Ngày 2-4-1982, Quân đội Argentina bất ngờ vây hãm lực lượng quân sự Anh trên quần đảo Falkland và buộc họ phải đầu hàng không lâu sau đó. Chỉ 3 ngày sau, Anh đã thành lập lực lượng hỗn hợp đặc biệt nhằm giành lại quần đảo này.
Thời điểm đó, quan hệ giữa Liên Xô và Argentina rất nồng ấm. Argentina là một trong số ít quốc gia không tham gia các lệnh cấm vận do Mỹ và phương Tây khởi xướng chống lại Liên Xô liên quan tới cuộc chiến tại Afghanistan. Chính vì lý do này, Moscow đã quyết định hỗ trợ Buenos Aires trong cuộc chiến chống lại Hải quân Anh.
Anh đã huy động lực lượng hỗn hợp hùng hậu giành lại quyền kiểm soát quần đảo Falkland năm 1982.
Theo các thông tin tình báo được giải mật mới đây, Liên Xô đã cung cấp rất nhiều thông tin tình báo có giá trị về hoạt động quân sự của lực lượng hỗn hợp Anh tại Falkland, nhưng phía Argentina không tận dụng được những lợi thế này.
Ít nhất một vệ tinh quân sự Nga hỗ trợ trực tiếp Argentina
Mặc dù rất nhiều thông tin về hoạt động tình báo quân sự của Liên Xô tại cuộc chiến trên quần đảo Falkland vẫn được giữ bí mật để phân loại, nhưng nhà phân tích chính trị Sergei Briliov đã cung cấp nhiều thông tin quan trọng liên quan tới sự hỗ trợ của Liên Xô đối với Argentina trong cuộc xung đột.
“Đầu tiên, tôi đã gặp tướng Nikolai Leonov, nguyên lãnh đạo đơn vị KGB phụ trách việc phân tích thông tin trong suốt thời gian diễn ra cuộc xung đột tại Falkland. Tướng N. Leonov khẳng định, ngay từ khi cuộc xung đột nổ ra, một vài vệ tinh quân sự Liên Xô đã thu thập thông tin cho phía Argentina. Thông tin này sau đó cũng được nguyên Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội Liên Xô, tướng Valentin Varennikov xác nhận”, chuyên gia S. Briliov nói.
Trong thực tế, có nhiều bằng chứng xác thực các thông tin trên là đúng. Cụ thể, ngày 15-5-1982, Liên Xô đã phóng vệ tinh trinh sát quân sự Kosmos-1365 lên quỹ đạo với mục tiêu thu thập các thông tin tình báo giúp phía Argentina.
“Quà tặng” đến từ quỹ đạo Trái Đất
Theo các nhà sử học Nga, các thông tin tình báo do Liên Xô cung cấp đã giúp phi đội máy bay chiến đấu A-4 Skyhawk của Argentina đánh chìm chiến hạm HMS Coventry của Hải quân Anh vào ngày 25-5-1982.
...và Atlantic Conveyor bị Không quân Argentina đánh chìm
Các thông tin từ vệ tinh quân sự Liên Xô, cũng giúp phía Argentina nhận diện được tàu buôn trá hình Atlantic Conveyor được Hải quân Anh sử dụng như tàu sân bay cho các đơn vị máy bay AV-8 Harrier và trực thăng quân sự. Chính hoạt động bất thường của tàu Atlantic Conveyor vốn là một tàu dân sự tại khu vực giao tranh đã làm lộ vỏ bọc của nó. Tàu Atlantic Conveyor cũng bị Không quân Argentina đánh chìm.
Các thông tin được giải mật cũng khẳng định, chính những bức không ảnh do vệ tinh Kosmos-1365 cung cấp đã giúp Không quân Argentina bắn hạ tàu Atlantic Conveyor bằng 2 tên lửa AM39 Exocet. Do bị thiệt hại nặng trong vụ tấn công, lực lượng quân sự Anh đã phải mở đầu cầu đổ bộ tại Puerto Argentino (theo cách gọi của Anh là Port Stanley) thay vì đổ bộ trực tiếp lên bất kỳ vị trí nào tại Falkland.
Nhiều phương tiện trinh sát được sử dụng
Các thông tin giải mật xác định, ít nhất có 3 vệ tinh trinh sát Liên Xô đã tham gia thu thập thông tin về cuộc xung đột tại Falkland. Cụ thể, vệ tinh Kosmos-1368 phụ trách thu thập không ảnh hoạt động ở độ cao 240km, vệ tinh trinh sát điện tử Kosmos-1455 và vệ tinh trinh sát ảnh ra-đa Kosmos 1372 đã liên tục giám sát quần đảo Falkland và vùng biển xung quanh.
Cùng với đó, các máy bay trinh sát tầm xa của Liên Xô cất cánh từ Angola cũng giám sát chặt chẽ hoạt động của lực lượng quân sự hỗn hợp Anh trên Đại Tây Dương. Thậm chí, một chiến hạm Liên Xô đã phối hợp với phía Argentina cứu hộ các thủy thủ sống sót sau khi chiến hạm Belgrano của Hải quân Argentina trúng ngư lôi và chìm.
Kết quả cũng xung đột tại Falkland đã rõ. Những thông tin về hoạt động hỗ trợ thông tin tình báo của Liên Xô với phía Argentina cũng làm rõ hơn việc Buenos Aires thất bại không chỉ do Pháp cắt nguồn cung đạn tên lửa diệt hạm Exocet, mà còn do Argentina không tận dụng tốt nguồn thông tin tình báo Liên Xô cung cấp.
TUẤN SƠN (tổng hợp)