Lợi hại nhưng tiết kiệm
Theo Bloomberg, USS Gerald R.Ford (ký hiệu CVN 78) nặng 100.000 tấn, dài 335m, là tàu sân bay được đóng mới đầu tiên của Mỹ trong vòng 40 năm qua. USS Gerald R.Ford cũng là chiếc đầu tiên trong đơn hàng 3 tàu sân bay lớp Ford, bao gồm: USS Gerald R.Ford, USS John F.Kennedy (CVN 79), USS Enterprise (CVN 80) ước tính trị giá gần 42 tỷ USD của Hải quân Mỹ, để thay thế một số tàu sân bay lớp Nimitz mà Hải quân Mỹ đang sử dụng, CNN cho biết. Tàu sân bay lớp Ford sở hữu hàng loạt cải tiến về công nghệ nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động, cũng như giảm chi phí vận hành.
USS Gerald R.Ford sẽ sử dụng hệ thống phóng máy bay điện từ (Electromagnetic Aircraft Launch System-EMALS) có trọng lượng nhẹ hơn và chiếm ít diện tích hơn, thay vì dùng hệ thống phóng máy bay bằng hơi nước như trước đây. Ưu điểm khác của EMALS là độ tin cậy cao, tiết kiệm năng lượng và cần ít nhân lực vận hành hơn. Khả năng phóng của EMALS nhanh hơn 25% so với hệ thống phóng bằng hơi nước.
Ngoài ra, các thay đổi về thiết kế boong tàu cũng giúp tăng số lần xuất kích của máy bay. USS Gerald R.Ford có boong tàu rộng 2ha có thể giúp tiến hành 220 đợt không kích mỗi ngày từ hai đường băng trên boong tàu. USS Gerald Ford có sức chứa 85 máy bay, được trang bị các chiến đấu cơ đa năng F-35 JSF và F/A-18E/F Super Hornets, các máy bay có hệ thống cảnh báo sớm, trực thăng đa nhiệm MH-60R/S. Đó là chưa kể tên lửa phòng không ESSM của USS Gerald R.Ford có nhiệm vụ bảo vệ tàu khỏi mối đe dọa từ các tên lửa diệt hạm tốc độ cao. Đáng chú ý, theo Market Watch, các ra-đa tân tiến còn giúp USS Gerald R.Ford cùng các máy bay trên tàu phát đi tín hiệu cực mạnh trong khi vẫn duy trì trạng thái tàng hình, qua đó nâng cao hiệu quả tác chiến. CNN cho biết, tính đến cuối tháng 7 vừa qua, việc đóng tàu USS Gerald R.Ford đã hoàn thành 98% với 88% chương trình thử nghiệm được hoàn tất.
Trong khi USS Gerald R.Ford có sức chứa hơn 4.500 người, với những công nghệ tân tiến, Market Watch cho biết, chỉ cần 2.600 thủy thủ để vận hành, ít hơn 600 người so với tàu sân bay lớp Nimitz. CNN dẫn nguồn tin Hải quân Mỹ khẳng định so với “người tiền nhiệm” lớp Nimitz, các tàu sân bay lớp Ford như USS Gerald R.Ford, sẽ giúp tiết kiệm cho ngân sách hơn 4 tỷ USD chi phí vận hành.
Tàu sân bay USS Gerald R.Ford của Mỹ. Ảnh: Market Watch
Chậm tiến độ bàn giao
CNN cho biết, theo kế hoạch, tàu sân bay USS Gerald R.Ford lẽ ra phải được bàn giao cho Hải quân Mỹ từ tháng 9-2014. Tuy nhiên, vì các lý do kỹ thuật, việc bàn giao đã bị trì hoãn.
Tại phiên điều trần hồi tháng 4 vừa qua trước Quốc hội Mỹ, quan chức phụ trách mua sắm vũ khí của Hải quân Mỹ X.Xtác-li (Sean Stackley) thông báo, tới tháng 9 này, USS Gerald R.Ford sẽ sẵn sàng đi vào hoạt động. Thế nhưng, đến tháng 6, báo cáo của Hải quân Mỹ lại khẳng định thời hạn bàn giao tàu USS Gerald R.Ford là sau tháng 11 do các vấn đề thử nghiệm. Vài ngày sau đó, một bản báo cáo của Lầu Năm Góc nêu rõ chiếc tàu sân bay đắt giá nhất trong lịch sử nước Mỹ gặp khó khăn trong việc giúp các máy bay cất và hạ cánh, di chuyển đạn dược trên khoang, kiểm soát không lưu và phòng thủ. “4 hệ thống này ảnh hưởng tới những khâu quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ bay. Nếu những vấn đề này không được giải quyết, chúng sẽ hạn chế đáng kể năng lực tác chiến của CVN 78”, CNN dẫn lời ông M.Gin-mo (Michael Gilmore), Giám đốc thử nghiệm vận hành và thẩm định của Bộ Quốc phòng Mỹ. Vị quan chức Lầu Năm Góc cho biết, các máy bay trên USS Gerald R.Ford chỉ đạt 400 lần cất cánh thử nghiệm thành công, thấp hơn nhiều so với yêu cầu là 4.166 lần. “CVN 78 không thể bảo đảm các hoạt động bay cường độ cao theo yêu cầu 4 ngày tham chiến liên tục suốt 24 giờ ở đầu mỗi cuộc chiến”, ông M.Gin-mo được Bloomberg dẫn lời.
Trong khi đó, chuyên gia phân tích V.Mu-ra-khốp-xki (Victor Murakhovski) từ Tạp chí quân sự Arsenal Otechestva của Nga nhận định: “Sự chậm trễ này có nghĩa rằng, họ lắp đặt các hệ thống mới không chính xác và họ cần thời gian để chỉnh sửa cho tới lúc sẽ không còn vấn đề gì”. Nguồn tin Hải quân Mỹ nói với CNN rằng, thời hạn bàn giao có thể được kéo dài sang năm 2017.
Phản ứng trước việc bàn giao USS Gerald R.Ford liên tục bị trì hoãn, Thượng nghị sĩ G.Mắc-kên (John McCain), Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, mới đây đã chỉ trích điều đó là "không thể chấp nhận" và "hoàn toàn có thể tránh được". “Sau khi chi phí đã đội lên gần 13 tỷ USD, những người nộp thuế xứng đáng được biết khi nào CVN 78 sẽ thực sự được bàn giao, mức độ rủi ro trong quá trình phát triển dự án, liệu rằng chi phí có tiếp tục bị đội lên hay không và ai sẽ phải là người chịu trách nhiệm?”, Thượng nghị sĩ G.Mắc-kên bất bình.
“Át chủ bài” của Hải quân Mỹ
Trên thực tế, với chiến lược xoay trục sang châu Á-Thái Bình Dương, Oa-sinh-tơn có kế hoạch đưa 60% lực lượng tàu chiến đến khu vực này tới năm 2020. Trong khi đó, theo National Interest, hạm đội tàu sân bay Mỹ hiện đã già cỗi và lạc hậu, chẳng khá hơn là mấy so với các tàu chiến ở giai đoạn cuối Chiến tranh thế giới thứ hai. Trước tình hình đó, để nâng cao sức mạnh răn đe, trong vòng 5 năm tới, Hải quân Mỹ dự kiến chi hẳn 81,3 tỷ USD để đóng 38 tàu chiến mới với mục tiêu xây dựng một lực lượng tác chiến hải quân gồm 308 tàu, theo CNN. Dự án các tàu sân bay lớp Ford chính là một phần trong kế hoạch bạo chi kể trên. Mặc dù tiến độ bàn giao chậm trễ, thế nhưng giới phân tích cho rằng, một khi được hoàn thiện, với những thay đổi, nâng cấp về công nghệ và vũ khí tối tân như kể trên, USS Gerald R.Ford chính là một “át chủ bài” đáng gờm của Hải quân Mỹ. “USS Gerald R.Ford sẽ giúp Mỹ giữ thế thượng phong trong các cuộc chiến tranh hải quân thế kỷ 21”, cây bút G.Đu-mô-vích (Jurica Dujmovic) của tờ Market Watch nhận xét.
VĨNH AN