Giữa tháng 11 vừa qua, Hãng chế tạo hàng không vũ trụ hàng đầu của Israel IAI lần đầu tiên thông tin về các hệ thống tác chiến điện tử mới thuộc họ Scorpius.

Theo đó, chúng bao gồm 4 tổ hợp thống nhất với hiệu suất cao, sử dụng trong các đơn vị khác nhau của lực lượng vũ trang. Việc sử dụng các giải pháp hiện đại và công nghệ mới đã mang lại lợi thế to lớn cho quân đội Israel so với các phương tiện tác chiến điện tử hiện có.

Ý tưởng ban đầu

Hãng chế tạo IAI đã tiết lộ về tổ hợp hàng không Scorpius-SP và tổ hợp mặt đất Scorpius-T, được thiết kế để đào tạo phi công. Sau đó, họ tiếp tục công bố thêm 2 mẫu tổ hợp nhất mới là Scorpius-G phiên bản mặt đất và Scorpius-N phiên bản trên tàu chiến.

Theo tuyên bố của IAI, các tổ hợp thuộc họ Scorpius sẽ đại diện cho một thế hệ phương tiện tác chiến điện tử mới. Điều này dựa trên việc sử dụng một số giải pháp kỹ thuật mới, có thể tăng các đặc điểm tác chiến và tạo ra nhiều khả năng mới. Cụ thể như sự gia tăng phạm vi và tốc độ chế áp mục tiêu, cũng như khả năng hoạt động đồng thời trên một số nguồn tín hiệu.

leftcenterrightdel
 Mô hình của tổ hợp tác chiến điện tử mặt đất Scorpius-G của IAI. Ảnh: IAI

Ý tưởng chính của dự án Scorpius là sử dụng một ăng-ten mảng hoạt động theo giai đoạn (AFAR) thành “trung tâm hoạt động” chính. Một sản phẩm mang ưu điểm như vậy đã được áp dụng trong các radar, và được áp dụng trong lĩnh vực tác chiến điện tử. Tất cả đều sử dụng AFAR với các mô-đun thu phát.

Trong quá trình hoạt động, AFAR với khả năng quét điện tử và cơ học sẽ thực hiện theo dõi một khu vực rộng lớn và có thể phát hiện đồng thời nhiều thiết bị vô tuyến của đối phương ở các khoảng cách và độ cao khác nhau. AFAR cũng chịu trách nhiệm hình thành các chùm tia định hướng “đánh trúng” mục tiêu.

Tổ hợp cũng bao gồm một hệ thống điều khiển và xử lý dữ liệu tự động kỹ thuật số. Nó xác định các tín hiệu vô tuyến và các nguồn của chúng, đồng thời cũng tính toán dữ liệu cho AFAR về hướng chùm tia, tần số, công suất và cấu hình tín hiệu.

Mục tiêu chính là đảm bảo hoạt động hiệu quả của các hệ thống kỹ thuật vô tuyến ở nhiều tần số. Đồng thời các tần số và thông số tín hiệu sẽ được xác định bởi các đặc tính của thiết bị của đối phương. Giải pháp thành công của vấn đề này quyết định số phận tương lai của toàn bộ dự án Scorpius.

Tổ hợp tác chiến điện tử mới được xây dựng trên cơ sở mô-đun, cả về công cụ và phần mềm. Các khối của khu phức hợp có thể được gắn với các cấu hình khác nhau, đáp ứng các yêu cầu của một số nền tảng nhất định.

Nhà sản xuất đã phát triển 3 tùy chọn để bố trí các phiên bản Scorpius cho các lực lượng tác chiến khác nhau. Nó cũng cung cấp khả năng cập nhật phần mềm thường xuyên để duy trì hiệu suất tổng thể ở mức thích hợp.

Hãng IAI cũng giới thiệu về các tính năng và lợi thế khác nhau của sản phẩm mới, song chưa tiết lộ các đặc điểm kỹ thuật và chiến thuật chính xác. Dựa trên dữ liệu có sẵn, hiện chỉ có thể xác định kích thước và trọng lượng gần đúng của các tổ hợp trong một số phiên bản nhất định.

Bốn phiên bản mới

Đối với các đơn vị tác chiến điện tử mặt đất, phiên bản Scorpius-G (Mặt đất) hiện đã được cung cấp. Nó được bố trí dưới dạng thùng container với tất cả các thiết bị cần thiết, trên đó có đặt giá đỡ cho AFAR. Một thùng chứa như vậy có thể cố định hoặc đặt trên các bệ xe phù hợp. Tổ hợp có khả năng “nhận biết” tất cả các mối đe dọa điển hình trong chiến tranh điện tử.

Phiên bản Scorpius-N (Hải quân) dành cho chiến hạm được phân biệt bởi sự lắp đặt riêng biệt của các mô-đun chính. Phần máy tính của tổ hợp có thể được đặt trong khoang thiết bị của phương tiện phóng và được tích hợp với hệ thống thông tin và điều khiển. Thiết bị ăng ten được đặt phía trên. Bộ nhớ của chúng phải chứa chữ ký từ các hệ thống chống hạm của kẻ thù tiềm tàng.

leftcenterrightdel
Mô phỏng hoạt động của tổ hợp Scorpius-N. Ảnh: IAI

Đối với hàng không chiến đấu, các tổ hợp Scorpius-SP (Tự vệ) và Scorpius-SJ (Hỗ trợ gây nhiễu) đã được phát triển dưới dạng các thùng container đặc biệt. Thùng chứa của phiên bản Scorpius-SP được thiết kế để tự vệ trước máy bay chiến đấu. Còn Scorpius-SJ cho phép bao quát toàn bộ đơn vị hàng không. Các phương tiện mang các tổ hợp như vậy trong tương lai có thể là máy bay chiến đấu và máy bay vận tải hiện đại. 

Ngoài ra, một tổ hợp huấn luyện Scorpius-T (Training) được thiết kế để đào tạo phi công hàng không chiến đấu. Nó có thiết kế tương tự như Scorpius-G trên mặt đất, nhưng có các chức năng khác nhau. Với sự trợ giúp của thiết bị tiêu chuẩn và phần mềm đặc biệt, nó mô phỏng hoạt động của radar và tác chiến điện tử của kẻ thù thông thường, đồng thời gửi tín hiệu có cấu hình thích hợp tới máy bay.

Triển vọng tương lai

Trong thời gian gần đây, IAI đã hoàn thành việc phát triển một tổ hợp mẫu và đưa chúng ra thị trường. Một trong những khách hàng của sản phẩm Scorpius-T là Lực lượng Phòng vệ Israel. Cuối tháng 10 vừa qua, tại tập trận quốc tế Blue Flag 2021, các nhiệm vụ tác chiến phòng không đã được thực hiện bởi các tổ hợp Scorpius.

Ngoài ra, các bản sửa đổi trên mặt đất và tàu chiến của tổ hợp Scorpius đã xuất hiện các nguyên mẫu và đang được thử nghiệm. Quá trình tinh chỉnh sẽ được hoàn tất trong tương lai gần, sau đó sẽ sớm để đưa vào sử dụng.

leftcenterrightdel
 Mô phỏng khả năng hoạt động tác chiến của tổ hợp Scorpius-SJ. Ảnh: IAI

Hãng IAI tiếp tục phát triển hệ thống tác chiến điện tử họ Scorpius vốn đã nổi tiếng và thu được những kết quả đáng kể. Tổ hợp Scorpius ở dạng hiện tại rất được quan tâm, nhất là từ quan điểm kỹ thuật. Việc loại bỏ một ăng-ten đơn để ủng hộ giải pháp AFAR, và sử dụng một tổ hợp tính toán phát triển giúp đạt được các đặc tính kỹ thuật cao.

Ngoài ra nguyên tắc thiết kế mô-đun đảm bảo cho quá trình phát triển cho một số phương tiện trang bị khác nhau. Đồng thời, đảm bảo biên độ nhất định cho việc hiện đại hóa, chủ yếu thông qua các bản cập nhật phần mềm.

Theo nhận định chung, ý tưởng của IAI sẽ được các nhà phát triển thiết bị tác chiến điện tử khác quan tâm, do đó các tổ hợp mới có cấu trúc và khả năng tương tự sẽ xuất hiện trong tương lai.

Do đó, IAI đang chuẩn bị đưa những sản phẩm mới trong lĩnh vực điện tử quân sự ra thị trường quốc tế và có thể hứa hẹn một số triển vọng thành công. Từ đó, các dự án mới này sẽ ảnh hưởng nhất định đến sự phát triển của các hệ thống kỹ thuật-vô tuyến quân sự trên thế giới.

MINH TUẤN