Từ năm 1953 về trước, Quân đội ta đánh địch trên các chiến trường, pháo lớn nhất là sơn pháo 75mm. Được nước bạn giúp đỡ, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 34 đơn vị chủ lực của Hà Nam Ninh đã được cử đi học tập ở nước ngoài, tiếp nhận toàn bộ xe pháo (pháo 105mm) về để chuẩn bị tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ. Khó khăn lúc này là làm thế nào để đưa một khối lượng lớn (xe, pháo lớn) từ biên giới đến địa điểm tập kết cho kịp tham gia chiến dịch với quãng đường hàng trăm ki-lô-mét, qua các địa hình núi cao, hiểm trở, sông suối dọc ngang, các cây cầu đều đã bị máy bay địch phá hỏng. Trước khó khăn này, một sáng kiến bất ngờ, táo bạo của Bộ đội Pháo binh đã được đề xuất thực hiện là tháo rời từng khẩu pháo, cho lên các bè mảng theo đường sông Hồng đưa về vị trí tập kết đã được cấp trên chấp thuận.

Bộ đội kéo pháo vào trận địa tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ. Ảnh tư liệu. 

Đơn vị khẩn trương bước vào làm công tác chuẩn bị. Hơn 30.000 cây bương đã được chặt để đóng thành 100 chiếc bè lớn. Mỗi bè trọng tải 4 tấn, với kết cấu vững chắc. Xe pháo, các phương tiện khí tài, quân dụng, được tháo rời từng bộ phận, chi tiết, đóng gói, buộc chắc chắn trên bè. Những đồng chí từng trải sông nước, có kinh nghiệm, các pháo thủ khỏe được phân công chèo, chống. Đêm đi ngày nghỉ, bộ đội ta đã bí mật đưa pháo vượt qua bao ghềnh thác, dưới sự rà soát của máy bay địch suốt ngày đêm. Qua mấy chục ngày đêm ròng rã, đơn vị đã hoàn thành thắng lợi cuộc hành quân lịch sử, tập kết an toàn vũ khí trên bến Âu Lâu (Yên Bái). Đánh giá về thắng lợi của cuộc hành quân này, Đại tướng Hoàng Văn Thái đã khẳng định: “Đây là cuộc hành quân vô cùng sáng tạo, táo bạo chưa từng có trong lịch sử chiến tranh thế giới...”.

Sau khi về vị trí tập kết, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn Pháo binh Tất Thắng đã nhanh chóng lắp ráp lại khí tài xe pháo (gồm 20 khẩu lựu pháo 105mm, 4.000 viên đạn, 40 xe GMC, 1 xe cần trục, 2 xe Jeep và hối hả lên đường tiến về Điện Biên Phủ. 16 giờ 6 phút, ngày 13-3-1954, Đại đội 806 đã nổ phát pháo đầu tiên vào Him Lam mở màn Chiến dịch dịch sử Điện Biên Phủ...

VŨ HÙNG (Theo lịch sử Binh chủng Pháo binh)