trung Trung Bô%3ḅ vào (gồm các chi đô%3ḅi Nam Long, Thu Sơn, Bắc-Bắc…) và mô%3ḅt phân đô%3ḅi từ Nam Bô%3ḅ ra phối hợp tác chiến ngăn chặn địch. Nhiều trâ%3ḅn chiến đấu diễn ra quyết liê%3ḅt ở các khu vực Chợ Mới, Ngọc Hồi, Cây Đa, Quán Giếng, ga Phú Vinh, bến Đò Thành… Bằng cách đánh mưu trí, dũng cảm, vừa kiên quyết đánh chặn địch ở vùng ngoại vi, giữ vững thế bao vây thị xã, vừa luồn sâu đánh hiểm trong lòng địch, quân ta đã gây cho địch mô%3ḅt số thiê%3ḅt hại.

Trước đối tượng chiếm ưu thế về vũ khí và trình độ tác chiến, được Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo, trực tiếp là Xứ ủy, Ủy ban Quân sự Nam Trung Bộ, Ban chỉ huy mặt trâ%3ḅn, quân và dân Nha Trang-Khánh Hòa chủ động xây dựng các phòng tuyến và bố trí các LLVT phù hợp, hình thành thế trận tác chiến liên hoàn cả ở vùng nội và ngoại vi thị xã Nha Trang. Dựa vào thế trâ%3ḅn chuẩn bị sẵn, sau khi chủ đô%3ḅng phối hợp tiến công đồng loạt vào các vị trí quân địch trong thị xã, các LLVT ta tiếp tục phối hợp tác chiến ngăn chặn địch quyết liê%3ḅt ở các vùng ngoại vi thị xã.

Cuô%3ḅc chiến đấu 101 ngày đêm ở Nha Trang thâ%3ḅt sự là mô%3ḅt trâ%3ḅn đánh lớn, có sự phối hợp tác chiến chặt chẽ giữa LLVT tại chỗ với các đơn vị Nam tiến từ Bắc Bô%3ḅ, Trung Bô%3ḅ vào và phân đô%3ḅi vũ trang từ Nam Bô%3ḅ ra. Ta đã tiêu diê%3ḅt mô%3ḅt bô%3ḅ phâ%3ḅn sinh lực, kiềm chân địch trong thị xã, làm thất bại kế hoạch đánh nhanh, thắng nhanh của chúng. Đây là cơ sở tạo niềm tin để Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo, chỉ đạo quân, dân ta chuẩn bị mọi mặt, nhất là tâ%3ḅp trung lâ%3ḅp thế trâ%3ḅn, phát huy hiê%3ḅu quả viê%3ḅc phối hợp tác chiến giữa các LLVT đánh địch trong các thành phố, thị xã ngay từ những ngày đầu kháng chiến khi chiến tranh lan rô%3ḅng ra các tỉnh Nam Trung Bô%3ḅ và trên quy mô cả nước.

DƯƠNG ĐÌNH LẬP