QĐND - Mỹ  và Ca-dắc-xtan vừa ký Hiệp định Trung chuyển bằng đường hàng không quân và vũ khí của Mỹ qua vùng trời Ca-dắc-xtan. Hiệp định cho phép Lầu Năm góc vận chuyển binh sĩ, vũ khí, phương tiện kỹ thuật và các hàng hóa khác của Mỹ đi qua không phận của Ca-dắc-xtan để hỗ trợ lực lượng liên quân đang làm nhiệm vụ ở Áp-ga-ni-xtan.

Hiệp định này thực chất là mở rộng các thỏa thuận đã được hai nước ký kết trước đó. Theo đó kể từ năm 2001, Mỹ đã bắt đầu thực hiện các chuyến bay qua không phận Ca-dắc-xtan tới Áp-ga-ni-xtan. Đây cũng là bước đi cụ thể hóa các cam kết mà Tổng thống Mỹ B. Ô-ba-ma (B. Obama) và Tổng thống Ca-dắc-xtan N. Na-dắc-bai-ép (N. Nazarbaev) đưa ra trong cuộc gặp tại Oa-sinh-tơn hồi tháng 4 vừa qua.  Thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ: “Với việc cho phép tiếp cận các đường trung chuyển mới, Ca-dắc-xtan đang đóng góp to lớn cho nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm đánh bại chủ nghĩa cực đoan ở Áp-ga-ni-xtan, cũng như bảo đảm an ninh ở đất nước Nam Á đầy bất ổn này nói riêng và khu vực nói chung”.

Binh sĩ Ca-dắc-xtan tham gia cuộc tập trận “Sứ mệnh Hòa bình – 2010”. Ảnh: cntv.cn

 

Việc Ca-dắc-xtan cho  Mỹ “mượn đường tiếp viện” là bước tiến mới trong quan hệ quân sự vốn đã khá nồng ấm giữa hai nước. Hồi năm 2008, quân đội Ca-dắc-xtan đã từng cùng quân đội Mỹ thực hiện cuộc diễn tập quân sự mang tên “Đại bàng thảo nguyên”. Mục đích của cuộc diễn tập là nhằm tổ chức phối hợp hành động, nâng cao kỹ năng thực tế cho các chỉ huy và binh lính thuộc những đơn vị gìn giữ hòa bình trong khi tiến hành các hoạt động của mình. Trước đó, Ca-dắc-xtan đã tham dự chương trình “Đối tác vì hòa bình” của NATO. A-xta-na cũng đã gửi một số binh sĩ đến I-rắc.

Về phía Mỹ, Oa-sinh-tơn đã cam kết trợ giúp Ca-dắc-xtan trong việc cải cách quân đội, trang thiết bị, cũng như huấn luyện nhằm đưa các lực lượng vũ trang của nước này đạt tiêu chuẩn của NATO. Bên cạnh đó, Mỹ thực sự quan tâm tới kế hoạch tăng cường lực lượng hải quân ở biển Ca-xpi của Ca-dắc-xtan nhằm bảo vệ các mỏ dầu ngoài khơi của nước này, cũng như kế hoạch đa dạng các nguồn nhập khẩu vũ khí.

Với sự phát triển mạnh mẽ của quan hệ Ca-dắc-xtan - Mỹ như vậy, phải chăng A-xta-na đang nuôi hy vọng trở thành đồng minh của Oa-sinh-tơn tại Trung Á? Câu trả lời là Ca-dắc-xtan không hề muốn dù Oa-sinh-tơn có hy vọng về điều này thế nào đi nữa.

Có quốc gia láng giềng lớn như Nga, mối quan hệ lạnh nhạt với Mát-xcơ-va là điều hoàn toàn bất lợi đối với Ca-dắc-xtan. Hai quốc gia có sự gắn kết chắt chẽ trong lịch sử và có sự tương tác lớn trong quá trình phát triển hiện nay. Ca-dắc-xtan được thừa hưởng một phần sức mạnh quân sự từ thời Liên Xô và hầu hết các hợp đồng quốc phòng của nước này được ký với Mát-xcơ-va. Nga cũng chính là bạn hàng lớn nhất của Ca-dắc-xtan.

Thực tế, lãnh đạo Ca-dắc-xtan luôn nỗ lực củng cố mối quan hệ với Nga. Ca-dắc-xtan cũng là thành viên của Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO) bên cạnh Nga, Trung Quốc, U-dơ-bê-ki-xtan, Tát-gi-ki-xtan, Cư-rơ-gư-xtan. Hồi tháng 9, chính Ca-dắc-xtan đã đăng cai cuộc tập trận chung của SCO mang tên “Sứ mệnh Hòa bình – 2010”.

Có thể nói A-xta-na đã và đang giữ được thế chủ động trong “trò chơi” cân bằng. Đó cũng là một trong những nguyên nhân để Ca-dắc-xtan là quốc gia ổn định và có nền kinh tế phát triển nhất ở khu vực Trung Á trong những năm qua.

Việt Bách