Theo kế hoạch và mục tiêu được phân công, đúng 17 giờ ngày 26-4-1975, Chiến dịch Hồ Chí Minh mở màn. Quân đoàn 1, 2, 3, 4 và Đoàn 232 tiến công Sài Gòn trên 5 hướng: Tây bắc, bắc-đông bắc, đông-đông nam, tây và tây nam. Các đơn vị sử dụng bộ binh và xe tăng phối hợp chặt chẽ, nhanh chóng áp sát, tiến công các cụm phòng ngự vòng ngoài của địch. Đến trưa ngày 27-4, quân ta giải phóng thị xã Bà Rịa và toàn tỉnh Phước Tuy (nay là Bà Rịa-Vũng Tàu), làm chủ chi khu Trảng Bom, đánh thiệt hại nặng Sư đoàn 18. Chiều ngày 28-4, cụm quân địch ở căn cứ Nước Trong bị tiêu diệt. Trên các hướng tiến công, quân ta vấp phải sức kháng cự mạnh của đối phương, đặc biệt là ở căn cứ Nước Trong, thị xã Biên Hòa và một số nơi khác. Cách đánh chiến dịch kết hợp ngoài đánh vào, trong đánh ra, kết hợp quả đấm rất mạnh của các quân đoàn với đánh nhỏ nhưng hiểm của các lực lượng địa phương làm cho lực lượng địch bị phân tán, chia cắt, tổ chức phòng ngự của chúng mất hiệu lực và nhanh chóng tan vỡ.

Đêm 28-4, Bộ tư lệnh Chiến dịch Hồ Chí Minh ra lệnh cho các cánh quân đồng loạt tiến công vào nội thành Sài Gòn. Sau ba ngày đêm chiến đấu quyết liệt, quân ta đã đánh chiếm các căn cứ, vị trí chốt giữ của địch, đập tan tuyến phòng thủ vòng ngoài và vùng ven, tiêu diệt và làm tan rã các Sư đoàn 5, 25, 18, 22 và sư đoàn thủy quân lục chiến địch. Các binh đoàn thọc sâu đã tiến đến vùng ven, cách trung tâm Sài Gòn từ 10 đến 20km(1).

5 giờ sáng ngày 30-4-1975, từ các hướng, quân ta ào ạt tiến vào Sài Gòn. Binh đoàn thọc sâu Quân đoàn 2 vượt cầu xa lộ Đồng Nai, bỏ qua cụm địch ngăn chặn ở ngã tư Thủ Đức, tiến đến cầu Rạch Chiếc lúc 9 giờ. Được đặc công, biệt động phối hợp, binh đoàn tiến về xa lộ Sài Gòn, dùng sức mạnh của bộ binh, xe tăng đập tan cụm phòng ngự bộ binh cơ giới của địch tại đây, tiến vào nội đô. Quân đoàn 4 tiến công Hố Nai và Sở chỉ huy Quân đoàn 3 của địch. Binh đoàn thọc sâu Quân đoàn 3 tiến vào ngã tư Bảy Hiền. Quân đoàn 1 tiến đánh các mục tiêu ở Gò Vấp, cầu Bình Phước, cầu Bình Triệu. Đoàn 232 tiến đánh Biệt khu Thủ đô và Tổng nha Cảnh sát…

9 giờ ngày 30-4, binh đoàn thọc sâu Quân đoàn 2 chia làm hai mũi theo đường Thống Nhất và đường Hồng Thập Tự tiến vào dinh Tổng thống ngụy. Xe tăng của ta húc đổ cổng Dinh Độc Lập, yểm trợ cho bộ phận thực hiện nhiệm vụ bắt giữ nội các chính quyền Sài Gòn. 11 giờ 30 phút ngày 30-4, cờ giải phóng được treo trước Dinh Độc Lập báo hiệu Sài Gòn được giải phóng - Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng. Trong nội thành Sài Gòn, lực lượng vũ trang tại chỗ cùng quần chúng nhân dân nổi dậy tiến công, trấn áp chính quyền và lực lượng tại chỗ của địch; phối hợp với đòn tiến công của khối chủ lực tạo nên thắng lợi nhanh chóng, trọn vẹn, ít tổn thất nhân lực, vật lực và đặc biệt, thành phố Sài Gòn đã được giữ nguyên vẹn...  

LÊ QUANG LẠNG

(1) Bộ Quốc phòng-Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam, tập II, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1999, tr.561-564.

(2) Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng hành dinh trong mùa Xuân toàn thắng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, tr.336-339.